محمدحسین ادیب
به‌طور کلی 80 درصد سود خالص بازار سرمایه کشور بر اساس رویکرد شناور مربوط به 20 شرکت است. در ماه گذشته نیز همچنان این 20شرکت، 80 درصد سود را در فعل و انفعالات مالی بازار سرمایه برده‌اند. در این میان برخی اشاره می‌کنند لیدرهای بازار مدام تغییر می‌کنند و در حال دگرگونی هستند.با مرور اعداد و ارقام باید دید آیا این اظهارنظر درست است یا نه؟ بازار بورس ایران در روزهای اخیر دچار یک تحول بزرگ شده است، چرا که سود این 20شرکت در روزهای اخیر از 80 درصد به حدود 53درصد رسیده است. بنابراین ایده تغییر لیدرهای بازار ایده درستی است. 20شرکتی که لیدر بودند و 80 درصد سود خالص بورس را برداشت می‌کردند دچار کاهش سود شده‌اند و شرایط تازه‌ای را در اتمسفر کلی بازار سرمایه تجربه می‌کنند. برای تحلیل درست وضعیت یک شرکت باید دید چه سهمی از فروش را داشته است. این 20شرکت که سودهای کلان برداشت می‌کنند، 42 درصد فروش بورس را داشته‌اند. بنابراین این روند نشان‌دهنده این است که سهامداران به فروش توجه می‌کنند. این موضوع گواه این واقعیت است که سهامداران ایرانی، با بورس عالمانه برخورد می‌کنند. این موضوع و این اعداد و ارقام، پیام مهمی در بطن خود دارد و آن اینکه ایرانیان در خرید سهام، دارای تحلیل‌های جالبی شده‌اند و با این تحلیل‌ها پیش می‌روند. اما نکته بسیار جالب‌تری در خصوص نحوه برخورد سهامداران ایرانی طی یک هفته گذشته در خرید سهام رخ داده که احساس احترام فراوانی را در مخاطب ایجاد می‌کند. توجه کنید این 20شرکت، 89درصد خالص دارایی بورس را داشته‌اند و در عین حال همین شرکت‌ها 42درصد فروش کلی سهام در بورس را داشته‌اند. یعنی مردم سهامی را می‌خرند که به واقع سودده هستند و پول دارند. شرکت‌های پولدار چطور تعریف می‌شوند؟ این شرکت‌ها از یک طرف بر اساس بدهی جاری و از سوی دیگربر اساس دارایی جاری تحلیل می‌شوند. اینکه چقدر به بانک بدهی دارند (بدهی) و چقدر کالا دارند و چقدر دربانک دارند و... (دارایی) البته املاک و دارایی‌های ملکی در این معادله جایگاهی ندارند. در بورس این اتفاق رخ داده که شرکت‌های به واقع پولدار، 20 شرکت هستند که 89درصد سود بورس را دارند. مردم این گزاره‌ها را شناسایی کرده‌اند و سرمایه‌گذاری‌های خود را حول محور این شرکت‌ها ساماندهی می‌کنند.این سهام را می‌خرند و در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند.واقع آن است که این حرکت بسیار عالمانه است. این رویکرد با وضعیت سال گذشته که برخی سهامداران بدون توجه به واقعیت‌های بازار و بر اساس برخی تحلیل‌های یک خطی خرید می‌کردند تفاوت دارد. این روند نشان می‌دهد که مردم بر اساس صورت‌های مالی خرید می‌کنند و از تصمیمات شتابزده خودداری می‌کنند. اساسا 2موضوع مرا بسیار خوشحال می‌کند. نخست اینکه باران بیاید و کشاورزی کشور رونق پیدا کند. دیگری هم اینکه عده‌ای سود کسب کنند و به دیگران نیز سود برسانند. جایی که افراد از طریق زیان دیگران سود کسب می‌کنند برای من آزار‌دهنده است.وقتی می‌خوانم که گرایش غالب مردم در بورس، این است که سهام شرکت‌هایی را بخرند که 89 درصد پول واقعی بورس را دارند، این خبر کیفی و امید بخش است. این خبر گواه ارتقای سطح تحلیل مردم در بورس است، سهامداران امروز با سهامداران سال گذشته تفاوت دارند. مردم ایران طی 2الی 3سال اخیر به اندازه 3 الی 4دهه تجربه‌اندوزی سایر کشورها در بازار سرمایه و اتمسفر بازار درس گرفته‌اند. جامعه‌ای که تابستان پارسال به صورت شتابزده و با تحلیل‌های آبکی سهام می‌خرید، امروز به دنبال شرکت‌هایی می‌گردد که سود واقعی و رشد پایدار دارند. این روند برخلاف برخی اظهارات ناامید‌کننده، نشان‌دهنده نوع خاصی از بلوغ عمومی در بازار سرمایه است که نتیجه آن طی سال‌های آینده اقتصاد و معیشت خانواده‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
