نرگس رسولی |
«جف بزوس از آمازون می‌رود»؛ خبر کوتاهی که شاید برای خیلی از افراد بی‌معنا باشد اما قطعا برای کسانی که در حیطه فناوری‌های روز و استارت‌آپی کار می‌کنند، می‌دانند خداحافظی فرد خلاق آمازون یعنی چه!
این یک واقعیت است که کرونا اگر برای هیچ‌کس آب نداشت برای جف بزوس نان داشت. جف بزوس مالک آمازون ثروتمندترین مرد جهان لقب گرفته، کسی که پاندومی کرونا نه تنها کسب درآمد ثروتمندان را متوقف نکرد بلکه به میزان درآمدش نیز افزود، به گونه‌ای که فقط در ۱۱ هفته اول ورود کرونا به امریکا ۱۹درصد معادل ۵۰۰ میلیارد دلار به ثروتش افزوده شد. در این دوران سهام آمازون 73درصد رشد کرده است.آوریل سال ۲۰۲۰ ثروت بزوس نزدیک به ۱۱۷.۲ میلیارد دلار تخمین زده شد و آن زمان که صنایع یکی پس از دیگری حرف از ورشکست شدن و حال بد اقتصادی‌شان را می‌دادند جف بزوس به مدد همه‌گیری کرونا و شرایط خاصش ثروتش همچنان روبه فزونی گذاشت، حتی برخی پیش‌بینی می‌کردند که در سال 2026 او نخستین تریلیونر جهان خواهد شد.او از سال 2017 در راس ثروتمندترین مردان جهان قرار دارد، البته کمی قبل‌تر و از سال 2008 رسما به جمع 110 ثروتمند جهان وارد شده؛ کسی که کارش را از کنج خانه خود آغاز کرد و حالا یکی از کسانی است که کسب و کارش حرف اول فروش مجازی را می‌زند. ثروت بزوس در سال ۲۰۲۰ با افزایش ۳۲.۲ میلیارد دلار به بیش از ۱۴۹.۴ میلیارد دلار رسیده؛ با این حال انتقادات زیادی به جف بزوس برای تعدیل کارمندان و متوقف نکردن فعالیت‌های کمپانی آمازون وارد است، به‌گونه‌ای که بونی واتسون کلمن، نماینده دموکرات کنگره امریکا زمانی که اعتراضات کارمندان بزوس شدت گرفته بود در توییترش نوشت: «ثروت آقای بزوس نشانگر «حرص بسیار» است.»
او از سال 2017 ثروتمندترین فرد جهان بود و پس از او بیل گیتس، بنیانگذار مایکروسافت و برنار آرنو، مالک شرکت محصولات لوکس لویی ویتون، در جایگاه‌های دوم و سوم این رده‌بندی قرار داشتند. با این حال ماه گذشته ایلان ماسک، مدیر و سهامدار شرکت خودروسازی تسلا از سوی نشریه بلومبرگ به عنوان ثروتمندترین شخص جهان معرفی شد و جای بزوس را گرفت.
