محمدرضا ابراهیمی٭
اپیدمی کرونا ویروس در جهان تنها سلامتی فردی انسان‌ها را نشانه نگرفت. این بحران باعث شد که جهان به رکودی بی‌سابقه در اقتصاد نیز دچار شود. ارزش دلار، یورو، پوند، دلار نیوزیلند و کانادا و سایر پول‌های جهانی با سقوط بی‌سابقه‌ای مواجه شدند. شاخص‌های صنعتی و اقتصادی مانند داوجُنز در امریکا به نقطه‌ای از نمودار رسیدند که شاید در دو دهه اخیر بی‌سابقه است. بانک‌های جهانی و دولت‌های پشتیبان ارزهای جهانی همچنان با کرونا ویروس اقتصادی درگیرند و نتوانستند به‌رغم داشتن مدیران و دستگاه‌های اقتصادی کارآمد، پول‌های خود را نجات دهند. قیمت طلای جهانی هم در سردرگمی به سر می‌برد و در هفته گذشته اُنس با ریزش مواجه شد؛ اگرچه امید می‌رود طی هفته‌های آینده این سردرگمی خاتمه پیدا کند اما انگار تا امروز سیلی کرونا، نمودار این شاخص ارزشمند را حسابی گیج کرده است.
اما در این میان ارزهای دیجیتال هم از این ریزش بی‌نصیب نبودند. بیت کوین همزمان با ریزش ارزش پول‌های جهانی، 5 هفته قرمز بود. قیمت این ارز بین‌المللی از 10 هزار و 500 دلار به حدود 3 هزار و 700 دلار سقوط کرد. تاکید دولت‌ها و بانک‌های پشتیبانِ پول‌های کشورهای اقتصادی دنیا به ارزهای دیجیتال، در همین جمله است: نبود سازمان‌ها و بانک‌های پشتیبان برای بیت کوین. کسانی که در این ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کردند، با پروپاگاندای فعالان مالی جهانی وابسته به بانک‌ها و سازمان مالی بین‌المللی مبنی بر بدون پشتیبان بودن این ارز، سعی کردند پول‌های خود را درخطر صفر شدن ببینند؛ اما بانک‌های جهانی پس از تلاش فراوان، اندکی وضعیت پول‌های خود را بهبود بخشیدند. شاخص‌های مطرح و اقتصادهای بزرگ توانستند نیمی از سقوط خود را جبران کنند. شاخص داو جونز اگرچه توانست پس از سقوط به 18 هزار دلار به محدوده 25 هزار دلار برگردد، اما تحلیل گران معتقدند در همین هفته‌های پیش رو با 3 هزار دلار ریزش در این شاخص مواجه خواهیم بود و وضعیت همچنان نزولی است. درواقع وضعیت ارزهای دیگر هم مانند دلار از این شرایط بهتر نیست، شاخص دلار که معیاری است برای سنجش ارزش دلار در برابر سبدی متشکل از شش ارز اصلی یورو، ین ژاپن، پوند انگلیس، دلار کانادا، کرون سوئد و فرانک سوییس، هنوز در یک روند نزولی است و مشخص نیست چه زمانی قرار است این ارزها و شاخص‌ها بتوانند دوباره به محدوده‌هایی برگردند که سرمایه‌گذاران آنها پیش از بحران کرونا سرمایه‌های خود را در آن وارد کرده بودند. اما درست در زمانی که همه بیم از منفی شدن قیمت نفت که پشتیبانی کشورهای بزرگ دنیا و سازمان جهانی اپک را دارد و درست زمانی که بانک‌های جهانی و اقتصادهای دنیا در شاخص‌های خود آماده تسلیم شدن در برابر یک رکود بی‌سابقه جهانی هستند، بیت کوین بدون داشتن هیچ‌کدام از این سازمان‌ها و بانک‌های جهانی توانست کرونا ویروس را شکست بدهد. در چند روز گذشته ارزش بیت کوین به محدوده 10 هزار دلاری خود بازگشت و آماده یک اصلاح یک هزار دلاری برای حرکت به سمت 11 هزار دلار شده و احتمالا در سال جدید تجربه 15 هزار دلار را نیز خواهد داشت. این اتفاق نشان می‌دهد که اقتصادهای جهانی اگرچه بر مبنای اقتصاد بازار آزاد سنگ بنای خود را گذاشتند، اما همچنان به دست نامرئی بازار آنچه آدام اسمیت بنیان‌گذار تفکر اقتصادی بازار آزاد آن را عامل اصلی شکل‌گیری قیمت‌ها و کنترل بازار دانست، اعتقاد ندارند. به گفته اسمیت، افراد در بازار، منافع شخصی خود را دنبال می‌کنند (نه دولت‌ها و بانک‌هایشان) و دست نامرئی بازار منافع شخصی را در جهت ارتقا و بهبود و رفاه کلی اقتصاد هدایت می‌کند. این روزها نیز این مهم به اثبات رسید، هر جا دولتی یا سازمانی خللی در نیروی عرضه و تقاضا ایجاد کند و حتی یک پله بالاتر با نیت حمایت از سرمایه، به عرضه و تقاضا وارد شود توانایی دست نامرئی بازار را برای هدایت منافع شخصی افراد در جهت ارتقای بازار، از بین خواهد برد. شاید بهتر است بانک‌های جهانی این شکست تاریخی از بیت کوین را هرگز از یاد نبرند.٭تحلیلگر مالی
