فروش اورانیوم غنی‌سازی شده و آب سنگین متوقف شد
ایران| یکسال پس از خروج ترامپ از برجام و در شرایطی که ایران تمام راه‌های ممکن برای بازگشت قطار برجام در مسیر اصلی را امتحان کرده بود، دیروز رییس‌جمهوری ایران رسما کاهش «برخی» تعهدات کشورمان ذیل برجام را در واکنش به تحرکات حاشیه‌ساز ایالات متحده امریکا اعلام کرد.
تحرکاتی که نه تنها ایران را از منافع اقتصادی‌اش ذیل برجام محروم ساخت بلکه در مراحل بعدی تعهداتی که طرف‌های امضاکننده برجام برای تداوم همکاری‌های هسته‌ای به ایران داده بودند را نیز نشانه رفت تا در نهایت ایران نیز در واکنش به این خلف وعده‌ها با مشخص کردن ضرب الاجل 60روزه برای کشورهای حامی برجام، اعلام کند که متناسب با رفتارهای طرف مقابل تعهدات برجامی‌اش را محقق خواهد ساخت. خبری که روز گذشته با بیانیه رسمی شورای امنیت ملی همراه شد و بلافاصله پس از آن سخنرانی رییس‌جمهور و رییس شورای امنیت ملی کشور آغاز شد. روحانی در سخنرانی خود «۶۰ روز» به دیگر اعضای برجام مهلت داد تا زمینه را برای تحقق منافع ایران فراهم کنند و اعلام کرد«اگر در ۶۰ روز به نتیجه نرسیدیم دو اقدام دیگر را شروع می‌کنیم .» اقداماتی که از منظر روحانی محدودیت‌ها از سر راه فعالیت‌های هسته‌ای ایران را برخواهد داشت و ایران را وارد دوره تازه‌ای از رشد در دانش هسته‌ای صلح آمیز خواهد کرد. رییس‌جمهوری در عین حال تاکید کرد که توافق هسته‌ای همچنان«پابرجاست» و تاکید کرد: «برجام هست و پابرجاست؛ اما آن روی سکه برجام را امروز نشان می‌دهیم. امروز کاهش اقدامات را اعلام کردیم و نه خروج از آن را.» به گفته رییس‌جمهوری ایران، « برجام نیاز به جراحی داشت.»و اقدام ایران تلاشی است برای احیای دوباره برجام در راستای منافع جمعی تمام کسانی که به ابزار دیپلماسی باور دارند. بر این اساس رییس دولت دوازدهم از توقف فروش اورانیوم غنی‌سازی شده و آب سنگین برای مدت 60 روز خبر داد و گفت: اگر آنها در این مدت به جبران بپردازند ما هم به شرایط امروز برمی‌گردیم ولی اگر در پایان 60 روز به نتیجه‌ای نرسیم دو اقدام دیگر را در پیش می‌گیریم. روحانی در جلسه هیات دولت در سخنانی با تبریک ماه مبارک رمضان اظهارداشت: امروز 18 اردیبهشت یک سال از خروج غیرقانونی امریکا از توافق برجام و زیرپا گذاشتن قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل می‌گذرد، امروز ما مصمم هستیم تا یک تصمیم ملی و راهبردی مهمی را به عرض ملت ایران برسانیم. وی تاکید کرد: اساس برجام یک تصمیم ملی و راهبردی بود، برجام نه تصمیم فردی، نه تصمیم جناحی و نه تصمیم دولتی بود، تصمیم ملی و تصمیم کل نظام بود. رییس‌جمهوری ادامه داد: مردم ایران نیز هم قبل و هم بعداز برجام دو بار پای صندوق آمدند و این راه را تایید کردند. روحانی گفت: مردم ایران