نیما اسدی|
اینکه شما چقدر به پس‌انداز برای بازنشستگی نیاز دارید به نظام بازنشستگی کشورتان بستگی دارد. تحقیقات تازه‌ای که اخیرا صندوق بین‌المللی پول انجام داده بیشتر بر تعامل میان نظام پس‌انداز و بازنشستگی در کشورهایی که رو به پیری می‌روند، تمرکز کرده است. صندوق بین‌المللی پول در این تحقیقات از داده‌های 80 کشور از جمله جمعیت پیر آنها و طراحی نظام بازنشستگی برای ترسیم پساندازهای عمومی و خصوصی طی 30 سال آینده استفاده کرده است.
این صندوق یافته است که کشور بسته به اینکه چه نوع روندی در پس‌انداز خصوصی در پیش می‌گیرد، توسعه پس‌انداز ملی به جلو می‌رود. این نهاد با مفروض گرفتن سیاست‌هایی که تغییر نمی‌کند، پیش بینی کرده است که جمعیت پیر باعث می‌شود تا سال 2050 سهم هزینه‌های عمومی در بازنشستگی به 2درصد تولید ناخالص داخلی برسد. اما در این میان نقش واکنش پس‌انداز خصوصی خانوارها هم که به‌طور مشهود در میان کشورها فرق می‌کند در نظام بازنشستگی بسیار مهم است و آن این است که خانوارها چه مقدار پس‌انداز می‌کنند. در واقع صندوق بین‌المللی پول از سیاست‌گذاران خواسته که بفهمند چه عامل یا عواملی این تغییرات را در نرخ پس‌انداز جلو می‌برد
در ادامه گزارش صندوق آمده است که «شما چه در شروع کاری‌تان باشید، یا یک فرد حدودا 40 ساله‌ای که درس می‌دهد یا در کارخانه خودروسازی کار می‌کند یا خود اشتغال است، به هرحال در نقطه‌ای از زندگی‌تان بازنشسته خواهید شد. کشور شما می‌تواند یک سیستم خوب بازنشستگی عمومی داشته باشد که منتظر بازنشستگی شما است یا اینکه نه، نظام بازنشستگی عمومی ضعیف باشد. اما زمانی که شما بازنشستگی‌تان را برنامه‌ریزی می‌کنید بهتر است که به دیگر حساب‌های پس‌انداز بانکی‌تان یا احتمالا پورتفلیو سرمایه‌گذاری‌تان هم نگاهی بیندازید.»
در این گزارش نویسندگان صندوق با اشاره به اینکه در کل رفتارهای پس‌انداز کردن در طول عمر فرق می‌کند به نکته جالبی اشاره می‌کند: در جوانی قرض گرفته می‌شود، در دوره سن کاری پس‌انداز می‌شود و در پیری و پس از بازنشستگی، پس‌انداز خرج می‌شود. جوامع پیر، افراد پیرتری دارند و احتمالا پس‌انداز تجمیعی پایین‌تری را شاهد هستند. در همین دوران است که فاصله بزرگ بین‌النسلی به معنای آن است که مردم برای دوره بازنشستگی‌شان باید بیشتر کار کنند تا بیشتر پس‌انداز کنند. تحقیقات صندوق نشان می‌دهد که چه عواملی در پس‌انداز خصوصی باعث می‌شود که تغییرات در پس‌انداز ملی را به جلو ببرد. در بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه کم‌درآمد، وجود جمعیت نسبتا جوان منجر به آن شده که پساندازهای خصوصی افزایش یابد. در مقابل از نرخ‌های پس‌انداز خصوصی در کشورهای پیشرفته پیر نشان می‌دهد که این سرمایه سریعا دارد منقبض می‌شود. مطالعات صندوق همچنین یافته‌هایی را تایید می‌کند که سهم هزینه‌های عمومی در صندوق‌های بازنشستگی در کشورهای نو ظهور و کم‌درآمد، یعنی در کشورهایی که دولت‌ها مجبور به اصلاح منافع بازنشستگی هستند، رو به افزایش است.
