ایران|
«برنامه اتحادیه اروپا در خصوص اینستکس و برجام بعد از ضرب‌الاجل 60 روز ایران چیست؟»این پرسشی است که بعد از اعلام کاهش تعهدات برجامی ایران به دلیل رفتارهای مخرب ایالات متحده و ضرب الاجل 60روزه به اروپا برای اجرای تعهدات اقتصادی شان ذیل برجام در افکار عمومی اکثر ایرانیان لانه کرده است؛ پرسشی که تلاش می‌کند تصویری از رفتارهای احتمالی اروپا در مواجهه با برنامه ایران برای کاستن از تعهدات برجامی‌اش ارایه کند.
این در حالی است که ایران بعد از خروج ترامپ از برجام؛ 1سال به اروپا و سایر طرف‌های اثرگذار در برجام فرصت داد تا سازو‌کار سامان‌یافته‌ای را برای برخورداری ایران از ظرفیت‌های اقتصادی که در برجام روی آنها تاکید شده بود، طراحی و اجرا کند. اما رفتارهای اروپا نسبت به صبراستراتژیک ایران؛ مقامات کشورمان را به این نتیجه عینی رساند که برای ایجاد تحرک در اقدامات اروپاییان باید محرک‌های قانونی که در ذیل برجام روی آنها تاکید شده است؛ به کار گیرد. بر اساس این راهبرد مشخص بود که برنامه کاهش تعهدات برجامی ایران در دستور کار قرار گرفت و همزمان ضرب‌الاجل 60روزهای هم به اروپا برای به جریان انداختن سازو کار مالی داده شد تا اروپا با راه‌اندازی این ساز و کار مالی اراده خود برای حفاظت از برجام را نیز نشان دهد.
حدود 1ماه بعد از ضرب‌الاجل ایران به اروپا و در روزهایی که هر روز اخبار تازه‌ای از تلاش‌های مخرب امریکا به گوش می‌رسد، مسوول سیاست خارجه اروپا در یادداشتی که خبرگزاری ایلنا آن را منتشر کرده، ، ایران را به ماندن در برجام دعوت می‌کند و می‌گوید: تمام تلاش خود را برای نجات برجام به کار می‌گیریم و برای راضی کردن ایران برای بقا در برجام، مکانیزم مالی ایران و اروپا که اجازه تجارت مشروع با ایران را می‌دهد، به زودی با تلاش‌های دیپلماتیک فرانسه، انگلستان، آلمان اجرایی می‌شود.
نمی‌خواهیم بعد از نابودی برجام افسوس بخوریم
فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نظرات خود را در مورد کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران و افزایش تنش در خلیج فارس و دریای عمان مطرح کرد. موگرینی با اشاره به اهمیت برجام در ساختار حقوقی نظام بین‌الملل می‌گوید: «همان‌طور که گفته‌ام اگر ما می‌گوییم که برجام جواب می‌دهد اصلا بر پایه حدس و گمان خودمان نیست و تنها بر اساس اظهارات بی‌اساس نظریه نمی‌دهیم ما بر اساس گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حرف می‌زنیم. آنها گزارش‌هایی در زمان‌های مختلف ارایه کرده‌اند که نشان می‌دهد ایران به برجام و تعهداتش تاکنون پایبند بوده است. گزارش‌های آژانس نشان می‌دهد که ایران به توافق‌هسته‌ای پایبند است ما باز هم از ایران می‌خواهیم که به این توافق پایبند و متعهد بماند و از اکثریت جامعه بین‌المللی می‌خواهیم تا به همکاری خود با ما ادامه دهند تا بتوانیم ایران را در برجام نگه داریم.»
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه در پاسخ به این پرسش که تا چه حد نسبت به باقی ماندن ایران در برجام امیدوارید؟ می‌گوید: «ما به‌شدت امیدوار هستیم که ایران بار دیگر به برجام متعهد بماند و از برجام خارج نشود و بتوانیم ایران را در برجام نگه داریم. ما از ایران می‌خواهیم که تمام تعهدات برجامی خود را به صورت کامل اجرا کند. من معتقدم که منفعت جمعی این است که برجام زنده بماند. برجام به آسانی شکل نگرفته است. ما در یکسال گذشته روند سخت و فرسایشی را برای اجرای تعهدات برجامی خود و زنده نگه داشتن برجام طی کرده‌ایم. اکنون هم با توجه به شرایط، حفظ برجام دشوارتر شده است.»