در سال 92 پای صندوق آمدند با 18 میلیون رای مثبت به دولت، از او خواستند که خلاقیت جدیدی را برای حل و فصل مسائل سیاسی و گشودن گره‌ها به کار گیرد که حالا اسمش را تدبیر یا تعامل سازنده می‌گذاریم. بعد از چهار سال و با توافق برجام و اجرای آن مردم یک بار دیگر پای صندوق رای آمدند و این‌بار با 24 میلیون رای به اعتدال و تعامل سازنده و تدبیر رای دادند. از آغاز توافق برجام دشمنان ایران با این توافق مخالف بودند؛ یعنی تندروهای امریکا، صهیونیست‌ها و ارتجاع منطقه. همه آنهایی که ضد برجام بودند، ضدایران هم بودند و امروز هم هستند.البته انتقاد غیر از ضدبرجام بودن است. هرکس می‌تواند درمورد هر موضوعی منتقد باشد و نقد کند و این حق همه مردم است اما دشمنی با برجام مخصوص صهیونیست‌ها، ارتجاع و تندروهای امریکا بود. رییس‌جمهوری یادآور شد: برجام به نفع منطقه و کل جهان و به ضرر دشمنان ایران بود ولذا آنها همه توان خود را از سال 93 تا امروز به کار گرفتند تا این بنای شکوهمند را ویران کنند و فرو بریزند. رییس شورای عالی امنیت ملی گفت: بعد از روی کارآمدن دولت جدید که مجموعه شرایط انتخابات یک شرایط نامتعارف و غیرمعمول در امریکا بود، با وجود اینکه همین جناح با شعار صلح از مردم رای گرفتند، با شعار اینکه از منطقه سربازان خود را خارج می‌کنیم رای گرفتند، با شعار اینکه ما به نفع ملت امریکا کار می‌کنیم رای گرفتند، با شعار اینکه در مسیر حقوق و قانون حرکت می‌کنند رای گرفتند، اما متاسفانه به تعهدات خود عمل نکردند. وی اضافه کرد: گروه تندرویی در داخل کاخ سفید امروز بسیاری از امور را در دست دارد حتی اختیار کار را از شخص رییس‌جمهوری هم گرفته است. از این شیوه فعلی دولت امریکا نه تنها مردم در رنج هستند بلکه دوستان، امریکا، اروپا، کانادا، مکزیک، متحدان امریکا، همه شرکت‌های تجاری دنیا و کارآفرینان جهان نیز در رنج هستند. روحانی خروج از برجام را ناشی از فشار صهیونیست‌ها و گروه تندرو داخلی امریکا دانست و گفت: امریکایی‌ها بیش از یک سال شعار دادند و بعد از دی ماه سال 96 برای زیر پا گذاشتن تعهدات برجامی خود امیدوارتر شدند ودر پایان همان دی ماه اعلام کردند که از برجام خارج می‌شوند. آنان 18 اردیبهشت 97 از برجام خارج شدند تا تابستان آنچنانی برای ایران رقم بزنند، 13 آبانی به عنوان نقطه عطف داشته باشند و جشن کریسمس را در تهران برگزار کنند. رییس شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه در تمام این دوران دچار شکست شدند، اظهار داشت: امریکا در ابتدا با خروج از توافق هسته‌ای می‌خواست روز بعد ایران را از برجام خارج کند، پرونده را به شورای امنیت ببرد تا بار از دوش امریکا برداشته و تحریم‌ها تشدید شود. هنر و هوشمندی ایران این بود که در این دام نبود و در زمین امریکا بازی نکرد.
