پیمان مولوی
چند تا موضوع است که اگر بخواهیم به آنها دقیق و عاری از هیجان نگاه کنیم متفاوت دیده می‌شود. یک بحث این است ما زمانی که سال 1399 دعوت حداکثری به بورس می‌کردیم، سیستم اقتصادی ایران همانند واکسن کرونا (منظور مشکل سیستمی است) بود، شما اکنون نمی‌دانید که واکسن رایگان هست یا خیر؟ یک بلاتکلیفی در ارکان اقتصادی کشور وجود دارد. شاید شما بگویید یک جاهایی هست که تمامی کارها را انجام می‌دهد، اما این‌طور نیست ذی‌نفعان در بازارهای مختلف حضور دارند و دربازارسرمایه نیز هستند و ذی‌نفعان بازارهای موازی نیز هستند. شما درحال حاضر جنگ وزارت اقتصاد با بانک مرکزی را سر نرخ بهره دارید، نرخ ارز هنوز هم مشخص نیست و معلوم نیست بعد از این سرکوب نرخ ارزی داشته باشیم یا خیر، در این میان بحث تورم و انتخابات ریاست‌جمهوری را نیز داریم. همه این موارد ریسک‌هایی هستند که تمامی‌شان اقتصادی کشور را در بر می‌گیرند و بازارسرمایه از این قاعده جدا نیست، در نتیجه یکسری ریسک‌های کلان و سیستماتیک هستند که خارج از کنترل بازیگران هستند، گرچه بسیاری از بازیگران اقتصادی می‌توانند بر روی آن تاثیر بگذارند. بنابراین ریسک در اوج است و یکی از دلایل نزولی بودن بازار این است که این دیدگاه مستولی بوده و غلط هم نیست به دلیل اینکه ما اگر کاهش نرخ ارز را داشته باشیم، ناخودآگاه بر روی شرکت‌های بورسی تاثیر منفی حداقل در بازه زمانی سه الی شش ماه را خواهد داشت و بعد از آن اگر رشد اقتصادی داشته باشیم می‌تواند جبران شود. دیدگاه دوم؛ بنده امروز در جایی دیدم که نوشته بود احیای بورس را انجام دهید و برجام را ول کنید. این دیدگاه از جایی نشات می‌گیرد که درک نکرده‌اند موضوع در اقتصاد ایران چیست. اقتصاد ایران در ده سال گذشته رشد اقتصادی صفرداشته است. مگر می‌شود در 10 سال به‌طور متوسط رشد اقتصادی صفر داشته باشید و بعد بورس پویا و رو به جلویی داشته باشید. این شدنی نیست و چنین چیزی در طولانی‌مدت الزاما امکان‌پذیر نیست. به نظر بنده این مباحث به موضوعات خارج از دامنه بازمی‌گردد. گرچه درک می‌کنیم افرادی که این تصور را داشتند بازارسرمایه یک بازار بدون ریسک است چراکه؛ بارها رییس کمیسیون اقتصادی مجلس و دیگر افراد و مسوولان راجع به امنیت سرمایه‌گذاری در بورس صحبت کرده‌اند و فاکتور ریسک را حذف کردند اکنون باید پاسخگو باشند. نکته آخر؛ یک تجربه‌ای در حال رخ دادن است و بازارسرمایه محل حضور مستقیم نیست و نیازمند دانش است. این تجربیات بسیار گران و پرهزینه به دست آمد اما احساس بنده این است که یک طیف زیادی این تجربه را کرده‌اند و دعوت در سال 1399 با نمره زیر 10 از این وضعیت خارج شد و نمره قابل قبولی نگرفت، اینکه مثلا ما برجام را گره بزنیم به بورس بگوییم موضوعی که نسبت به آن اهمیت بیشتری دارد، درست نیست. اگر سایه تحریم از اقتصاد ایران برداشته شود می‌تواند امیدوار به رشد اقتصادی باشد و همه امیدوار باشند که تحریم‌ها برداشته شود. سال 1399؛ یک فرصت‌سوزی عمومی در بازارسرمایه بود یعنی این امکان وجود داشت که استفاده‌های بسیاری از بازار شود اما متاسفانه به سمت وسویی حرکت کرد که این موضوع به علت دیدگاه‌های کوتاه‌مدت تبدیل به فرصت‌سوزی شد. به‌طور خلاصه باید گفت که بازارسرمایه در سال 1399 اسیر دیدگاه‌های کوتاه‌مدت با رویکرد ابزاری شد.
