جمشید عدالتیان
متاسفانه با وجود تمام شعارها و برنامه‌هایی که در تمام سال‌های گذشته بارها در رابطه با اقتصاد ایران مطرح شده، هیچگاه شرایط برای تغییرات مبنایی فراهم نشده است. در واقع ما همیشه از این سخن می‌گوییم که اقتصاد ایران باید به سمت تولید هدفمند، تولید با ارزش افزوده و تولید صادرات‌محور حرکت کند اما آنچه که در عمل به وجود می‌آید، با این مساله قدری متفاوت است. ما در تمام دهه‌های گذشته، همواره مبنای اصلی و نخست تصمیمات خود را بر درآمدهای نفتی قرار داده‌ایم. به این ترتیب هر بار که شرایط برای افزایش درآمدها در این حوزه فراهم می‌شود، ما به سمت افزایش درآمدهای نفتی حرکت می‌کنیم و نیز هدف‌گذاری‌های خود را گسترش می‌دهیم و هر بار که اوضاع بر هم می‌ریزد، اقتصاد ایران نیز از حرکت باز می‌ماند. در چنین بستری ما باید یک برنامه دومحوری داشته باشیم؛ نخست آنکه تصمیم‌گیران در قوای مختلف تصور خود را بر این بگذارند که تحریم‌ها بناست برای مدتی طولانی باقی بمانند و اقتصاد ایران باید خود را برای این دوران آماده کند. از سوی دیگر، کشور در کنار تحریم‌ها با مشکلات داخلی نیز دست و پنجه نرم می‌کند که برطرف کردن آنها ارتباط مستقیمی با تحریم‌ها ندارد. در سال‌های گذشته تولیدکنندگان از سویی با افزایش قابل توجه هزینه تولید چه در مواد اولیه و چه در نیروی کار مواجه بوده و این در حالی است که برخی قیمت‌ها اساسا امکان افزایش متناسب با بالا رفتن هزینه‌ها را نداشته‌اند. از سوی دیگر محیط کسب‌وکار نیز در ایران مشکلات و محدودیت‌های جدی دارد و در بسیاری از مواقع یک سرمایه‌گذار آنقدر برای تولید خود با مشکل مواجه می‌شود که پشیمان می‌شود. در واقع ما باید در تمام این شرایط توجه خود را بر استفاده از ظرفیت‌های تولیدی قرار دهیم. اگر تولید رونق بگیرد، اقتصاد ایران تقویت خواهد شد و سهمش در اقتصاد جهانی افزایش می‌یابد و به این ترتیب تحریم دوباره ما بسیار دشوار می‌شود. از سوی دیگر اگر امروز می‌بینیم که طبقات فقیر جامعه ما گسترده شده‌اند یکی از دلایل آن ضعف تولید و بالا بودن تعداد بیکاران است، در شرایطی که اگر تولید ما رونق بگیرد، قطعا اشتغال‌زایی نیز به همراه خواهد داشت و به دنبال آن تعداد افرادی که برای ادامه حیات به حمایت‌های دولتی احتیاج دارند نیز کاهش پیدا می‌کند.
پس توجه به تولید اصلی‌ترین اولویت و تنها راهکار ماست.
