گروه راه و شهرسازی| زهره علامی|
بررسی آمار معاملات مسکن که در سامانه اطلاعات بازار املاک منتشر شده است، نشان می‌دهد، حجم معاملات مسکن تا 29 دی ماه سال جاری به 5 هزار و 90 فقره رسیده است و به نظر نمی‌رسد که تعداد قراردادهای خرید و فروش تا اول بهمن ماه به بیش از 5500 فقره برسد.
اما ثبت 5 هزار و 90 فقره معامله طی 29 روز نخست دی ماه سال 97 درحالی است که در آخرین ماه پاییز و در آذرماه، تعداد قراردادهای خرید و فروش 6 هزار و 800 واحد مسکونی بوده است و نگاهی به حجم قراردادها در دی نسبت به آذرماه سال جاری حکایت از آن دارد که تعداد قراردادهای خرید و فروش طی یک‌ماه گذشته، 25 درصد کاهش داشته است.
البته کاهش حجم معاملات از خردادماه سال جاری کلید خورد و با افزایش قیمت‌ها در هر ماه نسبت به ماه قبل، تعداد قراردادهای خرید و فروش هم روندی کاهشی را طی کرد، آمار تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران در نه ماهه سال 1397 به خوبی می‌تواند این روند نزولی را نشان دهد. براساس آمار بانک مرکزی طی 9 ماهه سال جاری، حجم معاملات به 97.9 هزار واحد مسکونی رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن 25.6 درصد کاهش داشته است. در این میان، اگر حجم معاملات در دی سال جاری را نسبت به دی ماه سال گذشته که دوره پیش رونق را سپری می‌کردیم، مقایسه کنیم، به آمار 73 درصد کاهش تعداد قراردادهای خرید و فروش می‌رسیم، در دی سال 96 حجم معاملات 19 هزار و 4 واحد مسکونی بوده است که نسبت به دی سال جاری با 5 هزار و 90 واحد مسکونی، معاملات کاهش چشمگیری داشته است.
کاهش 73 درصدی معاملات مسکن در دی‌ماه سال جاری در قیاس با ماه مشابه سال قبل قابل پذیرش است چون قیمت مسکن در این مدت رشد بالای 70درصد را تجربه کرده است و همین جهش قیمت طی 9 ماهه گذشته افت توان اقتصادی خانوارها را به همراه داشته است.
کاهش 49 درصدی معاملات در کشور
درحالی که براساس آمار بانک مرکزی حجم معاملات در دی سال 97 نسبت به دی 96، 73 درصد افت داشته است اما طبق اظهارات مصطفی قلی خسروی، رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران حجم معاملات در این مدت در کل کشور 49 درصد کاهش داشته است.
او درباره حجم معاملات انجام شده به «تعادل» می‌گوید: در دی ماه سال 96 شاهد ثبت 389 هزار و 2 عدد قرارداد و در دی ماه سال 97، 196 هزار و 89 عدد معامله در کل کشور بودیم که نشان از کاهش
49 درصدی معاملات در مبایعه نامه و اجاره نامه داشتیم. قلی خسروی می‌افزاید: از اول فروردین 96 تا 30 دی ماه 96، یک میلیون و 110 هزار و 988 فقره معامله در کل کشور به ثبت رسیده است که 536 هزار و 963 عدد آن مبایعه نامه و تعداد 561 هزار و 162 عدد آن اجاره نامه است.
رییس اتحادیه مشاوران املاک ادامه می‌دهد: از اول فروردین تا 30 دی ماه 97، تعداد قراردادهای امضا شده در کل کشور یک میلیون و 83 هزار و 778 عدد بوده که 587 هزار و 362 عدد مبایعه نامه و 484هزار و 423 عدد آن اجاره نامه است، براساس آمار شاهد کاهش 9 درصدی در حجم مبایعه نامه و 14 درصدی در اجاره نامه بودیم.
به گفته او، در شهر تهران، طی بازه زمانی اول فروردین 96 تا 30 دی ماه 96، تعداد قراردادهای ثبت شده در این شهر، 360 هزار و 365 عدد بوده که تعداد 187 هزار و 180 عدد مبایعه نامه و 170 هزار و 172 عدد اجاره نامه بوده است.
