درگذشت کاتبِ «وقایع اتفاقیه»

۱۳۹۶/۰۵/۲۹ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۰۵۳۰۶
درگذشت کاتبِ «وقایع اتفاقیه»

میرزا محمدرضا فرزند محمدرحیم بیگی در سال 1245هجری قمری در کوهپایه‌های زاگرس حوالی جنوب کرمانشاه متولد شد. ایام نوجوانی رضا بیگ به مقتضای ایلی و خانوادگی به آموختن فنون رزم، تیراندازی و سواری گذشت و مردی قوی‌ هیکل و خوش‌بنیه شد. اما در یکی از درگیری‌های ایل، زخمی برداشت که تا اواخر عمر باعث کم‌شنوایی او شد.

رضا بیگ به سبب میل و قریحه شخصی و استعداد ذاتی و رغبتی که به مشق خط داشت و تا حدی نیز این هنر را نزد هنرمندان ایل آموخته بود به تهران هجرت کرد و نزد میرزامحمد خوانساری به شاگردی و مشق پرداخت. آنجا بود که رضا بیگ به میرزارضا معروف شد. پس از درگذشت استاد، میرزارضا از روی خطوط «میرعماد» مشق می‌کرد؛ چنانکه گویند برای این کار به اصفهان رفت تا از روی کتیبه معروف میرعماد در تکیه میرفندرسکی مشق کند. میرزا چون در خط نستعلیق شهرت یافت، ناصرالدین شاه قاجار که به تشویق هنرمندان تمایل داشت، او را احضار کرد و گاهی نیز نزد او تعلیم می‌گرفت. همچنین ناصرالدین شاه از میرزا خواست تا در وزارت انطباعات به کار کتابت مشغول شود اما از آنجا که وی مردی آزادمنش بود، نپذیرفت و درخواست شاه را که غیرمستقیم چندین بار از طریق رجالش بیان می‌شد، رد کرد و فقط هنگامی که اعتمادالسلطنه(وزیر انطباعات) کتابتی را به وی ارجاع می‌داد، می‌پذیرفت و به حق‌الکتابه آن قانع بود.

میرزا تنها یک بار حاضر شد در دستگاه دولتی شغلی داشته باشد و آن هنگامی بود که ناصرالدین‌شاه به سفر دوم خود به خراسان می‌رفت، میرزا هم که شوق زیارت آستان امام رضا(ع) را داشت، پذیرفت تا با آنها همراه شود. او در طول این سفر روزنامه«وقایع اردوی همایونی» و روزنامه «وقایع اتفاقیه» را کتابت و با وسایلی که همراه داشت به چاپ سنگی نشر می‌کرد.

یکی از مهم‌ترین تحولات زمان قاجار، ورود صنعت چاپ سنگی به کشور بود که تاثیر بسیار زیادی بر جامعه فرهنگی آن زمان گذاشت و قدم‌های نخست تبدیل جامعه سنتی ایران به جامعه‌یی صنعتی با ورود این صنعت برداشته شد. در واقع متحول شدن سطح فرهنگی کشور، پیدایش مدارس جدید و اینکه کتاب و کتابت باید در دسترس همگان قرار می‌گرفت همچنین چاپ و چاپ‌نویسی روزنامه و مطبوعات عواملی بودند که نیاز جامعه را به صنعت چاپ کاملا نشان می‌دادند. در این زمان خوشنویس ناچار بود که به تندی کار کتابت را برای چاپ(مثلا روزنامه) آماده کند. در این شرایط بود که میرزارضا کلهر به عنوان بزرگ‌ترین نوآور در خط نستعلیق به همراهی با صنعت چاپ قدم برداشت. میرزارضا کلهر در وبای عام تهران در روز جمعه بیست و نهم مرداد ماه 1291 درگذشت و در تهران به خاک سپرده شد.

 

ارسال نظر