جف کیست؟
آنها که جف بزوس را می‌شناسند، می‌دانند که او در آن دسته از افرادی قرار دارد که هیچ امیدی به موفقیت برندش نداشته و زمانی که در سال ۱۹۹۴، فعالیت مجموعه خود را به عنوان یک کتابفروشی آنلاین آغاز کرد، تصور می‌کرد که احتمال شکست کسب‌وکار او بیشتر از موفقیت آن است. بزوس در سال ۲۰۰۰ و در مصاحبه‌ای با جان استافلت، مجری برنامه Evening Magazine کینگ تی‌وی اعلام کرده بود: «من فکر می‌کردم که برای تبدیل کردن آمازون به یک شرکت موفق، تنها ۳۰درصد شانس داریم. هرگز تصور نمی‌کردم آمازونی که راه‌اندازی کردم، به چنین جایگاهی برسد. من خوشحال‌ترین فرد روی زمین هستم.» او حتی به پدر و مادر خود که در سال ۱۹۹۵، مبلغ ۲۴۵ هزار دلار برای راه‌اندازی آمازون به او کمک کرده بودند، گفته بود احتمال اینکه تمامی پول‌شان را پای این شرکت از دست بدهند، زیاد است. درواقع، آمازون برای جف بزوس مانند یک قمار بود. داستان زندگی جف جالب است. او برای اینکه آمازون را تاسیس کند، از کار ثابت خود در شهر نیویورک استعفا می‌دهد و به سیاتل می‌رود. در زمانی که اکثر مردم چیزی در مورد اینترنت نمی‌دانستند، شرکت خود را در داخل یک گاراژ راه‌اندازی و مدیریت می‌کند. در آن زمان جف فعالیتش را با سرمایه‌ای که پدر و مادر به او داده بودند آغاز می‌کند و با حمایت همیشگی آنها و پندی که مادر همیشه بر زبان داشت، ادامه می‌دهد. مایک بزوس، پدر جف در مصاحبه‌ای اعلام کرده جاکلین (مادر جف) در آن زمان به جف می‌گفت: «شغلت را رها نکن.»برعکس آنچه جف فکر می‌کرد همه چیز طبق خواسته جف بزوس پیش رفت و سهام آمازون در سال ۱۹۹۷ به صورت عمومی وارد بازار بورس امریکا شد و حالا ارزش این شرکت به بیش از ۱.۷ تریلیون دلار رسیده است. شاید ناراحت‌کننده‌ترین بخش زندگی جف بزوس؛ ناامیدی خود نسبت به کسب و کار نوینش باشد. او که به سختی فعالیتش را آغاز و در برهه‌ای کوتاه به یکی از شرکت‌های مطرح دنیا مبدل شده در مصاحبه‌ای رسما اعلام کرده بود که «آنچه در آمازون اتفاق افتاد، فراتر از تصورات من بود. من همیشه به دنبال راه‌اندازی یک شرکت بودم اما نه یک شرکتی (با این عظمت) که امروز شاهد آن هستیم.» بسیاری از فعالان اقتصادی - چه ایرانی و چه خارجی - که کسب و کار خود را از گوشه دنج خانه خود ساخته‌اند و حالا به نان و نوایی رسیده‌اند؛ کسب و کارشان یا بهتر است بگویم برندشان را همچون فرزند خود می‌دانند و به معنای واقعی به آن عشق می‌ورزند. این گروه کسانی هستند که به سختی حاضر می‌شوند از کسب و کار خود خداحافظی کرده و فرزندشان را به دیگری بسپارند. این گروه که اغلب جزو میلیاردرها محسوب می‌شوند در دسته خبرسازترین چهره‌های اقتصادی هستند و کمتر پیش می‌آید نگاه و توجه خود را به کارمندان‌شان که جزو اصلی بقای‌شان هستند، بردارند اما این موضوع در مورد بزوس صدق نمی‌کند. جف بزوس، بنیانگذار سایت آمازون دات‌کام، صاحب بزرگ‌ترین خرده‌فروشی اینترنتی در جهان؛ مدیری است که از نگاه‌های رسمی، رفتارهای رسمی و حتی دفتر رسمی خوشش نمی‌آید. محل کار او را یک میز چوبی معمولی تشکیل می‌دهد. شرکت آمازون، کار خود را در یک گاراژ ۴۰ متری آغاز کرد، کسب و کاری که جرقه آن با شرکت کامپیوتری «SHAW» در ذهن او ایجاد شد. شرکتی که قرار بود با نام «Abracadabra» به معنی ورد و طلسم فعالیت کند به علت توصیه دوستانش به «آمازون» (amazon) تغییر نام داد و فقط به صورت آنلاین کتاب می‌فروخت. سایتی که تمرکز روی مشتری به جای تمرکز روی رقبا، اشتیاق برای اختراع‌های جدید، تعهد برای عمل کردن به بهترین شکل و تفکر بلندمدت را در سرلوحه خود گذاشت.
