گروه جهان| به‌تاز‌گی بحث و سخن‌هایی مبنی بر تغییر ساختار سیاسی افغانستان از ریاستی به پارلمانی به عنوان پیش‌شرطِ حضورِ برخی سیاستمداران در تیم‌ها و فهرست انتخاباتِ ریاست‌جمهوری مطرح شده است. اغلب این سیاستمداران، اشرف غنی رییس‌جمهوری فعلی افغانستان، را مخالف تئوری تغییر دانسته و می‌گویند از نامزد یا نامزدانی حمایت می‌کنند که حامی تغییرِ ساختار نظام از متمرکز به نامتمرکز باشند.
طرح تغییر ساختار نظام، اولین‌بار نیست که در گیرودارِ آمادگی برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح می‌شود. از آن‌جا که قرار است سالِ آینده شاهد برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری باشیم، بارِ دیگر این بحث داغ شده و هر کس از زاویه‌ای نگاه خود به آن می‌پردازد. پیش از این، ائتلاف بزرگِ ملی طرحی را پیشنهاد داده بود که بر اساسِ آن می‌بایست جریان‌های دخیل در این ائتلاف با اعلام یک فهرست واحد، انتخابات ریاست‌جمهوری را به سکویی برای تغییر ساختار سیاسی کشور بدل کنند.
حامیانِ طرح تغییر را اگر برشماریم، به چند شخص و چهره خلاصه نمی‌شود؛ قریب به اتفاقِ جریان‌ها و چهره‌های متعلق به حوزه مقاومت که بیشتر جریان‌های سیاسی و چهره‌های تأثیرگذار را در بر می‌گیرد به‌علاوه روشنفکران، جامعه مدنی و غالب شهروندان که طعم تلخِ انحصار قدرت و استبدادی سیاسی را چشیده‌اند، در ذیلِ حامیانِ این طرح قرار می‌گیرند. تاریخ طرح بحثِ نامتمرکزسازی نظام سیاسی افغانستان نیز به اوایل تشکیل حکومت و تصویب قانون اساسی، به ۱۷ سال پیش، برمی‌گردد. برحسب ادعاها، شماری از مجرای حوزه مقاومت در جریان تدوین لویه جرگه تصویب قانون اساسی، در مقام طراح نظام پارلمانی قد برافراشتند که به‌دلیل آن‌چه مخالفت شدید با نظام نامتمرکز و تمایل شدید به نظام ریاستی گفته می‌شود، قویاً با این طرح مخالفت صورت گرفت و سنگ بنای انحصار قدرتِ سیاسی در قانون اساسی افغانستان گذاشته شد.
از آن زمان تاکنون بحث تغییر ساختار نظام همواره
ـ هرچند با نوساناتی ـ مطرح شده و چند دور برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری، نقطه اوجِ مطرح شدنِ این طرح را تشکیل داده است. با این حال اما مخالفان طرح تغییر ساختار نظام سیاسی همچنان پرشمارند و موافقان آن نیز برای اجرایی شدن طرح تغییر، کار ویژه‌ای از پیش نبرده‌اند. گرچه درگیرودار انتخابات پیشرو دیده می‌شود که حامیان طرح تغییر ساختار نظام، حال بهتری از گذشته ندارند. در انتخابات پیشین دست‌کم یک فهرست قدرتمند انتخاباتی با احتمال قوی پیروزی در انتخابات پشت این طرح قرار داشت؛ اما اکنون مدعیان طرح تغییر قرار است در فهرست‌های مختلف انتخاباتی آن‌هم از سمت معاونت، برای تغییر ساختار سیاسی نظام چانه‌زنی کنند. این افراد لابد برحسب اعتماد به آینده طرح تغییر را دنبال خواهند کرد، اما ناکامی آنان از پراکند‌گی‌شان هویداست.
