گروه جهان|
با افزایش تنش‌های مرزی بین هند و پاکستان، نگرانی‌ها درباره احتمال جنگ هسته‌ای بین دو کشور افزایش یافته است. یک دانشمند فیزیکدان حتی تا جایی پیش رفته که در بررسی نظری چنین جنگی گفته، جنگ تمام عیار هسته‌ای بین پاکستان و هند می‌تواند دمای هوا را به کمتر از عصر یخبندان کاهش دهد و با «زمستان هسته‌ای» همراه شود که تمدن را نابود می‌کند. درگیری‌های دو کشور بر سر منطقه مورد مناقشه کشمیر اتفاق جدیدی نیست، اما در چند روز گذشته تحولاتی همچون بمباران منطقه‌ای از اراضی پاکستان توسط جنگنده‌های هندی و واکنش اسلام‌آباد به این مساله از طریق توقیف دو جنگنده و دستگیری خلبان‌های هندی، تنش‌ها را تشدید کرده و با افزایش نگرانی‌ها درباره بروز جنگ در این منطقه همراه شده است.
تشدید تنش‌ها بین دو قدرت اتمی
تنش‌ها بین دو کشور پس از حمله انتحاری به اتوبوس افسران پلیس هند در منطقه کشمیر که گروه جیش محمد مسوولیت آن را بر عهده گرفت، تشدید شد. به گزارش آسوشیتدپرس، دست‌کم ۴۰ سرباز هندی در این حمله کشته شدند. هند، پاکستان را به دست داشتن در این حمله متهم کرده و پاکستان هم این اتهامات را رد کرده است. در پی این حمله، جنگنده‌های ارتش هند به مناطق تحت کنترل پاکستان در کشمیر حمله کردند. رسانه‌های هند روز سه‌شنبه نوشتند که این حمله توسط جنگنده‌های این کشور به «اردوگاهی تروریستی در بالاکوت (در بخش پاکستانی کشمیر) » صورت گرفته است. ویجی گوکهال معاون وزارت امورخارجه هند این حمله را «اقدامی پیشگیرانه» خواند و گفت برای جلوگیری از «کشته شدن غیرنظامیان»، تنها اردوگاه نظامی گروه تروریستی «جیش محمد» را هدف قرار داده است. عاصف غفور، سخنگوی ارتش پاکستان هم ورود جنگنده‌های هند به مناطق تحت کنترل پاکستان را تایید کرد. وزارت امور خارجه پاکستان سفیر هند در اسلام‌آباد را احضار کرد تا اعتراض خود را نسبت به این حمله هوایی ابلاغ کند. وزارت امور خارجه پاکستان گفت: «تعرض هند تهدیدی برای صلح و ثبات منطقه‌ای محسوب می‌شود و پاکستان بر اساس زمان و مکانی که خودش انتخاب خواهد کرد، پاسخ مناسبی به این حمله هوایی خواهد داد.» مقامات پاکستانی گفتند در اثر این حمله پاکستان متحمل هیچ خسارتی نشده است. اگرچه مقامات هندی مدعی شده‌اند که حدود 200 تا 300 شبه‌نظامی در این حمله کشته شده‌اند.
اما به نوشته «ان‌دی‌تی‌وی»، تنش‌ها دیروز چهارشنبه هم ادامه داشت و پاکستان پس از سقوط 2 جنگنده هندی اعلام کرد که عامل سرنگونی این دو جنگنده بود و خلبانان هندی را دستگیر کرده است. اما هند ضمن تایید از دست دادن یک جنگنده و ناپدید شدن خلبان آن، اظهارات پاکستان مبنی بر سرنگون کردن جنگنده‌های خود را نادرست خواند و اعلام کرد که خلبانان مقصر سقوط بوده‌اند. از قرار معلوم یک جنگنده «اف16» پاکستان نیز در خاک این کشور سقوط کرده است.
پس از این تحولات، عمران خان نخست‌وزیر پاکستان اعلام کرد کشورش حاضر به همکاری با هند درباره حمله انتحاری اخیر در کشمیر است. این در حالی است که سازمان هوانوردی پاکستان نیز از بسته شدن حریم هوایی پاکستان به روز پروازهای تجاری خبر داده است. ناراندرا مودی نخست‌وزیر هند از روز سه‌شنبه تا زمان تهیه این گزارش هیچ اظهارنظری درباره تحولات اخیر در مرز مشترک کشورش با پاکستان نکره است. مودی سه‌شنبه در سخنانی از حمله جنگنده‌های کشورش حمایت کرده و آن را غرورآفرین خوانده بود.
درخواست‌ها برای خویشتن‌داری طرفین
با تشدید تنش‌ها بین هند و پاکستان که کوچک‌ترین قدرت‌های هسته‌ای در جهان به شمار می‌آیند، خویشتن‌داری طرفین را خواستار شده‌اند. مایا کوچیانچیک سخنگوی فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: «ما با هر دو کشور در تماس هستیم و از نظر ما ضروری است که هر دو طرف حداکثر خویشتن‌داری را نشان داده و از تشدید تنش‌ها اجتناب کنند.» به گزارش اسپوتنیک، ضمیر کابولوف مدیر بخش آسیا در وزارت خارجه روسیه هم اعلام کرد مسکو از تبادل حملات هوایی بین هند و پاکستان نگران و خواهان برقراری آرامش سریع در منطقه است. او افزود: «هر دو کشور دوستان روسیه هستند و ما نگران این تنش‌ها هستیم.» این مقام روس در ادامه بر اهمیت روابط دوستانه دو کشور برای حفظ ثبات در منطقه تاکید کرد. مایک پومپئو وزیر امور خارجه امریکا هم از اسلام‌آباد و دهلی‌نو خواسته تا خویشتن‌داری و از تشدید تنش‌ها اجتناب کنند. وزارت امور خارجه امریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد: « مایک پامپئو وزیر امور خارجه امریکا با وزرای هر دو کشور تماس تلفنی برقرار و در جریان آن بر هدف مشترک صلح و امنیت در منطقه تاکید کرده است.»
نگرانی از آغاز یک زمستان هسته‌ای
این تحولات در حالی است که به نوشته «اکسپرس»، هرگونه جنگ احتمالی بین دو قدرت هسته‌ای می‌تواند به نابودی تمدن منجر شود. برایان تون استاد علوم جوی و اقیانوسی در دانشگاه کلرداو در نشست تدکس در سال گذشته در بررسی نظری مناقشه احتمالی گفته بود: «جنگ بین هند و پاکستان، دو تا از کوچک‌ترین قدرت‌های هسته‌ای در جهان که تنها چند صد سلاح هسته‌ای در اندازه بمب هیروشیما در اختیار دارند، تلفات زیادی خواهد داشت. همه ما ممکن است به عنوان عواقب ناخواسته این جنگ جان خود را از دست بدهیم. لوک عمان و آلمان رویباک همکاران من روند انتشار دود پس از جنگ هسته‌ای بین هند و پاکستان را بررسی کرده‌اند. تنها 2هفته طول می‌کشد تا این دود در سراسر جهان پخش شود.» تون در ادامه گفت که در صورت بروز جنگ تمام عیار هسته‌ای بین هند و پاکستان دمای زمین به کمتر از عصر یخبندان کاهش خواهد یافت و یک زمستان هسته‌ای آغاز خواهد شد که امکان کشاورزی طی آن نخواهد بود.