او تاکید می‌کند: «من به عنوان مقام مسوول این اعتقاد را دارم که باید برای نجات برجام اکنون تلاش کنیم و هر آنچه می‌توانیم انجام دهیم تا این توافق تداوم پیدا کند. به جای اینکه بعدها از نابودی این توافق افسوس بخوریم و به دنبال عوامل نابودی این توافق باشیم. ما معتقدیم برجام ایران را از دستیابی به سلاح هسته‌ای باز می‌دارد در واقع هدف ما هم عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است بنابراین برای حفظ برجام تلاش می‌کنیم چراکه برجام ما را به این هدف می‌رساند. بنابراین ما به این توافق نیاز داریم.»
تلاش برای اجرایی کردن اینستکس
موگرینی در پاسخ به این پرسش که اروپا از چه روش‌هایی قصد دارد تا ایران را مجاب به باقی ماندن در برجام کند می‌گوید: «تمرکز ما این است که تمام تلاش خود را برای نجات برجام به کار بگیریم و برای راضی کردن ایران برای بقا در برجام، مکانیزم مالی ایران و اروپا که اجازه تجارت مشروع با ایران را می‌دهد، به زودی با تلاش‌های دیپلماتیک فرانسه، انگلستان، آلمان اجرایی می‌شود.این مکانیزم می‌تواند به ایرانی‌ها کمک کند و اجازه تجارت اقتصادی مشروع را به آنها بدهد و بخشی از مشکلات اقتصادی ایران را حل خواهیم کرد.»
او در خصوص اهمیت اجرایی ساختن اینستکس تاکید می‌کند: «اینستکس بخشی از تلاش ما برای نجات برجام است. من می‌دانم سران این سه کشور اروپایی عضو برجام تلاش‌های زیادی برای اجرایی شدن اینستکس در روزهای آتی و نجات برجام انجام خواهند داد. من می‌دانم که ایران اکنون عصبانی است اما باز هم آنها را به خویشتن‌داری و صبر دعوت می‌کنم و از آنها می‌خواهم که از برجام خارج نشوند.»
در شرایطی که رفتارهای مخرب و حاشیه‌ساز امریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش این روزها خطر تنش در خاورمیانه را افزایش داده؛ موگرینی می‌گوید: «ما نگران افزایش تنش در خاورمیانه هستیم. ما نمی‌خواهیم هرگونه اطلاعات نادرست و محاسبه اشتباه و غیرعمدی باعث افزایش تنش در منطقه شود. ما حضور نظامی در خلیج فارس را مثبت ارزیابی نمی‌کنیم و معتقدیم که این حضور می‌تواند منجر به درگیری نظامی شود که این اتفاق نه به نفع اروپا و نه به نفع امریکا و نه به نفع جهان است.»
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص نتایج این رفتارهای مخرب می‌گوید: «من تصور می‌کنم هرگونه محاسبه نادرست می‌تواند باعث وقوع اتفاق وحشتناکی در منطقه شود و این اتفاق نگران‌کننده است و ما خواهان خویشتن‌داری بیشتر از همه طرف‌ها هستیم. ما هرگز خواهان مشاهده هر گونه رفتار خصمانه از سوی ایران یا سایر کشورها نیستیم. ما می‌خواهیم که همه برای ساختار امنیتی جهان تلاش کنند.همه باید به قوانین بین‌المللی احترام بگذارند بر اساس احترام متقابل به منافع کشورها و حاکمیت کشورها تلاش کنند. احترام به قوانین بین‌المللی و احترام به حق حاکمیت کشورها و تمامیت ارضی کشورها و جلوگیری از ایجاد تنش ضروری است.»
موگرینی در پایان درباره دستاوردهای سفر وزیر خارجه آلمان به کشورمان می‌گوید: «این مقام اتحادیه اروپا در مورد دستاوردهای سفر هایکو ماس به ایران هم از اظهارنظر خودداری کرد و گفت: در مورد سفر هایکو ماس به ایران و دستاوردهای این مقام آلمانی من چیزی نمی‌توانم بگویم. این سوال مربوط به هایکو ماس است و خود باید در این خصوص پاسخگو باشد.»
