جمشید عدالتیان شهریاری
اقتصاد ایران در منطقه خاورمیانه و در میان کشورهای همسایه موقعیت منحصر به فردی دارد. ایران چه از نظر جغرافیایی، چه از نظر نیروی انسانی و چه از نظر زیربنای تولیدی، در قیاس با بسیاری از کشورهای منطقه توان و قابلیت رقابت بالایی دارد و از این رو اگر ما در جایی حضور نداریم و نتوانسته‌ایم در بازاری خود را ثابت کنیم، به دلیل نبود ظرفیت نیست بلکه باید به عملکرد گذشته خود رجوع کنیم. یکی از اصلی‌ترین حوزه‌هایی که بحث بر سر آن همواره ادامه داشته و با اما و اگر مواجه است، موضوع مدیریت نقدینگی در ایران است. نقدینگی زیاد و سرعت رشد بالای آن، باعث می‌شود که نرخ تورم در کشور افزایش پیدا کند و ما در سال‌های گذشته این موضوع را به خوبی تجربه و درک کرده‌ایم. وقتی در کشور با توجه رکود نمی‌توان توقع داشت که ناگهان میزان نقدینگی کنترل شود، نحوه مدیریت آن اهمیت پیدا می‌کند. ما در سال‌های گذشته نشان دادیم در صورتی که تنها یکی از بخش‌های رقابتی در اقتصاد ایران فعال شود، کالای ایرانی تا چه حد می‌تواند جای خود را باز کند. مثلا همزمان با افزایش قیمت ارز در ایران، قیمت تمام شده برخی کالاهای ایرانی در کشورهای همسایه پایین‌تر ماند و به این ترتیب امکان رقابت بیشتری پیدا کرد و به راحتی بازاری جدید را در اختیار خود قرار گرفت، این اتفاق در کوتاه‌مدت است و اگر بخواهیم در بلندمدت این اتفاق رخ دهد، قطعا باید سیاست‌های کلان را به درستی تصحیح کنیم.
تولید در کشور ما هزینه بسیار زیادی دارد و در عین حال یک تولیدکننده برای عبور از مشکلات و محدودیت‌ها باید برای دوره‌ای طولانی دوندگی کند. این در حالی است که کشور ما با حجم بالای نقدینگی مواجه است و تنها گزینه مثبت برای انتقال نقدینگی تولید است. همانطور که در سال‌های گذشته دیده‌ایم، نقدینگی سرگردان به هرجایی و هر بازاری که وارد شده به آن آسیب فراوان وارد کرده است. از این رو اگر بخواهیم از این بازارها محافظت کنیم و در مقابل تولید خود را تقویت کنیم، باید راهی برای انتقال این نقدینگی به بخش مولد پیدا شود.
در شرایط تحریمی و در دورانی که ایران برای خرید بسیاری از کالاهای خارجی با مشکل و محدودیت مواجه است، تولید داخل تنها گزینه موجود است و با فعال کردن آن، در کنار مدیریت و هدایت نقدینگی، تامین نیازهای داخلی و مشکلات اشتغال، رشد اقتصادی منفی سال‌های گذشته نیز جبران خواهد شد.
