مهدی محمود رباطی
نخست باید در خصوص ساختار مذاکره نکته‌ای را بگویم؛ در هیچ کجای دنیا اینچنین سبک برگزاری مناظرات را مشاهده نمی‌کنیم که یک سری سوالات طولانی از نامزدها پرسیده شود و کاندیداها تنها 2 الی 3 دقیقه برای پاسخگویی زمان داشته باشند و نکته مهم‌تر اینجاست که هیچ یک از سوالات یکسان نباشد. به نظر بنده این سبک مناظرات و پرسش و پاسخ‌ها باعث می‌شود که نتوان بر نامزدها قضاوت کرد چرا که شکل برگزاری مناظرات در کشور ما دارای یک ایراد بسیار جدی است و در هیچ یک از کشورهای دنیا که دارای انتخابات هستند اینچنین وضعیتی را در مناظرات مشاهده نمی‌کنیم. فلذا نمی‌توان به صورت تمام‌قد بر شکل و محتوای مناظره قضاوت کرد اما اگر بخواهیم مناظره روز شنبه را جمع‌بندی کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که هیچ یک از نامزدها در خصوص مباحث طرح شده برنامه جدی و پاسخ قابل اعتنایی از نظر کارشناسی ارائه نکردند و ما صرفا شاهد یک سری جدل و مباحث کلی بودیم که این موضوع نشان‌دهنده این است که بسیاری از نامزدها یا همان کاندیداها فکر نمی‌کردند به مرحله مناظره برسند و برنامه کاملا منسجمی برای حوزه‌های اقتصادی کشور و بازار سرمایه نداشتند.
در این میان یک نکته حائز اهمیت وجود دارد؛ با توجه به اینکه بازار سرمایه و بورس یکی از چالش‌های سیاسی اقتصادی کشور است و بخش عمده‌ای از جامعه درگیر این بازار هستند و این افراد طی سال 1399 و 1400 متضرر شدند اما این بررسی وضعیت این بازار در بین سوالات جایگاهی نداشت که شاید عامدانه بوده و نخواسته‌اند این چالش جدی‌تر شود یا اینکه بدسلیقگی یا کج‌سلیقگی اتاق فکر مناظره و کارشناسان که ترکیب و چینش سوالات را طرح کردند، بوده یا شاید هم دلایل دیگری داشته است.
به دلیل پرداخته نشدن به بحث بازار سرمایه و بورس ما نمی‌توانیم خروجی خاصی از مناظره بگیریم که نظر کاندیداها و برنامه‌های آنان در خصوص این بازار چگونه است. اما اگر بخواهیم استقرایی داشته باشیم با توجه به نوع پاسخ نامزدها به سایر حوزه‌های اقتصادی و در نظر گرفتن این مهم که بورس بازاری پیچیده‌تر، تخصصی‌تر و کارشناسی‌تر به نسبت دیگر حوزه‌ها است، وقتی ما در این حوزه شاهد یک برنامه مسنجم و حتی یک دید کلی کارشناسی قابل اتکا از نامزدهای ریاست‌جمهوری نبودیم.
همچنین اگر بخواهیم از روش استقرایی در حوزه بازار سرمایه و بورس استفاده کنیم، متوجه نبود برنامه جامع و کلی می‌شویم و ممکن است زمانی که یکی از نامزدهای محترم به ریاست‌جمهوری برسند برنامه خاصی برای این حوزه نداشته باشند و پس انتخاب شدن به دنبال این خواهد رفت که چه کاری باید انجام دهند، چه تیمی را به عنوان مدیریت بازار سرمایه در نظر بگیرند و چه چیز سیاست‌های کلی در پیش بگیرند.
به طور کلی در فضای مناظره که ما روز جمعه شاهد بودیم یک چکیده‌ای از آشفتگی جدیدی که ما در فضای سیاستگذاری و اجرایی کشور بود که شاهد خروجی آن در وضعیت نابسامان اقتصادی کشور هستیم و بورس هم قطعا از این فضای کلی یک جزیره مجزا و جدا افتاده و متأثر خواهد شد.
