گروه جهان|
عمانی‌ها و جامعه جهانی درباره آنچه پشت دروازه‌های قصر پادشاهی سلطان قابوس پادشاه این کشور، می‌گذرد اطلاعات اندکی دارند. به همین دلیل است که این روزها مساله تعیین جانشین سلطان با توجه به وخامت شرایط جسمانی او بیش از پیش حساسیت‌برانگیز شده است.
گاردین نوشته، خبرهایی منتشر شده دال بر اینکه وصیت‌نامه دوم سلطان قابوس حاوی نام جانشینش جهت قرائت با توجه به وخامت شرایط جسمانی سلطان قابوس و نیز اختلاف‌نظرها در داخل شورای خاندان حاکم از شهر صلاله به مسقط ارسال شده است. طبق اساسنامه عمان شورای خاندان حاکم باید جانشین پادشاه را ظرف سه روز پس از مرگ پادشاه تعیین کند و اگر این شورا درباره انتخاب پادشاه کشور به توافق نرسد شورای دفاعی فردی را که سلطان قابوس در نامه خود به شورای حاکم به آن اشاره کرده، تعیین خواهد کرد و هدف از این اقدام نیز جلوگیری از هر گونه درگیری در خاندان حاکم است.
شورای حاکم عمان شامل وزیر دفاع، رییس دستگاه امنیت داخلی، وزیر دیوان سلطنتی، معاون نخست‌وزیر و شخص نخست‌وزیر است. پس از وخامت شرایط جسمانی سلطان قابوس در سال ۲۰۱۴ تا امروز او دست‌کم در این دوره دو بار سمت خود را برای پیگیری روند درمان بیماری سرطان رها کرد. کاندیداهای احتمالی برای جانشینی پادشاه عمان باید طبق بند پنج اساسنامه این کشور که در سال ۱۹۹۶ صادر شده فردی مسلمان، با درایت، خردمند، فرزند مشروع پدر و مادری مسلمان و اصالتا عمانی و نیز از فرزندان ذکور ترکی بن سعید بن سلطان باشد که از سال ۱۸۷۱ تا ۱۸۸۸ میلادی پادشاه عمان بود. جورجیو کفرو کارشناس سیاسی می‌گوید: «از آنجایی که تقریبا همه قدرت در عمان در دست قابوس است نبود یک مرد قدرتمند دوم به این شایعات منجر شده است که آیا جانشین احتمالی می‌تواند مشروعیت برابر با قابوس داشته باشد چرا که پا گذاشتن در جای چای بزرگ فرمانروای فعلی بسیار دشوار خواهد بود.»
گزینه‌های احتمالی
عمانی‌ها مدت‌هاست اسامی ۴ تن از جمله سه تن از پسرعموهای سلطان قابوس را به عنوان جانشین اعلام کرده‌اند که عبارتند از:
۱- اسعد بن طارق ۶۵ ساله پسرعموی سلطان قابوس و کاندیدایی که پس از انتصاب در مارس ۲۰۱۷ به عنوان معاون نخست‌وزیر در امور روابط و همکاری بین‌المللی عمان بیشترین شانس را برای انتخاب دارد، او از سال ۲۰۰۲ پس از آنکه فرماندهی یگان خودروهای زرهی ویژه شخص پادشاه را برعهده گرفت، نماینده شخصی سلطان قابوس بود و گفته می‌شود او روابط خوبی با قبایل عربی این کشور دارد.
۲- هیثم بن طارق، وزیر میراث و فرهنگ عمان، ۶۵ ساله برادر کاندیدای اول از مادری دیگر، او گهگاهی به عنوان فرستاده ویژه سلطان قابوس فعالیت داشته و پیشتر در وزارت خارجه عمان کار می‌کرده است.
۳- شهاب بن طارق ۶۳ ساله که سال ۲۰۰۴ از پست فرماندهی یگان دریایی این کشور بازنشسته و مشاور شخصی سلطان قابوس شد.
۴- تیمور بن اسعد بن طارق ۳۸ ساله پسر پسرعموی سلطان قابوس که پیشگام کاندیداهای هم‌نسل خود برای رسیدن به کرسی پادشاهی عمان است.
به اعتقاد ناظران، اگر رویکرد، جایگزینی نخبگان حاکم باشد، تیمور جوان از بین چهار کاندیدا می‌تواند به منزله گامی روشن و متفاوت از دوره سلطان قابوس باشد اما رویکرد اکثریت حفظ همین روند است که به این ترتیب اسعد شانس بیشتری دارد. با این حال صرف‌نظر از اینکه چه کسی تعیین شود، تعیین جانشین سلطان قابوس به‌دلیل حاکمیت مطلق او کار دشواری است چرا که بسیاری از عمانی‌ها او را به عنوان پدر خود می‌شناسند و به‌دلیل اقداماتش در پایان دادن به جنگ داخلی و تبدیل عمان از کشوری فقیر به کشوری با درآمد متوسط، صرف‌نظر از حاکمیت دیکتاتوری‌اش خود را مدیون او می‌دانند.
طبق گزارش‌های مختلف مراکز پژوهشی، حاکم آتی عمان نمی‌تواند همانند سلطان قابوس حاکمیت مطلق داشته باشد چرا که حاکمیت سلطان قابوس تقریبا همراه با هاله‌ای از قداست است و سیستم کشورداری سلطان قابوس با روی کار آمدن جانشین او مدت زیادی ادامه نخواهد یافت.
قابوس بن سعید چهاردهمین فرد در سلاطین خاندان آل بوسعید در عمان است. خاندان سلاطین آل بوسعید به امام احمد بن سعید در سال 1741 برمی‌گردد. او در میان عمانی‌ها احترام ویژه‌ای داشت چرا که پس از یک جنگ طولانی با شورشیان توانست در کل کشور عمان امنیت واستقرار برقرار کند. سلطان قابوس از آموزش دیدگان فرهنگستان نظامی سلطنتی بریتانیا است و دوره علوم مدیریت حکومتی را در این کشور گذرانده است. او در بیش از چهار دهه پادشاهی خود، دیدارهای متعددی با سران کشورهای منطقه و کشورهای غربی داشته است. او همکاری گسترده‌ای هم با سازمان‌های بین‌المللی دارد. پروژه‌های پشتیبانی قرآنی در تعدادی از کشورهای عربی، و همچنین برخی از پروژه‌های دانشگاه الازهر، دانشگاه خلیج فارس و تعدادی از دانشگاه‌ها و مراکز علمی از عربی و بین‌المللی از جمله مواردی است که در سایت شخصی او به آن اشاره شده است. اسب سواری، تیراندازی با تپانچه و عکسبرداری از سرگرمی‌های مورد علاقه اوست که حفاظت از محیط زیست و حمایت از مطالعه از پروژه جاده ابریشم را نیز در کارنامه خود دارد.
دویچه‌وله درباره سلطان قابوس نوشته: «برای بخش بزرگ عمانی‌ها قابوس بسیار محبوب است. عمانی‌ها به رهبری حکمرانشان اعتماد دارند. آنها معتقدند که کسی را که سلطان موجود یا خانواده‌اش به مثابه جانشین تعیین کند نامزد مناسبی خواهد بود تا راه و رسم 40سال پیش را ادامه دهد. کشورهای همسایه در منطقه نیز چنین آرزویی دارند. این سلطان کشورش را با یک سیاست خارجی ماهرانه هم با متحدان غربی‌ها و هم درتماس با کشورهای منطقه هدایت کرده است.»
