احمد اشتیاقی
بازار سهام تاکنون با ریسک‌های کسری بودجه و به دنبال آن معضلاتی همچون کمبود نقدینگی، سیاست قیمت‌گذاری دستوری و عدم اجازه رشد دلار نیمایی مواجه بوده اما تمامی این موارد با حاصل شدن توافق‌های برجامی برطرف می‌شوند. در حقیقت با برطرف شدن تحریم‌ها بازار دیگر با ریسک‌های یاد شده روبه‌رو نمی‌شود اما در عوض دو ریسک دیگر که مربوط به کاهش قیمت نفت و نرخ دلار در کوتاه‌مدت است، دست و پنجه نرم می‌کند. نبود نقدینگی اصلی‌ترین معضل این روزهای بازار سهام است و سهامداران به همین خاطر دچار ناامیدی و پیش‌بینی‌های بدبینانه می‌شوند اما باید توجه داشت که به نتیجه رسیدن مذاکرات وین منجر به تامین کسری بودجه دولت شده و با دلارهای صادراتی مشکلات بازار سهام نیز برطرف می‌شود. همچنین باید گفت که این موضوع سبب می‌شود که انتشار اوراق نیز به حداقل برسد و نرخ بهره روند کاهشی بیشتری را پیش بگیرد؛ بنابراین با احیای برجام بازار سهام به صورت تدریجی (نه در کوتاه‌مدت) روند صعودی را آغاز می‌کند. در حال حاضر احتمال احیای برجام بیشتر شده و به همین واسطه ترس از بروز دو ریسک مذکور نیز بیشتر می‌شود؛ از این رو سرمایه‌گذاران تمایل دارند تا مشخص شدن این موضوع و کشف شدن قیمت واقعی دلار، دست نگه دارند. فکر می‌کنم با تثبیت شدن نرخ دلار، بازار سهام دیگر ریسک جدی و تهدید‌کننده‌ای را نداشته باشد و پس از آن بازار به ثبات برسد. با رفع تحریم‌ها سیاست‌های کلان مشخص شده و اقتصاد کشور پیش‌بینی‌پذیر می‌شود؛ از این رو سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌طور قطعی و با اطمینان خاطر تصمیم‌گیری کنند. اکنون مهم‌ترین دغدغه بازار قیمت تثبیت نشده دلار است، فکر می‌کنم هیجان کاهش نرخ در کوتاه‌مدت رخ می‌دهد و بعد از احیای برجام بازار را دچار سردرگمی کند اما بعد از حدود یک ماه بازار به ثبات نسبی و جهت‌گیری صحیح می‌رسد. با قوی شدن احتمال توافق در مذاکرات وین، صندوق تثبیت بازار باید از گروه‌های ریالی همچون بانکی‌ها، حمل و نقلی‌ها، خودرویی‌ها و... که اصلاح زیادی داشتند و با احیای برجام نیز از شرایط ایده‌آلی برخوردار می‌شوند، حمایت کند چراکه اگر در این گروه‌ها معاملات خوب و رو به بالایی به ثبت برسد، کلیت بازار در برابر ریسک کاهش نرخ نفت و دلار حفظ می‌شود؛ علاوه بر این موضوع این اقدام می‌تواند پوششی جهت جلوگیری از بروز رفتار هیجانی سهامداران خرد نیز ایجاد می‌کند. با توجه به اینکه قیمت سهام ارزنده است و نرخ برخی از نمادها به کمتر از ارزش ذاتی خود رسیده‌است با ورود نقدینگی، موج جدید و روند افزایشی رقم می‌خورد و به دنبال این موضوع بازار سهام پویا می‌شود. رویکرد بازار تغییر کرده و به سناریوی احیای برجام وزن بیشتری می‌دهد و انتظار می‌رود که مداخلات دولت نیز به حداقل برسد. اکنون بازار تخمین (sense) از اما و اگرهای پساتحریم ندارد و در این میان زمزمه‌هایی از نرخ دلار از ۲۵ هزار تومان نیز به گوش می‌رسد، با اینکه دولت دلار را در این نرخ تحویل گرفته و قیمت کمتر از آن توجیهی ندارد اما بازار نسبت به این موضوع ترس دارد و واکنش نشان می‌دهد. بانک مرکزی باید نرخ تعادلی را صراحتا اعلام کند؛ زمانی که برجام احیا بشود می‌تواند چنین جسارتی را داشته باشد چراکه در چنین شرایطی انتظارات تورمی فروکش می‌کند و نقدینگی به سوی بازار ارزی نمی‌رود، بنابراین بانک مرکزی می‌تواند جسارت به خرج داده و با اعلام نرخ تعادلی بازارهای مالی را از سردرگمی خارج کند. بسیاری از صاحب‌نظران با توجه به حجم نقدینگی، بازارکالایی و سایر عوامل تاثیرگذار معقدند که دلار باید در محدوده ۲۷ هزار تومان تک‌نرخی بشود اما اینکه چنین نرخی به صراحت اعلام نشده، سرمایه‌گذاران به احتمال‌های منفی و حتی بعید واکنش نشان می‌دهند. اگر دولت در اعلام نرخ تعادلی پیشقدم بشود، بازار سهام حداقل یک واحد «پی‌بر‌ای» گرفته و رشد می‌کند؛ در این صورت پس از احیای برجام بازار دچار سردرگمی و ریسک عدم تثبیت قیمت روبه‌رو نخواهد شد.
