محمدرضا طلایی
با توجه به مشکلات اقتصادی کشور و تاثیر کرونا بر اقتصاد، سال 99، سال دشواری در حوزه اقتصاد خواهد بود. با وجود این، فناوری اطلاعات در تمام کشورها نشان داده که می‌تواند به عنوان موتور محرک اقتصاد و ابزاری برای کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری و افزایش کیفیت تولیدات، چه محصولات و چه خدمات در نظر گرفته شود. کشور ما باید زیرساخت‌های متعددی را آماده کند که بخش خصوصی بتواند در فضای مناسب‌تری از لحاظ برخورداری از امکانات بخش دولتی، چه در بعد قوانین و مقررات و چه در بعد نیازهای سخت‌افزاری، ادامه فعالیت دهد. البته کشور ما از بعد سرعت اینترنت در مقایسه با سایر کشورهای همسایه سرعت کمتری دارد. از لحاظ محتوای دیجیتال عملا هم در دوران کرونا نشان داد محتوای ارزشمند و فاخری ندارد. مثال ساده آن هم پخش‌کننده‌های آنلاین هستند که از سالیان قبل شروع به کار کرده بودند و در دوران کرونا مورد استفاده بیشتر مردم قرار گرفتند، در حوزه آموزش هم به‌تازگی آموزش و پرورش نرم‌افزار شاد را راه‌اندازی کرده است، در حالی که در حوزه دانشگاه‌ها پلتفرمی در دسترس دانشجویان نبود، در سایر بخش‌ها هم محتوا و پلتفرم جدید و قابل اتکایی وجود نداشت. در بعد دولت الکترونیک هم سرویس‌ها عملا نتوانستند خدمات خود را در اختیار مردم قرار دهند و شرایط و قوانین و مقررات کسب‌و‌کار را تسهیل کنند. با بررسی دولت الکترونیک می‌بینیم که این بخش در سه شاخه دولت به مردم، دولت به کسبوکارها و ارایه خدمات دولتی انجام می‌شود. ما عملا خدمات دولت به مردم را آنچنان نمی‌بینیم و خدمات دولت به کسبوکارها هم خیلی ضعیف است و دولت باید روی این بخش‌ها بیشتر سرمایه‌گذاری کند. شبکه ملی اطلاعات هم بیش از 10 سال است که راه‌اندازی شده و در این دولت هم عنوان شده بود که کارهای فراوانی روی آن انجام شده است اما در دوران کرونا ثابت شد عملا چیزی برای ارایه ندارد و نقاط ضعف فراوانی در آن هست. باید در این زمینه نقشه راه واقعی و به دور از ارایه آمار تدوین شود که هم بتواند بخش فناوری اطلاعات را تقویت کند و هم ما شاهد باشیم که فناوری اطلاعات در توسعه اقتصاد جایگاه ویژه خود را دارد. موضوع دیگر اینکه باید بحث‌های آموزش‌های رایگان در اختیار جامعه قرار بگیرد. مسلما مردم هم به‌صورت 100 درصدی با نحوه کاربری نرم‌افزارها و گوشی‌های هوشمند یا فضای مجازی آشنایی آنچنانی ندارند و هم برای خریدهای اینترنتی دچار مشکل می‌شوند و با قوانین و مقررات این حوزه هم آشنایی ندارند. باید یک روند آموزشی هم برای مردم و هم صاحبان کسبوکارها در نظر گرفته شود تا به آنها آموزش دهیم که این حوزه چقدر می‌تواند در بخش‌های مختلف تولید و بازاریابی موثر باشد. درباره تاثیرگذاری کرونا، فناوری اطلاعات طیف‌ها و بخش‌های مختلفی دارد. در این مدت و در دوران قرنطینه، بخش‌هایی از حوزه فناوری اطلاعات مانند فروشگاه‌های اینترنتی و تولیدکنندگان محتوا که که به محتوای دیجیتال مرتبط بودند، مورد استفاده و بهره‌برداری بیشتری قرار گرفتند، اما واردکنندگان تجهیزات فناوری اطلاعات به دلیل بسته شدن مرزها و مبادلات تجاری بین کشورها دچار مشکل شدند.
بسیاری از تولیدکنندگان هم کارخانه‌های خود را به دلیل رعایت قوانین و مقررات مربوط‌به کرونا و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، عملا تعطیل کردند. اگرچه دولت اعلام کرده است که یک سری از کسبوکارها مثل فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و فست‌فود‌ها آسیب دیدند، اما عملا از گزارش مشکلات بقیه کسبوکارها خبری نبود و با توجه به طیف وسیع بخش‌های حوزه آی‌سی‌تی، روی همه بخش‌ها بررسی انجام نشده است. درحالی که وقتی کشور تعطیل می‌شود و به نوعی قرنطینه به وجود می‌آید، همه کسبوکارها آسیب می‌بینند، صاحبان صنایع، تجار و بازرگانان و مجموعه‌هایی که کسب‌و‌کارهایشان به تعطیلی رفته، تحت تاثیر قرار می‌گیرند. دولت باید مانند سایر کشورهای اروپایی و کشورهای همسایه و همجوار بررسی کند که چه کمکی می‌تواند به این کسبوکارها کند. در کنار بخش‌هایی از فعالان اقتصادی که از طریق کرونا آسیب دیدند، با بررسی کلیه رشته‌ها آشکار می‌شود که کارخانه‌‌ای که به دلیل حفظ امنیت پرسنل، تعطیل شده یا به دلیل مشکلات سیستم حمل و نقلی بین شهرها، نتوانسته محصولات خود را به شهرها ارسال کند هم عملا متضرر شده است. بنابراین دولت در تعیین فعالیت‌هایی که مستقیما تحت تاثیر کرونا قرار گرفتند، باید یک بازبینی مجدد انجام دهد.
از طرفی باید توجه داشت که همه شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات، دانش‌بنیان نیستند و یکی از مشکلات این است که امکانات بیشتر در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار می‌گیرد. استارت‌آپ‌های زیادی در این حوزه آسیب دیدند و نیاز دارند که به آنها کمک شود. اگر تعداد فعالان حوزه فناوری اطلاعات را بررسی کنید و از سوی دیگر تعداد شرکت‌هایی که از طریق معاونت علمی ریاست‌جمهوری دانش‌بنیان شدند، با مقایسه‌ای متوجه می‌شوید که فقط شرکت‌های دانش‌بنیان مورد حمایت‌های مالی قرار می‌گیرند و این روند باید اصلاح شود.
رییس هیات‌مدیره فدراسیون
فناوری اطلاعات
