حسن مرادی
بعد از تحولاتی که پس از انتخابات ایالات متحده در نظام بین‌الملل ایجاد شد و پس از آن بحث احیای برجام و بازگشت ایران به بازارهای نفتی مطرح شد، برخی کشورها با اشاره به اینکه بازار با مازاد عرضه روبه‌روست و قیمت نفت پایین است، تلاش می‌کنند تا در مسیر حضور پرقدرت ایران در این بازار سنگ‌اندازی کنند. این دسته از کشورها با اشاره به اینکه بازگشت ایران به بازار نفت ممکن است باعث نزول بیشتر قیمت نفت شود، فضای خاصی را پیرامون حضور ایران در بازارهای انرژی و اوپک ایجاد می‌کنند. اما واقع آن است که ایران یکی از نخستین کشورهای عضو اوپک و از جمله بنیانگذاران این سازمان مهم اقتصادی است. از سال 1339خورشیدی که ستون‌های این سازمان در ژنو بنیان نهاده شد و در ادامه در سال1344به وین منتقل شد، ایران همواره یکی از کشورهای تاثیرگذار در اوپک بوده است. از منظر تاریخی و اجرایی نیز جایگاه ایران در این سازمان و اساسا حوزه انرژی بین‌المللی برجسته است و ایران یکی از وزنه‌های مهم این سازمان محسوب می‌شود. نقش ایران در اوپک بی‌بدیل و همواره توزان‌بخش بوده است.
با این کارنامه درخشان و نقش‌آفرینی موثر طبیعی است که ایران تلاش خواهد کرد با بیشترین ظرفیت در مسیر استیفای منافع اقتصادی خود گام بردارد.این حضور تاریخی با سیاست‌های خصمانه ایالات متحده و ایجاد زنجیره تحریمی ناعادلانه، میزان حضور ایران در بازارهای انرژی را محدود کرد. این روند ظالمانه باعث شد تا سهمیه تاریخی ایران در اوپک از طریق سایر بازیگران بازار نفت جایگزین شود. طبیعی است که بعد از پایان گرفتن تحریم‌های اقتصادی، این حق ایران است که سهمیه خود را در بازارهای جهانی پس بگیرد و تلاش کند که با افزایش تولید، سال‌های غیبت خود در بازارهای نفتی را جبران کند. بدون تردید بخشی از فضاسازی‌های مخربی که در خصوص حضور ایران در بازار نفت صورت می‌گیرد از سوی رقبای کشور در بازارهای انرژی مطرح می‌شود. اتفاقا اگر قرار است از طریق کم کردن میزان عرضه، تعادلی در قیمت نفت ایجاد شود، سایر کشورها می‌توانند با کاهش تولید و عرضه نفت این تعادل را در بازار نفت ایجاد کنند. کشورهایی که بعد از تحریم ایران سهم ایران در بازار را پوشش دادند، امروز باید با کاهش سهمیه این وضعیت را جبران کنند. کشورهای اوپک نیز علی‌رغم تمام اختلاف نظرها در راستای توزان بخشیدن به بازار باید تلاش کنند تا زمینه افزایش سهمیه ایران در بازار نفت را فراهم کنند. سفر وزیر نفت به روسیه و تداوم رایزنی‌های سطح بالا در اوپک گویای این واقعیت است که ایران در حال بسترسازی مناسب برای حضور پرقدرت در بازار نفت است و از طریق افزایش گفت‌وگوهای موثر با بازیگران خارج از اوپک و کشورهای عضو اوپک تلاش می‌کند تا صحنه را مهیای تحولات جدید بازار نفت کند. طبیعی است که رقبای منطقه‌ای و بین‌المللی ایران به دنبال محدودسازی حضور ایران باشند اما بدون تردید ایران سهمیه خود را در بازار نفت پس می‌گیرد و حضور تاریخی خود در این بازار را تداوم می‌بخشد. همانطور که اشاره کردم؛ معتقدم که کشورهای عضو اوپک و بازیگران اصلی بازار نفت هم در نهایت چاره‌ای جز پذیرش این امر ندارند.
