علی مسعودی
شیوع کرونا فرآیندهای مجازی را تسریع کرد، شاید اگر کرونا نبود، ما اقدام به شناسایی بسترهای مجازی نمی‌کردیم، اینکه بخواهیم امکانات بالقوه را فعال کنیم. نه تنها در آموزش مجازی، بلکه در حوزه برگزاری جلسات اداری، که اکثرا به صورت آنلاین برگزار می‌شود، جلساتی که نیازمند اختصاص چندین ساعت از روز بود، اکنون در مدت‌زمان بسیار کوتاه‌تری بدون نیاز به حضور فیزیکی برگزار می‌شود و تاثیر زیادی از نظر کاهش ترافیک و مصرف بنزین و صرفه‌جویی در زمان دارد. اگر قرار بود برای برگزاری آنلاین جلسات، اجباری در نظر گرفته شود، به این صورت اتفاق نمی‌افتاد که شیوع کرونا این فرآیند را تسریع کرد، کما اینکه در حال حاضر بسیاری از جلسات و کمیسیون‌های اتاق بازرگانی به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود. اینجاست که بسترهای داخلی باید خودشان را نشان دهند، از جمله رایگان کردن اینترنت در بسترهای داخلی که باعث کوچ کردن کاربران به این شبکه‌ها می‌شود.
تا وقتی که دسترسی را سهل و آسان نکنیم، ابزارهای داخلی همه‌گیر نمی‌شود، کما اینکه شبکه‌های اجتماعی خارجی با وجود فیلتر شدن همچنان کار می‌کنند، مشهود است. از نظر هزینه‌ای، رایگان شدن اینترنت برای آموزش مجازی اتفاق مهمی است که صورت می‌گیرد و اتصال مدارس به شبکه ملی اطلاعات هم اتفاق خوبی است که از سوی وزارت ارتباطات و آموزش و پرورش صورت گرفته است. برای دانش‌آموزان هم برنامه‌هایی با ارایه بسته‌های اینترنتی در نظر گرفته شده بود که البته هنوز این برنامه‌ها اعلام نشده است. اینکه اتصال به شبکه شاد رایگان باشد از مواردی است که باید صورت گیرد، از جمله دانش‌آموز یا اولیا و مدارس و معلمان، این کار از نظر فنی کار پیچیده‌ای نیست و با ثبت آی‌پی‌هایی که مشخص شده، به راحتی می‌توان این امکان را فراهم کرد. از طرفی شبکه شاد می‌تواند به عنوان یک شبکه اجتماعی هم مورد استفاده قرار گیرد و حتی منجر به مهاجرت بعضی از کاربران به این شبکه شود، این موضوع هم چالشی است که باید روی آن فکر کرد و مواردی را در نظر گرفت که اگر این امکان را برای شبکه‌های اجتماعی فراهم کنیم، منجر به افزایش جذابیت این شبکه‌ها شود و کاربران به سمت این شبکه‌ها بیایند که می‌تواند اتفاق ویژه‌ای برای همه شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های ما باشد. اگرچه رایگان شدن اینترنت برای دانش‌آموزان محروم که دسترسی به اینترنت و ابزارهای الکترونیکی ندارند، شاید مزیتی نداشته باشد که در این زمینه صداوسیما، شبکه آموزش و آموزش‌های مجازی برای این موضوع، جایگزین به شمار می‌رود، اما باید توجه داشت که اتفاقی افتاده و این اتفاق باعث شده والدین و مسوولان و آموزش و پرورش نگران بچه‌ها باشند، این شرایط ویژه یک سری الزامات ویژه‌ای می‌طلبد، برای عده‌ای که می‌خواهند به شبکه شاد متصل شوند، باید اینترنت را رایگان کرد، هرچند آموزش مجازی فقط به شبکه شاد محدود نشده است، ابزارهای دیگری از جمله صداوسیما هم وجود دارد و ابزار دیگر، آموزش حضوری است، بسیاری از مدارس در مناطق کم‌جمعیت در اقصی‌نقاط کشور، تعداد دانش‌آموز کمتری دارند و می‌توانند کلاس‌های درسی را به‌صورت حضوری و در فضای آزاد برگزار کنند، اما برای مدارسی که نمی‌توانند این امکان را فراهم کنند، امکانات دیگری در نظر گرفته شده است. با وجود این، اینکه آموزش آنلاین برای بعضی از مناطق کاربرد ندارد، دلیل بر این نمی‌شود که در زمینه امکانات مجازی اتفاقی صورت نگیرد، باید تمهیداتی برای تمامی جامعه ۱۵ میلیونی دانش‌آموز و همچنین دانشجویان در نظر گرفته شود. کما اینکه برای جامعه دانشجویی هم کمبودهایی وجود دارد که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این زمینه باید پیش‌قدم شود و همانطور که وزارت آموزش و پرورش اقدام به ایجاد شبکه آموزش کرده، برای دانشجویان بسترهای تعامل آنلاین را شناسایی کرده و بسترهای بومی را برای دانشجویان و اساتید به‌صورت رایگان عرضه کند. این اتفاق تاثیرات زیادی خواهد داشت که یکی از موارد آن، واگیری ویروس کروناست، مسائل ترافیکی، کاهش رفتوآمد از مواردی است که ما هرچقدر هم در مدارس امکانات مناسب بهداشتی را فراهم کنیم، در مسیر رفتوآمد همچنان امکان انتقال ویروس وجود دارد، درحالی که در مقایسه با آموزش حضوری، آموزش مجازی و رایگان شدن آن، هزینه پایینی دارد. درحال حاضر امکان آموزش مجازی، استفاده از امکانات صداوسیما و آموزش حضوری برای تحصیل وجود دارد و برای هر یک از دانش‌آموزان متناسب با امکاناتی که دارند، باید این شرایط فراهم شود.