البته اساسا ترکیب این نقاب‌ها در بین کشورها که طرح‌های متنوع سیستم‌های بازنشستگی دارند فرق می‌کند. مهم‌ترین مشخصه آنها گشاده‌دستی نظام بازنشستگی عمومی و بود یا نبود حساب‌های وقف شده پس‌انداز بازنشستگی است .
البته با فرض اینکه دیگر چیزها برابر هستند، صندوق سخاوتمندانه بازنشستگی هم پساندازهای عمومی را - از طریق هزینه‌های بیشتر بازنشستگی - و هم پس‌انداز خصوصی را - با کاهش دادن انگیزه برای پس‌انداز در زمانی که بازنشسته به پساندازهای خودشان اتکا کمتری دارند - پایین می‌آورد. بالعکس، پایین بودن سطح مستمری بگیری عمومی می‌تواند پس‌انداز خصوصی را بالا ببرد زیرا که آنها مردم را ترغیب می‌کنند تا اساسا برای بازنشستگی خود بیشتر پس‌انداز کنند. برای مثال، روسیه و استرالیا هر دو کشورهای پیری هستند که صندوق‌های وقفی پس‌انداز بازنشستگی را پیشنهاد می‌دهند. اما صندوق سخاوتمندانه بازنشستگی در استرالیا نسبت به درآمد ملی کم است. در نتیجه پس‌انداز در استرالیا با سرعت بالاتری از روسیه افزایش می‌یابد. پس‌انداز برای بازنشستگی از طریق حساب‌های وقفی پس‌انداز خیلی راحت‌تر صورت می‌گیرد و به افزایش پس‌انداز خصوصی کمک می‌کند. پیش بینی می‌شود که در کشورهایی با چنین حساب‌هایی، پس‌انداز خصوصی نسبت به کشورهایی که آن را ندارند بیشتر باشد.
سیاست‌گذاران چه کار می‌توانند انجام دهند؟
صندوق بین‌المللی پول در پاسخ به سوال بالا آورده است در کشورهایی که صندوق سخاوتمندانه عمومی بازنشستگی دارند، محدود کردن بازنشستگی زودرس یا تعدیل منافع بازنشستگی به کسری منابع آتی کمک می‌کند. در کشورهای پیشرفته چنین اصلاحاتی بازنشسته‌ها را کمتر سخاوتمندانه کرده است. برای کارگرانی که می‌خواهند استانداردهای زندگی فعلی‌شان را در دوران بازنشستگی نگه دارند، مردم مجبور به کار طولانی‌تر و پس‌انداز بیشتر هستند. شبیه‌سازی‌های ما دو چیز را نشان می‌دهند که به مردم اجازه می‌دهند تا در یک استاندارد زندگی مشابه امروز خود بازنشسته شوند. اول، افزایش تدریجی در سن بازنشستگی از متوسط سن 63 سالگی امروز به 68 سالگی تا 2050- که در آن دوران پیش‌بینی می‌شود عمر مفید تا 3 سال بالا برود. دوم، افزایش 6 درصدی درآمد در هر سال به پس‌انداز. دولت‌ها می‌توانند شهروندان خودشان را با تحریک ابزارهای پیشرفته مالی برای تشویق به پس‌انداز داوطلبانه و اتخاذ سیاست‌هایی که مردم را تشویق کنند تا زندگی مولد خودشان را طولانی‌تر کنند، کمک کنند. در بازارهای نوظهور و کشورهای کم درآمد، آنها می‌توانند در بخش رسمی، کار را مهیج‌تر کنند.
در برخی از کشورها مانند چین و کره سطوح پس‌انداز خصوصی تقریبا بالا است در حالی که بازنشستگی و سیستم‌های تامین اجتماعی نسبتا ضعیف هستند. سیاست‌گذاران در این کشورها بهتر است بالا بردن سطح صندوق سخاوتمندانه را بررسی کنند. این باعث می‌شود که نیاز خانوارها به پساندازهای محتاطانه و نابرابری فقر در دوران پیری کاهش یابد.
