تعادل| یک هفته پس از اعلام عقب‌نشینی پیاده‌نظام روسیه از مرزهای اوکراین، ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور این کشور با به رسمیت شناختن استقلال ایالت‌های «دونتسک» و «لوهانسک» واقع در کشور «اوکراین» حرکت تازه‌ای را در صفحه شطرنج شرق اروپا رقم زد. حرکتی که پیامدهای «امنیتی» و «اقتصادی» آن فراتر از اروپا خواهد رفت و حتی بخش‌هایی از جهان را در برخواهد گرفت. منطقه دونباس در شرق اوکراین از مناطق دونتسک و لوهانسک و نیز چند منطقه روس‌نشین دیگر تشکیل شده و این دو ایالت در سال ۲۰۱۴ پس از تغییر حکومت در اوکراین به‌طور یک‌جانبه از کی‌یف اعلام استقلال کردند.
طی ماه‌های اخیر اما، تنش میان روسیه و جهان غرب بالا گرفته است. از سویی، مسکو عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به «ناتو» را تهدید «امنیتی» علیه خود قلمداد می‌کند و از سوی دیگر، امریکا و اروپا، روسیه را به برنامه‌ریزی برای جنگ علیه اوکراین متهم کرده‌اند. سه شنبه هفته گذشته پوتین، در اوج تنش‌ها و در شرایطی که مقام‌های اروپایی و امریکایی در اعلام زمان حمله روسیه به اوکراین از هم سبقت می‌گرفتند، اعلام کرد: نیروهای خود را از مرز اوکراین فراخوانده است. در پی این غافلگیری، دوشنبه هفته جاری نیز بار دیگر، مسکو در حرکت غافلگیرانه دیگری، اعلام استقلال دو ایالت «دونتسک» و «لوهانسک» از «اوکراین» را به رسمیت شناخت و نیروهای خود را در این دو «جمهوری خودخوانده» مستقر کرد. نیروهای اوکراین نیز آتش توپخانه خود را به سوی این دو ایالت گشود و به این ترتیب به نظر می‌رسد، «بهانه» دلخواه روسیه برای حمله به اوکراین فراهم آمده است. همزمان با این تحولات، کشورهای اروپایی و امریکا، وعده دادند «تحریم»های شدید علیه مسکو را اعمال کنند. «بریتانیا» در خط مقدم ایده اعمال تحریم‌های اقتصادی روسیه قرار دارد و از همین رو، به عنوان نخستین کشور، ۵ بانک و ۳ شهروند روس را تحریم کرد. البته دست روسیه در برابر «تحریم»های غرب خالی نیست و دست نیاز اروپا به «گاز» زیر ساطور مسکو قرار دارد. به ویژه اینکه قیمت گاز در اروپا از ابتدای سال 2021 بنا به دلایل مختلف از جمله رشد مصرف داخلی در روسیه، افت استخراج گاز نروژ و... دچار جهش قیمتی شده و دولت‌ها و ملت‌های قاره سبز را با مشکل مواجه کرده است. آن‌گونه که «گاردین» گزارش کرده است، لندن 5 بانک روس و 3 فرد مرتبط با «ولادیمیر پوتین»، رییس‌جمهوری روسیه را شمول تحریم قرار می‌دهد. بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا با اعلام این خبر در پارلمان گفت: «این بخش نخست از اقدام‌هایی است که بناست انجام بدهیم.» وی افزود: «دارایی‌های تمام افراد و موسسات مورد نظر این تحریم‌ها در بریتانیا ضبط شده و افراد تحریم شده حق ندارند به کشورمان سفر کنند.» یکی از افراد تحریم شده از سوی بریتانیا «گنادی تیمشنکو» از نزدیکان پوتین است.
تعلیق پروژه نورد استریم-۲ با روسیه
در همین حال، آلمان اعلام کرد که این کشور قدم‌هایی برای تعلیق فرآیند تایید پروژه نورد استریم-۲ با روسیه برداشته است. به گزارش ایلنا به نقل از آسوشیتدپرس، «اولاف شولتز» صدراعظم آلمان اعلام کرد که این کشور قدم‌هایی برای تعلیق فرآیند تایید پروژه نورد استریم-۲ با روسیه برداشته است. او گفت: با توجه به شرایط فعلی نمی‌توان این پروژه را ادامه داد.
البته این اقدام آلمان تازه نیست و این کشور از اوایل پاییز سال جاری به دلیل افزایش درگیری‌ها میان روسیه و اوکراین، از ارایه مجوز راه‌اندازی خط لوله نورد استریم-۲ طفره رفت و این مساله سبب تشدید افزایش قیمت گاز طبیعی اروپا در روزهای پایانی آذر سال جاری شد.
درخواست اعمال تحریم‌های هدفمند اروپا علیه روسیه
فرانسه نیز که در چند روز گذشته با دیپلماسی فعال به دنبال حل موضوع بود پس از این اقدام مسکو با محکوم کردن تصمیم روسیه در به رسمیت شناختن استقلال جمهوری‌های خودخوانده در شرق اوکراین، خواستاز اعمال تحریم‌های هدفمند اروپا علیه مسکو شد.
فرانسه همچنین خواستار برگزاری نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل متحد و تصویب تحریم‌های هدفمند از سوی اتحادیه اروپا شد.
طرح تحریمی امریکا
در تحولی دیگر لیندا توماس گرینفیلد، نماینده دائم امریکا در سازمان ملل از طرح واشنگتن برای اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه در پی به رسمیت شناختن استقلال جمهوری‌های لوهانسک و دونتسک خبر داد.
