نگاه یک بعدی به اقتصاد

احمد اشتیاقی

وقتی دولت به صورت مستقیم از بورس منفعت می‌برد، بازاری که محل تامین کسری بودجه می‌شود تحت‌الشعاع سیاست‌هایی قرار می‌گیرد که مربوط به تامین بودجه به هر شکل و از هر طریقی است که بخشی از آن در این بازار تامین می‌شود، لذا نمی‌توان انتظار داشت وعده‌های دولت در بورس محقق شود.به عنوان مثال، یکی از سیاست‌های کلان دولت کنترل حجم نقدینگی است. به این خاطر که رشد نقدینگی منجر به تورم می‌شود. دولتی که به دنبال کنترل حجم نقدینگی و کاهش تورم است، سیاست‌های انقباضی در پیش می‌گیرد به عنوان مثال مطالبات صندوق‌های بازنشستگی را پرداخت نمی‌کند. وقتی مطالبات صندوق‌های بازنشستگی را نمی‌دهد سهام‌دار عمده بازار سرمایه یعنی صندوق بازنشستگی از این محل ضربه می‌خورد. این سهامداران به صورت سنتی همیشه ۲۰ درصد از سودی که از شرکت‌های سرمایه‌پذیر می‌گیرند را وارد بازار می‌کنند، اما در شش ماه اول سال جاری، نه تنها آن پول وارد بازار نشده، بلکه مبادرت به فروش سهام خود کرده‌اند!این سیاست‌ها منجر به خروج سرمایه از بورس می‌شود. وقتی دولت حقوق بازنشستگان را به موقع پرداخت نمی‌کند صندوق بازنشستگی که نقدینگی برایش اولویت دارد حاضر است با سود کم سهام خود را برای جذب نقدینگی، زیر قیمت عرضه کند، چرا که باید حقوق بازشستگان را پرداخت کند وقتی دولت پاسخگوی مطالباتشان نیست. وقتی بحث نرخ سود می‌شود دولت باید اوراق منتشر کند تا به واسطه انتشار اوراق بتواند کسری بودجه را تامین کند. از سوی دیگر به تازگی به بانک‌ها اجازه داده شده نرخ سود بالای ۲۰ درصد به سپرده‌گذاران بدهند. سیاست‌هایی که در راستای کنترل حجم نقدینگی به کار گرفته شده بورس را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد پس وعده یعنی حرف زدن بدون عملی که به رشد بورس منتهی نمی‌شود.نگاه دولت به مدیریت اقتصاد تک‌بعدی است، یعنی صرفا به خودش نگاه می‌کند و برآورده شدن خواسته‌هایش! به این خاطر همه بازارها را تحت فشار قرار می‌دهد منجمله بازار سرمایه را. وعده‌های داده شده از سوی دولت محقق نشده است مثل بسته پیشنهادی دولت که تصمیم داشت صندوق تثبیت ۳۰ هزار میلیارد تومان اوراق اجاره منتشر کند ولی این اتفاق نیفتاده است. دولت معتقد است انتشار اوراق بر بازار سرمایه اولویت دارد!چنین رویکردهایی از سوی دولت ضرباتی سخت به بورس وارد می‌کند. عملا شاهد هستیم بازار سرمایه بدون حمایت دولت به کار خودش ادامه می‌دهد.نه تنها دولت سیزدهم از بورس حمایت نکرده و در راستای تقویت بورس، گام مثبتی برنداشته است بلکه با سیاست‌گذاری‌های خود ضرر و زیان بازار سرمایه را افزایش داده است. چراغ سبز نشان دادن به افزایش نرخ سود بانکی از سوی بانک مرکزی و   قیمت‌گذاری‌های دستوری دولت در بورس، یک به یک آسیب‌هایی است که بورس را نشانه رفته‌اند.با اینکه گفته شد قیمت‌گذاری دستوری از صنعت خودروسازی حذف می‌شود اما در شش ماهه اول سال قیمت‌گذاری خودرو به قوت خود باقی بوده و هست. با اینکه از حذف توزیع رانت ارزی سخن گفتند اما همچنان مانع رشد دلار نیمایی هستند و اجازه نمی‌دهند نرخ دلار نیمایی در حاشیه بازار به تدریج بالا برود. متاسفانه مسوولان بورس حریف دولتمردان نمی‌شوند چرا که دولتمردان ثابت کرده‌اند به‌طور سنتی سیاست‌هایی مبنی بر حمایت از بورس اتخاذ نمی‌کنند.