رایزنی با کشورهای مختلف
روحانی به رایزنی کشورهای مختلف با ایران پس از خروج امریکا از توافق هسته‌ای اشاره و تصریح کرد: وقتی دوستان ما و کشورهای اروپایی با تماس مستقیم با من درخواست مهلت کردند، ما نیز به درخواست آنها پاسخ مثبت دادیم. به دلیل اینکه اتمام حجت کنیم و مردم بدانند در کارها عجله نکرده و حساب شده عمل می‌کنیم و می‌دانسته و می‌دانیم برجام چقدر مهم است و ویرانی برجام برای منطقه و جهان چه اثرات منفی دارد. وی ادامه داد: به همین خاطر صبر کرده و به جای چند هفته، چند ماه صبر کردیم. آنها مجددا تماس گرفته و مدتی مهلت خواستند. باز هم صبر کردیم و براساس بندهای 26 و 36 با آنها در کمیسیون برجام صحبت کردیم؛ دو نوبت در سطح معاونان وزرا و دو نوبت در سطح وزرا. رییس‌جمهوری افزود: دوستان ما در این نوبت گام‌های خوبی ولو در صحبت انجام دادند و اروپایی‌ها ولو در زبان مواضع خوبی داشتند ولی در عرصه عمل چیزی به دست نیامد. وی به یکی از مصاحبه‌های خود در سال 91 اشاره و خاطرنشان کرد: من در سال 91 در مصاحبه‌ای اعلام کردم مشکل ما در مذاکرات آن دوره‌ای که مسوولیت مذاکرات هسته‌ای را برعهده داشتم این بود که اروپایی‌ها امریکا را کدخدا دانسته و این مساله مانع انجام کار می‌شود. وی ادامه داد: خوش‌بختانه این مساله بهتر شده و کدخدایی امریکا را قبول نکردند ولی در عرصه اقتصادی شرکت‌هایشان امریکا را کدخدا می‌دانند و این تفکر نادرست است که امریکا نمی‌گذارد اروپا برای منافع خود و جهان و منطقه تصمیم درست اتخاذ کند. وی به سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد اشاره کرد و ابراز داشت: من در سازمان ملل متحد بیش از هفت ماه پیش اعلام کردم استراتژی نظام تعهد در برابر تعهد، نقض در برابر نقض، تهدید در برابر تهدید و اقدام در برابر اقدام است و امروز می‌خواهیم در این چارچوب عمل کنیم و بگوییم براساس برجام امروز اولین قدم خود را برمی‌داریم.
رییس دولت تدبیر و امید با بیان اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی 14 نوبت از سال 94 تا به امروز تایید کرده که ایران به تعهدات خود عمل کرده است، عنوان کرد: پنج کشور بعد از خروج امریکا از برجام تایید کردند ایران از همه منابع برجام استفاده نمی‌کند، بنابراین عدم توازن را همه قبول دارند. این اصل حقوقی است، تکالیف در برابر حقوق. نمی‌شود کشوری به تکلیفی عمل کند ولی به حقوقی دست پیدا نکند. این اصل حقوقی باید محفوظ بماند لذا براساس تصمیم شورای عالی امنیت از طرف من پنج نامه به سران پنج کشور باقی مانده در برجام ارسال شد . روحانی اضافه کرد: در این نامه‌ها به طرف‌های مقابل اعلام شد یک سال به توصیه‌های شما عمل کردیم و این صبر یک قدرت ملی و روحی در تاریخ است؛ همانطور که مقاومت ما تاریخی است؛ همان‌گونه که دیپلماسی ما تاریخی است. وی با بیان اینکه ما یک سال صبر و حوصله کردیم و به همه تعهدات خود پایبند بودیم، یادآور شد: امروز نمی‌خواهیم از برجام خارج شویم. همه مردم ایران و جهان بدانند امروز روز پایان برجام نیست بلکه گام جدید در برجام بر طبق برجام و براساس برجام است. رییس شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: در بندهای26 و 36 توافق هسته‌ای به ما حق داده شده اگر طرف مقابل برجام عهد خود را نقض کند این مساله را در کمیسیون مشترک مطرح و از زمانبندی عبور کردیم و باوجود تاکید اروپایی‌ها گفتند خروج امریکا را جبران کرده و به تعهدات خود عمل می‌کنیم ولی در مقام عمل چیزی صورت نگرفته است.
