فردین آقابزرگی
مکانیزم درون‌زا و خودکنترل بازار با اصلاح قیمت مبتنی بر اطلاعات و عوامل اثرگذار وضعیت عملیاتی سود و زیان شرکت‌ها بهترین عامل محرک وضعیت این روزهای بازار است، همچنین تغییر زیرساخت‌ها، تزریق نقدینگی در بازارسرمایه، به کاری‌گیری بازار گردان‌ها و امثال این موارد تاثیر بسیار کمتری در مقایسه با حرکت‌های درون‌زا و خودکنترل اصلاح قیمت به جای گذاشته است. حال حاضر نسبت P/E بازارسهام بالاترین P/E در دوران تاریخ بورس است و درست است که در مقایسه با دو الی سه ماه گذشته که P/E بازار بر روی رقم 24 الی 25 بوده و درحال حاضر به عدد 20 رسیده است اما؛ کماکان نسبت به ماه‌های نخست سال جاری با حد قابل توجهی اصلاح شده است. این حرکت طبیعی، سینوسی و نوسانی است ولی در حین حال نسبت به خرداد ماه و تیرماه به مقدار قابل توجهی اصلاح کرده و به دلیل حمایت‌های همه‌جانبه و نبود سایر بازار، عوامل بیرونی مثل کرونا که تمامی کسب و کارا به غیر بوررس و بازار سهام مورد هدف قرار داده که اینها در کشور ما به واسطه تاثیرپذیری از نوسان نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی این موارد بیش از گذشته مورد توجه قرار می‌گیرند. دلیل بازگشت بخش قیمتی اصلاح‌ها در مقایسه با بخشی از کاهش‌ها افت پی در پی و اصلاح قابل توجه در سه ماه گذشته بود که این موضوع درحقیقت تناسب، جذابیت و توجیه‌پذیری سرمایه‌گذاری بطور مطلق محسوب نمی‌شود چراکه؛ یک سویه نگاه کنیم و تناسبی بین سودآوری شرکت‌ها و قیمت سهام نتیجه‌ای خواهیم گرفت قابل قبول و مثبتی نیست ولی درمقایسه با ماه‌های گذشته قیمت‌ها افت کرده و وارد مرحله‌ای شده که بخشی از بیش‌واکنشی که نسبت اصلاح منفی داشت خنثی می‌کند. هرچند ارزندگی خوب سهام جذابیت بازار را بیش از پیش کرده اما؛ زیرساخت‌های لازم برای جذب میزان نقدینگی به بازار سرمایه، سامانه‌های معاملات، نحوه پذیرش شرکت‌ها، انتشار اوراق مبتنی بر محوریت بخش خصوصی، تسریع در فرآیند افزایش سرمایه شرکت‌ها در بازار اولیه از محل سلب حق‌تقدم و شناسایی صرف سهام و ایفای نقش پررنگ‌تر وکاراتر صندوق‌های بازارگردانی و بازارسازان حرفه‌ای برای صنایع و شرکت‌ها این زیرساخت هاعمده مسائلی است که باید در بازار سرمایه تجهیز شود تا به بحران ابتدای سال 1399 مواجه نشویم. یعنی تقاضای یک‌سویه بازار و نبود عرضه همچنین ایجاد شبهه در حمایت دولت از بازارسهام.
