مهدی علایی‌زاده
مدتی است بحث بلاک‌چین داغ شده و همه به‌دنبال این بودند که از کاربرد رمزارزهای بلاک‌چین استفاده کنند، همه به رمزارزها که به نوعی محصول جانبی بلاک‌چین است توجه نشان دادند و بقیه کاربردها در ایران مغفول مانده، در حالی که بلاک‌چین کاربردهای دیگری هم دارد. این فناوری غیر از بحث پرداخت و سرمایه‌گذاری، کاربردهای متفاوت‌تری دارد و مواردی هست که شما می‌توانید از بلاک‌چین در تجارت، بحث زنجیره تامین یا بهداشت و درمان یا حوزه رسانه استفاده کنید. اگر ما در کشور مجموعه‌ای را داشته باشیم که مجوزهایی را در حوزه صوت و تصویر می‌دهد یا بخواهد مشخص کند که این ویدیو مالکیتش برای چه شخصی است، می‌تواند مبتنی‌بر بلاک‌چین این کار را انجام دهد و با توجه به قابلیت‌های ذاتی که در بلاک‌چین هست، این کار می‌تواند دقیق، سریع، کم‌هزینه و به دور از تقلب اتفاق بیفتد. سیستم دیگری که با بحث‌های مالی تفاوت دارد، حمایت از آثار باستانی و تاریخی است. یک مجموعه حاکمیتی مانند وزارت گردشگری اگر اراده را داشته باشد که به این حوزه وارد شود می‌تواند برای نگهداری یا توسعه سایت‌های تاریخی با صدور NFT در هر حوزه از کمک همه کسانی که علاقه‌مند هستند، استفاده کند؛ برای ایرانیان خارج از کشور به‌واسطه مشکلات انتقال پول یا از این بابت که مطمئن نیستند پولی که هزینه می‌کنند مستقیم برای آن سایت تاریخی استفاده می‌شود، این روش مفید است. مثلا اگر یک نفر علاقه‌مند است یک قسمت از تخت جمشید را حمایت کند، می‌توان بابت آن NFT صادر کرد و آن فرد NFT را خریداری می‌کند و می‌تواند مشاهده کند هزینه‌هایی که صرف آن سایت یا شی تاریخی کردند، به چه شکل هزینه شده است. اگر یک نفر NFT یک بخش از یک آثار تاریخی مثلا تخت جمشید را خریداری کند، این به عنوان دارایی محسوب شده و به‌مرور زمان ارزشش بیشتر می‌شود، در بسیاری از مجموعه‌های مالی در دنیا این را به عنوان تضمین مالی برای تسهیلات استفاده می‌کنند. این کار تمام مزایای خرید یک شی به عنوان سرمایه را دارد و بسیاری از مشکلاتش را ندارد. کاربرد دیگر بلاک‌چین درحوزه رای‌گیری است، می‌توان انتخابات را مبتنی‌بر بلاک‌چین طراحی و پیاده‌سازی کرد که تخلف و تقلب را نزدیک به صفر می‌کند. می‌توان روی این پلتفرم‌ها انتخابات برگزار کرد که از نظر فنی تقلب در آن ممکن نیست و صحت آن در کل جهان قابل تایید است. همچنین کاربردی برای مالیات می‌توانیم متصور شویم. کسانی که باید مالیات بپردازند، اگر فعالیت‌های اقتصادی‌شان در سیستم‌های مبتنی‌بر بلاک‌چین ثبت شود، خیلی شفاف هم می‌توانند مالیات دهند و هم می‌توانند انتظار داشته باشند از منابعی که مالیات دادند، استفاده کنند. بلاک‌چین کاملا توزیع‌شده است و کسی نمی‌تواند دخالت و اعمال سلیقه‌ای روی آن داشته باشد، ما در ایران مجموعه‌ای را نداریم که به‌صورت بنیادی، شبکه بلاک‌چینی طراحی و آن را عرضه کند و پذیرفته شود که روی آن شبکه بلاک‌چین این اتفاقات انجام شود. ما از لحاظ فنی و تکنولوژیکی این توانایی را داریم که یک شبکه را در ایران طراحی کنیم و برایش مشوق‌هایی در نظر بگیریم که از ایران و کشورهای خارجی برای مشارکت بیایند. یک شبکه متشکل از چندین شرکت‌کننده که قسمت عمده‌ای از گروه‌های آن در ایران حضور دارد و تکنولوژی‌اش هم برای خودمان است. ما برای اینکه بخواهیم در هر صنعتی ازجمله فولاد، نفت، پتروشیمی و دیگر صنایع در کشور سرمایه‌گذاری کنیم، باید هزینه بالایی بدهیم و انتظارمان این است که بعد از حداقل سه سال به نقطه سربه‌سر برسیم و بعد از آن به سودهای سالانه ۲۵ درصد دست پیدا کنیم. اما درمقابل صنعت آی‌تی میزان سرمایه لازم پایین و دوره انتظار بازگشت سرمایه آن بعضا کمتر از یک سال است. کسانی که در کشور به منابع دسترسی دارند و اهل سرمایه‌گذاری هستند، حتما باید این نگاه را به صنعت آی‌تی داشته باشند برای اینکه بتوانیم جوانانمان را حفظ کنیم. ما نخبه‌های دانشگاهی را داریم که اگر شرایط برایشان فراهم باشد، در ایران می‌مانند و فعالیت می‌کنند.
