مجید عباسپور
برای پیش‌فروش نفت درگام نخست باید مساله تحریم ها را جدی گرفت؛ چراکه با وجود تحریم ها قطعا امکان فروش به راحتی امکانپذیر نیست. به طوری‌که آمارها نیز گواهی بر این می دهد، که میزان صادرات نفتی کشور بسیار کاهش یافته و آنهم به کشورهای محدود صادر می‌شود. حال در چنین شرایطی چگونه می توان اقدام به پیش فروش نفت کرد. البته آنچه که در حال حاضر مطرح شده، فروش نفت در بورس انرژی است. این اقدام امکانی را برای بخش خصوصی فراهم می‌کند که بتواند نسبت به صادرات نفت ورود پیدا و اقدام کند. اما از نظر اینکه بخواهد این کار از طریق دولت و به صورت پیش‌فروش انجام بشود در شرایط فعلی یک مقدار ممکن به نظر می‌رسد. همانطور که می دانید، اصولا نفت کشور از طریق بخش دولتی صادر می‌شود، از این رو، یک تلاشی هم صورت گرفت که از طریق بورس این کار انجام شود که با دلیل مسائل و محدودیت هایی که وجود داشت، به دلیل تحریم ها، مشکل جابه‌جایی ارز و بحث‌هایی از این قبیل عملا با استقبال روبرو نشد. بر همین اساس به نظر می رسد، در آینده نزدیک به خصوص با توجه به فعل و انفعالات سیاسی که در آمریکا صورت می‌گیرد و ازآنجایی که تحریم‌کننده اصلی ما این کشور هست، باید تا پایان سال میلادی انتظار کشید و منتظر ماند و دید چه اتفاقاتی قرار است رخ دهد. اما در مورد مساله خام فروشی، برای اینکه این اتفاق در عرصه صادرات فرآورده‌های نفتی صورت نگیرد، باید صنایع پایین‌دستی نفت شکل بگیرد، به خصوص در حوزه پتروشیمی‌ها. البته یک حرکت‌هایی شروع شده و اقداماتی در حال انجام است. منتها حرکت به این سمت به راحتی صورت نمی گیرد و اینکه ما تصمیم بگیرم که خام فروشی صورت نگیرد، زمانبر است و نیازمند فراهم کردن زیرساخت ها است. به طوری‌که مقام معظم رهبری نیز طی سالهای گذشته بر این موضوع بسیار تاکید داشتند، که برنامه خام‌فروشی نفت باید متوقف شود. چرا که با دوری از خام فروشی، ارزش افزوده بالایی نصیب کشور خواهد کرد که بسیار ارزشمند است. اما این امر نیاز به برنامه‌ریزی دارد. در همین راستا، پتروشیمی‌ها به ویژه پتروشیمی خلیج فارس دست به اقداماتی زده ودر این زمینه فعال شده است. اما باید این نوع اقدامات سرعت بگیرد. اکنون هم که در سال جهش تولید قرار داریم، باید بهای بیشتری به این مساله داده شود. بنابراین پیشنهاد می شود که یک برنامه چندساله برای عبور از خام فروشی صورت بگیرد. از سوی دیگر، باید موانع تولید و صادرات برای بخش هایی که در زمینه صنایع پایین دستی و فرآورده های نفتی وجود دارد، برچیده شود تا نتایج بهتری حاصل شود.
حتی در بحث صادرات گاز هم ما باید به دنبال ایجاد ارزش افزوده باشیم؛ به عبارتی خام فروشی در این حوزه را نیز کاهش دهیم یا در یک برنامه ریزی سه ساله به دنبال ایجاد نیروگاه‌های تولید برق تولید باشیم واز این مسیر صادرات برق را کلید بزنیم. در نهایت با توجه به اینکه امکان فروش و صادرات نفت در شرایط فعلی و تحریمی وجود ندارد، باید به دنبال راه‌های مطمئن تر وبهتری برای درآمدزایی ارزی برای به گردش آوردن چرخ اقتصاد کشور باشیم.
