1) طی سالهای متمادی قرن بیستم و در شرایطی که کشورهای اروپایی و امریکایی بهترین برندهای خودرو (و سایر محصولات) را تولید میکردند، صنعت خودروسازی شوروی با گرتهبرداری سطحی از یکی از نمونههای سطحی فیات، خودرویی با نام لادا تولید میکرد که سالها باعث شوخی و خنده مردم روسیه شده بود. خودرویی که به نسبت برندهایی مانند فراری، لامبورگینی، فورد، بنز و... به یک قوطی فلزی شبیه بود که نه ایمنی مطلوبی داشت، نه کیفیت مناسبی و نه حتی از ظاهر آبرومندی برخوردار بود. این روند در خصوص شرکتهای هواپیمایی روسی نیز به همین شکل است. در خطوط هوایی روسها، حتی یک فروند هواپیمای توپولوف نیز وجود ندارد و اغلب شرکتهای روسی از ایرباس و بویینگ در خطوط هوایی خود استفاده میکنند. سیستم مدیریتی روسها نیز تناسب بسیار نزدیکی با تواناییهای این کشور در حوزههای صنعتی و تولیدی دارد و روسها، اغلب در ارایه راهکارهای راهبردی و مدیریتی، روشهای خاص خود را به کار میگیرند. در شرایط فعلی که نقش روسها در مذاکرات ایران با کشورهای 1+4 و امریکا بسیار برجسته شده است، روش مدیریتی روسها شمایلی از نحوه تولید خودروی لادا را به ذهن متبادر میکند.
2) در روزهایی که مواضع اروپا و امریکا با هم هماهنگ شده و چین نقشی خنثی از خود نشان میدهد، روسها تلاش میکنند نقش محوری در مذاکرات به عهده بگیرند. اخیرا توییتی از سوی اولیانوف منتشر شد که محتوای بسیار مهمی دارد. اولیانوف در توییت منتشر شدهاش مینویسد که کشورهای 1+4 سه گزینه برای سانتریفیوژهای ایرانی پیشنهاد میکنند، یا اینکه آنها را پلمب کنند، یا آنها را به یک کشور ثالث ارسال کنند (احتمالا منظورش از کشور ثالث روسیه است) یا اینکه نهایتا از کار انداخته شوند. باید توجه داشت که اجرای یک چنین تصمیمی در خصوص تواناییهای هستهای ایران به معنای حذف کامل برنامه هستهای است. سانتریفیوژها در واقع، موتور تواناییهای هستهای هستند و خارج کردن آنها از کشور مانند داشتن ماشینی بدون موتور است. طبیعی است که ایران یک چنین خواستهای را نخواهد پذیرفت اما این توییت نشان داد که برخلاف تصورات برخی گروهها در ایران، روسها نقش چندان مثبتی در مذاکرات ندارند و بیشتر به فکر منافع خود هستند. حتی برخی گمانهزنیها نیز وجود دارد که افزایش فشار اخیر آزانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران ناشی از گراهایی است که مقامات روسیه به مدیران آژانس دادهاند. البته ایران به درستی اجازه داد تا برخی نظارتهای آژانس اعمال بشود تا در روند مذاکرات از آنها به عنوان برگ برنده بهره بگیرد. از سوی دیگر دیدار روز سهشنبه هیات روسی با هیات امریکایی نیز در راستای اجرای برخی هماهنگیهای برجامی میان دو طرف انجام شد. اولیانوف بعد از دیدار با مقامات امریکایی خطاب به مذاکرهکنندگان ایرانی نوشت «ما با امریکا مذاکره کردیم و هیچ اتفاق خاصی نیز نیفتاد.» عباراتی که بیانگر اهمیت دیدارهای مقامات ایرانی با مذاکرهکنندگان امریکایی بر سر برجام است.
3) اساسا امروز اکثر تحلیلگران معتقدند که عدم گفتوگوی ایران با طرف امریکایی در مذاکرات به ضرر ایران است، چرا که این فرصت را در اختیار سایر طرفها قرار میدهد تا سکان مذاکرات را به نفع خواستههای خود بچرخانند. در حال حاضر، نقش روسها در مذاکرات بسیار پررنگتر شده و روسها به نوعی در حال مدیریت مذاکرات هستند. منتها شکل و شیوه مدیریت روسها در حوزه دیپلماسی، مانند تولید خودروی لادا است. نوع خاصی از مدیریت فرغونی که قادر نیست سرعت مورد نظر ایران را برای دستیابی به توافق پاسخ بدهد. ایران برای رسیدن به مقصدی که در مذاکرات پیشبینی کرده، نیازمند خودرویی سریع، بهروز با امکانات بالا است. اما مدیریتی که روسها در پیش گرفتهاند، تناسبی با نیازهای ایران در مذاکرات ندارد. این شیوه پاسخگو نیست، به 2 دلیل؛ نخست اینکه مقولات اقتصادی باعث شده تا ایران از ضرورت افزایش سرعت در مذاکرات سخن بگوید و آن را مطالبه کند. از سوی دیگر نیز طرفهای مقابل نسبت به دانش هستهای ایران حساس شدهاند و خواستار اجرای تعهدات برجامی ایران شدهاند. از منظر طرفهای غربی ایران در حال رسیدن به نقطه گریز از مرکز است و معتقدند که با یک چنین سرعتی شرایط تازهای در وضعیت دو طرف شکل گرفته است. حتی مقامات آژانس اشاره میکنند که نقطه غروب برجامی که قبلا طراحی شده بود برای شرایط امروز معنایی ندارد.
4) در این شرایط برخلاف برخی گمانهزنیها که اشاره میشود، امریکا رویکرد مسامحهگرایانهای در برابر ایران در پیش گرفته است، معتقدم امریکا رویکردی بسیار صبورانه و موثر را دنبال میکند و اتفاقا بسیار سختگیرانه موضوع را دنبال میکند. به نظر میرسد، امریکا آماده ایجاد یک اجماع جهانی وسیع علیه ایران است. بنابراین ایران باید نهایت دقت و هوشمندی را در گفتوگوها داشته باشد. چنانچه در این شطرنج یک حرکت اشتباه صورت بگیرد، ممکن است خطرات جبرانناپذیری برای کشور ایجاد شود. سالها قبل در جریان مذاکرات هستهای قبل از سال 2015، جان کری، وزیر امور خارجه دولت اوباما که داماد ایرانی دارد خطاب به ظریف گفته بود: «ما میدانیم قیمت پنیر در تهران چه وضعیتی دارد و طی ماه گذشته، چقدر بر قیمتش افزوده شده است.» جملهای که نشاندهنده رصد دقیق تحولات اقتصادی و معیشتی ایران از سوی امریکا است. امریکاییها با صبوری تحولات داخلی ایران را دنبال میکنند و بهزعم خود حساب ویژهای روی تکانههای تورمی و مشکلات اقتصاد و معیشتی ایران باز کردهاند. امریکا معتقد است هر اندازه که توافق به تاخیر بیفتد، فشار اقتصادی به ایرانیان افزوده میشود و میتواند باعث افزایش نارضایتیهای داخلی شود. در این میان، امریکا حساب ویژهای روی حساسیتهای مقامات روسی باز کردهاست. روسیه به امریکا اطمینان داده که رشد تواناییهای هستهای ایران را به عنوان خط قرمز به رسمیت میشناسد و مخالف افزایش دانش هشتهای ایران تا مرحله بالا است. این حساسیتهای روسی باعث شده تا امریکا تمرکز اصلی خود را بر محکم کردن کمربند تحریمها بیندازد.