اقدامات مورد نظر ایران
روحانی در خصوص اقدامات مورد نظر ایران گفت: امروز ما به سران پنج کشور اعلام کردیم از دو اقدامی که تاکنون انجام می‌دادیم، صرف نظر خواهیم کرد. این دو اقدام در واقع به یک بیان ساده دو فروش بود. یعنی هر وقت مواد غنی شده ما به 300 کیلوگرم می‌رسید ما اضافه بر آن را به کشوری دیگر می‌فروختیم و در عوض آن کیک زرد می‌گرفتیم اما از امروز این فروش متوقف می‌شود. وی دومین اقدام ایران را توقف، فروش آب سنگین عنوان کرد و افزود: هر وقت تولید آب سنگین ایران از 130 تن تجاوز می‌کرد ما مقدار اضافه را به کشوری می‌فروختیم.امروز این فروش را هم متوقف می‌کنیم. روحانی تاکید کرد: کل اقدام امروز جمهوری اسلامی ایران توقف این دو اقدام است و فقط دو فروش را انجام نمی‌دهیم. نه اورانیوم غنی شده و نه آب سنگین را از امروز نمی‌فروشیم. وی تصریح کرد: البته این اقدام برای 60 روز است. به طرف مقابل در 1+5 اعلام می‌کنیم که اگر همه طرف‌های برجام ظرف 60 روز پای میز مذاکره آمدند و با هم صحبت کردیم و به نتیجه رسیدیم و منافع ملی ما مخصوصا در موضوع نفت و بانک تامین شد، ما به نقطه اول بر می‌گردیم. رییس قوه مجریه تاکید کرد: یعنی اگر آنها از امروز تا حداکثر 60 روز دیگر به جبران پرداختند ما هم به شرایط امروز یعنی 17 اردیبهشت 98 برمی‌گردیم ولی اگر در پایان 60 روز به نتیجه‌ای نرسیدیم دو اقدام دیگر را پیش خواهیم گرفت.
روحانی در خصوص اقدامات بعدی ایران گفت: در برجام توافق بر این بود که غنی‌سازی در سطح 3.67 درصد نگه داشته شود، بعد از 60 روز ما از این اقدام خودداری خواهیم کرد یعنی دیگر سطحی برای ما مطرح نخواهد بود. وی موضوع دوم را درمورد راکتور آب سنگین اراک ذکر کرد و اظهارداشت: بنا بود این راکتور با همکاری کشورهای دیگر نوسازی شود، اما در مسیر انجام متوقف شد. رییس‌جمهوری افزود: آب سنگین اراک که بنا بود با مشارکت کشورهای 1+5 نوسازی شود و اکنون در مسیر است و هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است، بعد از 60 روز ما نسبت به این مجموعه هم تصمیم خواهیم گرفت و برنامه قبل از توافق برجام را ادامه دهیم و اراک را تکمیل کنیم. روحانی تصریح کرد: در مرحله دوم هم 60 روز فرصت داده می‌شود و اگر دوباره به نتیجه نرسیدیم اقدام بعدی مورد نظر ما خواهد بود. وی تاکید کرد: در پیام به پنج کشور به صراحت گفتیم که اگر بخواهند از اقدام ما بهانه جویی کنند و پرونده ایران را به شورای امنیت برگردانند با یک اقدام بسیار قاطع روبرو خواهند شد و در این نامه اقدام قاطع را به آنها توضیح دادم.
ایران از برجام خارج نشده است
رییس شورای عالی امنیت ملی با یادآوری اینکه ما از برجام خارج نشدیم، گفت: برجام پابرجاست اما ما امروز آن روی سکه برجام را نشان می‌دهیم. برجام در بند ۲۶ و ۳۶ تصریح می‌کند که در صورت تخلف طرف مقابل، شما هم می‌توانید تعهدات خود را در هر سطحی کاهش دهید و ما امروز کاهش آن را اعلام می‌کنیم و نه خروج از برجام را. وی در توضیح اقدام ایران افزود: به زبان ساده‌تر ما احساس کردیم برجام نیاز به یک جراحی دارد و قرص‌های مسکن یک ساله کافی نبوده است. این جراحی برای نجات برجام است نه برای نابودی برجام. رییس دولت دوازدهم تصریح کرد: اگر ملت و نظام یکپارچه در این مسیر حرکت کند، دنیا پیام ملت ایران را به خوبی دریافت می‌کند. روحانی با تاکید بر اینکه ما همچنان مرد صلح و اعتدال هستیم، گفت: ما آغازگر نقض تعهدات نبودیم، آغازگر هیچ جنگی هم