با وجود تاکیدهای بزوس بر کسب و کار اینترنتی، او دو تیپ فروشگاه فیزیکی نیز افتتاح کرده است. اولین مورد یک کتابفروشی و دومین مورد، فروشگاهی برای برترین محصولات سایت بود. مدیریت هزینه، تمایز و تمرکز، سه نقطه قوت مهم در مورد وب‌سایت آمازون به شمار می‌روند. مجموعه‌ای موفق که او را به مرد ثروتمند دنیا تبدیل کرد.
کارفرمای خشن
جف بزوس با این همه ثروت اما نتوانسته است کارمندان خود را راضی نگه دارد و اخبار مربوط به تجمع‌های اعتراضی کارمندان آمازون بارها بر صدر اخبار قرار گرفته است و همزمانی این اخبار با رشد صعودی ثروت بزوس موجب شده تا نگاه بالا به پایین و شاید کمونیستی بزوس بیشتر مورد توجه منتقدانش قرار گیرد. کارمندان بزوس بارها اعلام کرده‌اند که از طرف بزوس استثمار شده‌اند و او به آنها حقوق و دستمزد ناچیزی می‌دهد. شهریور ماه (سپتامبر 2020) همین امسال بود که بالغ بر صد معترض مقابل عمارت بزرگ جف بزوس در واشنگتن‌دی‌سی گردهم آمدند و با ساختن یک گیوتین نمادین اعتراض خود را نسبت به پایین بودن دستمزدهای‌شان اعلام کردند. این اعتراضات درست یک روز بعد از آن کلید خورد که ثروت جف بزوس مدیرعامل و موسس آمازون از ۲۰۰ میلیارد دلار فراتر رفت تا او بار دیگر عنوان ثروتمندترین فرد در تاریخ را به خود اختصاص دهد. البته در ماه ژانویه 2021 (حدودا بهمن ماه) ثروت جف بزوس در حدود ۸۵ میلیارد دلار رشد کرد تا بی‌رقیب‌ترین ثروتمند جهان شود. کارمندان جف یک خواسته دارند و آن افزایش حقوق و دستمزدشان است. آنها حتی به افزایش ثروت جف نیز اشاره می‌کنند و از او می‌خواهند تا حقوق 15 دلار در ساعت کارکنانش در واحد انبار را به 30 دلار برساند. یکی از کارمندان جف حتی با اعلام اینکه جف هر ثانیه 4 هزار دلار درآمد دارد خود و دیگر کارمندان آمازون را مستحق افزایش حقوق می‌خواند. آمازون در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ فروش ۸۸.۹ میلیارد دلاری را ثبت کرد که برای آن رکورد تازه‌ای محسوب می‌شد.
و حالا خداحافظی
و حالا جف می‌خواهد با فرزند 30 ساله‌اش در اوج جوانی خداحافظی کرده و به جمع هیات‌مدیره برود تا شاید از پس ذهن خلاقش فرزند دیگری خلق شود. طبق گفته جف، او ریاست هیات‌مدیره آمازون را در اختیار خواهد داشت، اقدامی که طبق گفته آقای بزوس، به او «وقت و انرژی» می‌دهد تا روی سایر مشاغلش تمرکز کند.
اندی جسی قرار است جایگزین جف بزوس به عنوان مدیرعامل آمازون شود. او هم‌اکنون مدیر سرویس‌های تحت وب آمازون است.جف بزوس در نامه‌ای به کارکنان آمازون تاکید کرد با حضور در هیات‌مدیره، درگیر اقدامات مهم آمازون خواهد بود اما همزمان وقت و انرژی لازم برای تمرکز روی فعالیت‌های دیگر خود را خواهد داشت.