نماینده دائم امریکا در سازمان ملل گفت که واشنگتن قصد دارد پس از به رسمیت شناختن استقلال جمهوری‌های لوهانسک و دونتسک از سوی مسکو، تحریم‌های جدیدی را علیه روسیه اعلام کند. وی در نشست شورای امنیت سازمان ملل گفت که ایالات متحده به دلیل نقض آشکار قوانین بین‌المللی و حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین امروز تحریم‌هایی را علیه روسیه اعمال خواهد کرد.
نماینده امریکا اعلام کرد که این کشور با هم‌پیمانانش متحد خواهند شد و باید متحد شوند تا از روسیه بخواهند به میز مذاکره بازگردد و برای صلح تلاش کند.
این در حالی است که یکی از مقام‌های دولت امریکا گفت: «به رسمیت شناختن استقلال جمهوری‌های دونباس مبنایی برای اعمال فوری تحریم‌ها نیست؛ زیرا نیروهای روسی 8 سال است که در آنجا هستند و در شرایط فعلی در این زمینه هیچ چیز جدیدی وجود ندارد.»
وی همچنین تاکید کرد که دولت امریکا از تماس‌های بیشتر بین روسای جمهور ایالات متحده و روسیه در صورتی که بتواند تاثیر مفیدی بر بحران داشته باشد، استقبال می‌کند.
اردوغان: قابل‌قبول نیست
رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه نیز در واکنش به این تحولات گفت که این کشور پیام آشکاری در زمینه تنش‌های فعلی میان روسیه و اوکراین ارسال کرده است.
وی افزود: به رسمیت شناخته شدن لوهانسک و دونتسک از سوی «ولادیمیر پوتین»، رییس‌جمهوری روسیه «قابل قبول نیست.» وی گفت: آنکارا آشکارا اعلام کرده که با به رسمیت شناخته شدن مناطق جدایی‌طلبانه از سوی روسیه مخالف است.
اتحادیه اروپا به دنبال تحریم 351 نماینده روسیه
در این حال، بر اساس گزارش «بلومبرگ» اتحادیه اروپا در پی اعمال تحریم علیه 351 نماینده روسیه است که به استقلال دو جمهوری دونتسک و لوهانسک رای مثبت داده‌اند. همچنین روسای کمیسیون اروپا و شورای اروپا با «غیرقانونی و غیرقابل قبول» اقدام روسیه در به رسمیت شناختن دو جمهوری دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین گفتند که بروکسل امروز بعدازظهر اولین بسته تحریمی را علیه روسیه ارائه خواهد کرد.
تداوم عرضه گاز روسیه به بازارهای جهانی
در شرایطی که جهان غرب و کشورهای عضو «ناتو» یکصدا در برابر روسیه اعمال «تحریم»های اقتصادی را فریاد می‌زنند، پوتین بر ادامه عرضه مستمر گاز به بازارهای جهانی تاکید دارد.
به گزارش اینترفاکس، رییس‌جمهور روسیه دیروز تاکید کرد که این کشور قصد دارد به عرضه مستمر گاز از جمله گاز طبیعی مایع به بازارهای جهانی ادامه بدهد.
پیام «گازی» پوتین به امیر قطر
در این حال، منابع قطری از ارسال پیام مکتوب رییس‌جمهور روسیه به امیر قطر خبر دادند. به گزارش فارس، «تمیم بن‌حمد آل‌ثانی» امیر قطر دیروز از رییس‌جمهور روسیه پیام مکتوبی در خصوص مسائل مشترک، روابط دوجانبه و راهکارهای تقویت این روابط دریافت کرد.
دیوان امیر قطر در بیانیه‌ای اعلام کرد، «نیکلای شولگینوف» وزیر انرژی و معادن روسیه در حاشیه ششمین نشست مجمع کشورهای صادرکننده گاز در هتل شیراتون دوحه با امیر قطر دیدار و این پیام پوتین را تقدیم وی کرد.
ارسال این پیام پوتین به امیر قطر با توجه به افزایش تنش‌های میان روسیه و جهان غرب از اهمیت بالایی برخوردار است.
وبگاه «الخلیج اونلاین» نیز در این خصوص نوشت: احتمال وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین، نگرانی‌ها درباره گازرسانی از روسیه و بلاروس به اروپا را بیشتر کرده است و در همین رابطه امریکا و اتحادیه اروپا از دوحه خواسته‌اند هر گونه کمبود احتمالی در انتقال گاز را جبران کند. پیش‌تر قطر همه طرف‌ها را به همکاری برای تامین گاز مایحتاج اروپا دعوت کرده و گفته بود که ممکن نیست یک طرف بدون آنکه قراردادهای آن با دیگر کشورها خدشه‌دار شود، گاز اروپا را تامین کند.
پوتین همچنین در پیامی خطاب به شرکت‌کنندگان در ششمین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز تاکید کرد که گسترش استفاده از گاز طبیعی به عنوان یکی از سوخت‌های سازگار با محیط زیست در دوره توسعه انرژی بسیار رایج شده است.
وی افزود: «در این مرحله گسترش استفاده از گاز طبیعی به عنوان یکی از سوخت‌های سازگار با محیط زیست بسیار مورد توجه قرار گرفته است. روسیه قصد دارد به عرضه مستمر این مواد خام از جمله گاز طبیعی مایع به بازارهای جهانی ادامه بدهد.»
بازارهای گاز در اروپا همزمان با کاهش ذخایر و افزایش تقاضا برای سوخت آبی که قیمت گاز را به سطوح بی‌سابقه‌ای رسانده است، تحت فشار قرار دارند.