قلی خسروی اظهار می‌کند: از اول فروردین 97 تا 30 دی 97، حجم معاملات 277 هزار و 775 عدد بوده است که تعداد 132 هزار و 717 عدد مبایعه نامه و 142 هزار و 839 عدد آن اجاره نامه بوده است، مقایسه حجم معاملات در دی 97 نسبت به دی 96 نشان می‌دهد که شاهد کاهش 29 درصدی در مبایعه نامه و 16 درصدی در اجاره نامه هستیم.
بازار مسکن درمسیر ثبات قیمتی
رییس اتحادیه مشاوران املاک درباره رشد قیمت‌ها در دی ماه نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل بیان می‌کند: با توجه به افزایش قیمت از اردیبهشت ماه، هر ماه شاهد افزایش قیمت هستیم البته این افزایش قیمت جایی به ثبات می‌رسد همانند تجربه‌ای که درسال 91 داشتیم و با وجود جهش قیمت، ثبات قیمت را پس از گذشت چندماه شاهد بودیم.
قلی خسروی می‌گوید: همانطور که درسال 91، قیمت مسکن افزایش پیدا کرد و دیگر کاهش پیدا نکرد، نمی‌توان انتظار داشت که قیمت‌ها در ماه‌های آتی کاهش یابد، درهمان سال هم اگرچه دلار پس از افزایش، روندی کاهشی را درپیش گرفت اما مسکن افت نکرد و فقط به ثبات رسید.
راهکارهای پیش روی متقاضیان مسکن
با کاهش توان اقتصادی متقاضیان خرید مسکن که نتیجه رشد چشمگیر قیمت‌هاست، خانوارهای متقاضی مسکن سه راه پیش رو داشتند و دارند، نخستین راه این است که در مناطقی ارزان‌تر از مناطق منتخب خود برای زندگی، اقدام به خرید مسکن کنند و واحد مسکونی در محله‌های جنوبی‌تر را انتخاب کنند. در این میان، عده‌ای هم که منابع مالی‌شان حتی برای خرید خانه در محله‌های ارزان‌تر شهر هم کافی نبود به شهرک‌های اقماری و شهرک‌های جدید رو آوردند، شاهد این ادعا هم گفته‌های رییس اتحادیه مشاوران املاک کرج است، به گفته او طی ماه‌های گذشته اغلب خریداران مسکن در اندیشه، شهریار، محمدشهر و... تهرانی بودند.
اما دومین راهکار پیش روی خریداران مسکن که با افزایش ناگهانی قیمت مسکن مواجه شدند این بوده و هست که در محله و منطقه مورد نظر خود واحد مسکونی کوچک‌تری خریداری کنند، آمارهای ماه‌های گذشته هم به خوبی تمایل به خرید واحدهای کوچک متراژ را نشان می‌دهد که این تمایل با رشد قیمت مسکن پیش رفته است.
یکی دیگر از راهکارهای پیش روی متقاضیان خرید مسکن که منابع مالی‌شان دیگر کفاف افزایش 70 تا 80 درصدی قیمت مسکن را نمی‌دهد، خرید واحدهای مسکونی با سن بنای بالا به جای واحد نوساز است، بررسی آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی هم نشانگر آن است که طی نه ماهه گذشته از حجم خرید وفروش واحدهای مسکونی نوساز کم شده و به تعداد قراردادهای واحدهای 6 تا 10 سال و بالای 15 سال اضافه شده است.
البته ناگفته نماند که حجم قابل توجهی از خریداران مسکن حتی با کاهش امتیازات واحدهای مسکونی مورد نظر خود هم نتوانستند خانه‌ای خریداری کنند و همچنان مستأجر هستند یعنی جهش قیمت مانعی برای خرید مسکن توسط آنها شده است، در این میان و با وجود جهش چشمگیر قیمت، حجم و سقف تسهیلات رشدی نداشته تا مشکل کمبود منابع مالی خریداران مسکن را برطرف کند، بنابراین باید دولت که وظیفه‌ای برای کاهش قیمت مسکن برای خود قائل نیست اقدام به افزایش سقف تسهیلات خرید مسکن کند.