نخواهیم بود اما هیچگاه تسلیم قلدری نشده و نخواهیم شد. رییس‌جمهوری با تاکید بر اینکه برجام همان برجام است و تغییر نمی‌کند، گفت: ما حاضریم برای اجرایی شدن بهتر آن و اجرای تعهدات شما و شکل اجرای آن، پای میز مذاکره بنشینیم. روحانی با یادآوری اینکه ایران میز مذاکره را ترک نکرد؛ تصریح کرد: شما هم به ما گفتید میز مذاکره را ترک نخواهیم کرد. قلدری که قرار بود میز مذاکره را به هم بزند تا امروز ناموفق بوده است. وی در ادامه سخنان خود به این نکته اشاره کرد که قاعدتا همه از نقش ایران در امنیت منطقه از خلیج فارس تا مدیترانه، از دریای خزر تا دریای سرخ مطلع هستند و می‌دانند که نقش ایران در مبارزه با تروریسم در این منطقه تا چه حد بوده است. رییس قوه مجریه تصریح کرد: شما می‌دانید که اگر نقش ما نبود امروز تروریست‌ها در پایتخت‌های کشورهای اروپایی جولان می‌دادند، شما نقش ما را در پیشگیری از سیل مهاجرانی که به سمت اروپا در حرکت بودند، می‌دانید. روحانی با یادآوری اینکه ایران پذیرای میلیون‌ها مهاجر بوده و هست، تصریح کرد: شما می‌دانید که ما بزرگ‌ترین سنگر مبارزه با موادمخدر بودیم که با چهار هزار شهید از نیروهای عزیز و جان برکف در مرزهای شرقی، نگذاشتیم این همه مواد مخدر عبور کند و به کشورهای شما برسد. وی افزود: همه شما می‌دانید که انجام این اقدامات میلیاردها دلار مخارج دارد و با شرایطی که امریکا به وجود آورده ما قادر به پرداخت این مخارج نیستیم. نمی‌شود برجامی باشد و هزینه‌اش را ما پرداخت کنیم. روحانی افزود: شما می‌خواهید یک برجام «ظن‌ها الدایم» به عنوان سایه بر سر شما اما همه کار این درخت به عهده ما باشد؟ وی تصریح کرد: شما هم وظیفه دارید، شما امروز برای حفظ خودتان و نه به خاطر ایران، برای امنیت خودتان، برای حفظ جوان‌های خودتان در برابر مواد مخدر، سیل مهاجرین و همکاری‌های دیگری که تاکنون ایران با شما داشته و اگر این روند ادامه پیدا کند آن همکاری‌ها تعطیل می‌شود.
تاکید بر ادامه مسیر دیپلماسی
روحانی تاکید کرد: راهی که ما امروز انتخاب کردیم، راه جنگ نیست، راه دیپلماسی است. من به عنوان کسی که به این مساله آشنایی دارم و به عنوان نماینده ملت ایران، به ملت ایران می‌گویم راه امروز ما راه درگیری و جنگ با دنیا نیست، باز هم راه دیپلماسی است. دیپلماسی با یک زبان جدید و با منطق جدید است. باز هم با قانون و منطق حرف می‌زنیم. وی اضافه کرد: دنیا بداند برجام تبدیل به برد – باخت نمی‌شود آن چیزی که امریکا می‌خواهد. اگر هم بر فرض بشود، می‌شود، باخت – باخت. یا برجام برد – برد است یا برجام باخت – باخت است. شما اشتباه نکنید امریکا سر شما کلاه نگذارد. روحانی افزود: تردیدم ندارم که ما قاطعانه مسیر و راه را انتخاب کردیم .اصل برجام درست، صحیح، راهبردی و استراتژیک بوده است. صبر یک ساله ما نیز راهبردی و استراتژیک بوده و آغاز راه جدید هم راهبردی و ملی است و به نفع ملت ما خواهد بود و این مسیر را ادامه می‌دهیم. وی ادامه داد: خداوند به ما نصرت و یاری خواهد کرد همانطور که وعده داده است، اتحاد، وحدت، یکپارچگی، تلاش همه‌جانبه و امید ما به آینده بی‌تردید ما را پیروز خواهد کرد. به گزارش ایرنا، پیش از آغاز سخنان رییس‌جمهوری، سفیران کشورهای عضو برجام شامل آلمان، انگلیس، چین، روسیه و فرانسه امروز به وزارت امور خارجه دعوت و نامه رییس‌جمهوری اسلامی ایران از سوی سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه به آنها تسلیم شد.
