تعطیلی کنسولگری‌های انگلیس در ایران

۱۳۹۶/۱۰/۳۰ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۱۵۳۲۲
تعطیلی کنسولگری‌های انگلیس در ایران

سی‌ام دی 1330، تمام کنسولگری‌ها و دفترهای تجاری انگلیس در ایران بسته شد. دولت انگلیس از زمان مطرح شدن ملی شدن صنعت نفت ایران، سیاست‌های خصمانه‌یی در قبال ایران گرفته بود و همین امر به تیرگی روابط سیاسی 2 کشور منجر شد.  مدتی پس از تصویب قانون ملی شدن نفت بود که گروهی از مقامات امریکایی و انگلیسی که در واشنگتن گرد هم آمده بودند، مقرر کردند که انگلیس قانون ملی شدن نفت ایران را بپذیرد و انگلیس و ایران موافقتنامه جدیدی منعقد کنند که براساس آن، شرکت نفت ایران و انگلیس فعالیت خود را به‌عنوان یک شرکت عامل براساس سود ۵۰-۵۰ ادامه دهد. این قطعنامه امریکا را موظف کرد که از انگلیس برای دستیابی به چنین توافقی پشتیبانی کند و در صورت عدم پذیرش دولت ایران، امریکا از شکایت انگلیس در سازمان ملل و دادگاه لاهه حمایت کند. همچنین، این قطعنامه از دولت ایران خواست برای لغو یک‌جانبه قرارداد ۱۹۳۳ به شرکت نفت ایران و انگلیس غرامت بپردازد و مقرر کرد که دولت امریکا وامی به این منظور به دولت ایران پرداخت کند.

قطعنامه فوق به‌دلیل بی‌توجهی به جو سیاسی حاکم بر ایران، به‌ویژه طرح پرداخت غرامت توسط ایران شکست خورد. در پی رد این پیشنهادها، حسین علا که پس از رزم‌آرا عهده‌دار نخست‌وزیری شده بود، استعفا کرد. دولت دکتر مصدق لایحه جدیدی را برای اجرای قانون ملی شدن نفت به تصویب رساند و زمام امور را به دست گرفت. به‌دنبال این امر دولت انگلیس با خارج کردن نفتکش‌های خود و اعزام ناوگان جنگی به آبادان، اقدام به جلوگیری از صدور نفت ایران کرد. در ۳۰ خرداد ۱۳۳۰ (ژانویه ۱۹۵١) دادگاه بین‌المللی لاهه شکایت انگلستان را بررسی و به نفع شرکت نفت ایران و انگلیس رای داد. دولت ایران با استناد به اینکه بررسی اختلاف بین یک شرکت خصوصی و یک دولت از حوزه صلاحیت دادگاه لاهه خارج است، رای دادگاه لاهه را نپذیرفت؛ این در حالی بود که درستی استدلال فوق یک سال بعد توسط دادگاه لاهه پذیرفته شد. به‌دنبال این رویدادها، با میانجی‌گری ترومن رییس‌جمهور وقت امریکا، ایران و انگلیس دور جدیدی از مذاکرات را در تهران آغاز کردند. در این مذاکرات ایران پذیرفت که با امضای یک قرارداد

 ۲۵ ساله به انگلیس تضمین دهد که برای مدت مذکور به‌هر مقدار که انگلیس بخواهد به قیمت رایج در خلیج‌فارس به آن کشور نفت بفروشد. همچنین، به انگلیس و شرکت‌های انگلیسی اجازه دهد که وسایل حمل و نقل و سایر خدمات متعلق به خود را برای حمل نفت خریداری شده از ایران استفاده کنند و در صورت تمایل سایر خریداران نفت ایران بتواند این خدمات را دراختیار آنان نیز قرار دهد.  اما دولت انگلیس این توافق را نپذیرفت و خواهان واگذاری امتیاز صادرات نفت ایران به انگلیس، به مدت 25 سال شد. همین اتفاقات در سال 1330، منجر به جمع شدن تمام کنسولگری‌های انگلستان در ایران شد.

 

ارسال نظر