گروه جهان|
دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا، از عملیات عربستان برای کشتن جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی، انتقاد کرده و گفته عملیات پنهانی در این قضیه یکی از بدترین پنهانکاری‌های تاریخ بود. ترامپ گفته محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی، در این برهه زمانی عربستان را به شکل گسترده اداره می‌کند و اگر کسی در قتل خاشقجی دست داشته باشد، او خواهد بود. شبکه سی‌ان‌ان با اشاره به لحن تند ترامپ و نه نقل از منابع مطلع گزارش داده که رییس‌جمهوری امریکا از تبعات پرونده قتل جمال خاشقجی سخت خشمگین است و احساس می‌کند که سعودی‌ها به او خیانت کرده‌اند. ساعاتی پس از این اظهارات تند و تیز ترامپ، هدر ناوئرت سخنگوی وزارت خارجه امریکا اعلام کرد به‌دنبال کشته شدن جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول، روادید ۲۱ تبعه سعودی لغو شده است و از ورود آنها به خاک امریکا ممانعت خواهد شد. ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا هم در جلسه عصر دیروز مجلس عوام گفت وزیر کشور در حال انجام اقدامات لازم علیه همه متهمان قتل خاشقجی و جلوگیری از ورود آنها به خاک بریتانیاست و اگر آنها روادید بریتانیایی داشته باشند، روادید آنها باطل می‌شود.
به گزارش رویترز، ساعاتی پس از سخنرانی رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه، درباره پرونده خاشقجی و رد ادعای ریاض مبنی بر مرگ اتفاقی این روزنامه‌گار منتقد، دونالد ترامپ هم به‌شدت از قتل خاشقجی توسط ماموران عربستان سعودی انتقاد کرده و گفته است: «کسی نباید به چنین کار بدی حتی فکر هم می‌کرد. کسی واقعا گند زده است. نقشه اولیه آنها بسیار بد بود، بطور خیلی بدی اجرا شده و یکی از بدترین نمونه‌های پنهانکاری‌های تاریخ بوده است. فکر می‌کنم کسی که این ایده را مطرح کرده حالا به دردسر بزرگی افتاده است. البته آنها باید به دردسر بزرگی می‌افتادند.» ترامپ همچنین در پاسخ به پرسشی درباره نقش احتمالی محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی، در این ماجرا به وال‌استریت ژورنال گفته: «در حال حاضر شاهزاده بیشتر امور عربستان را در دست دارد. زمام امور در دست اوست و اگر کسی دخالت داشته، او بوده است. من معتقدم که سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان، از این قتل اطلاع قبلی نداشته است.»
جمال خاشقجی از منتقدان محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی و یادداشت‌نویس روزنامه واشنگتن‌پست، سه هفته پیش برای انجام امور دفتری مربوط به ازدواج خود به کنسولگری سعودی در استانبول مراجعه کرد، اما از این محل خارج نشد. عربستان اول تاکید می‌کرد که او از محل خارج شده و پس از دو هفته اذعان کرد که خاشقجی در کنسولگری در اثر مشاجره کشته شده است. رجب طیب اردوغان سه‌شنبه با رد ادعای سعودی‌ها، تاکید کرده که قتل وحشیانه خاشقجی برنامه‌ریزی شده بوده و عاملان آن باید در ترکیه محاکمه شوند.
دونالد ترامپ با اشاره به سخنرانی رییس‌جمهوری ترکیه درباره پرونده قتل خاشقجی گفته اردوغان در سخنانش خطاب به عربستان تا اندازه‌ای خشن بوده است. او در پاسخ به این پرسش که آیا اظهارات اردوغان را باور می‌کند یا خیر، گفته: «باید اول حقایق را ببینم.» جینا هسپل رییس آژانس اطلاعاتی امریکا (سیا) به ترکیه رفته تا گزارشی را درباره این قتل به مقام‌های واشنگتن ارایه کند.
خیانت سعودی‌ها به ترامپ
سی‌ان‌ان با اشاره به انتقاد تند ترامپ از عربستان و به نقل از چند مقام آگاه نوشته که رییس‌جمهوری امریکا از تبعات پرونده قتل خاشقچی عصبانی است و احساس می‌کند که سعودی‌ها به او خیانت کرده‌اند. سی‌ان‌ان نوشته که ترامپ در جلسات خصوصی گفته سعودی‌ها باعث شده‌اند تا او وجهه بدی پیدا کند. به‌گفته این منابع، رییس‌جمهوری امریکا گلایه می‌کند که کارهای زیادی برای سعودی‌ها انجام داده اما حالا عربستانی‌ها او را در این وضعیت قرار داده‌اند. ترامپ همچنین از اینکه او و جرد کوشنر دامادش، به عنوان افرادی نزدیک به سعودی‌ها معرفی شده‌اند، خرسند نیست.
بسیاری از کشورها و نهادهای بین‌المللی قتل خاشقچی را محکوم کردند و ترامپ درباره واکنش سران کشورهای مختلف گفته که هیچ کسی از این اتفاق خوشش نیامده است. با این حال رییس‌جمهوری امریکا با قطع صادرات سلاح به عربستان مخالفت کرده و گفته که تحریم تسلیحاتی سعودی‌ها به ایالات متحده لطمه می‌زند. حتی پس از اعلام خبر ممنوع الورود شدن 21 تبعه سعودی به آمریکا در رابطه با قتل خاشقجی، پنتاگون احتمال لغو توافق‌های تسلیحاتی با ریاض را رد کرد. ترامپ گفته که تصمیم‌گیری درباره اتخاذ گام بعدی در قبال سعودی‌ها را به کنگره واگذار می‌کند. این در حالی است که اعضای کنگره، اعم از جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها و سناتورهای مستقلی مانند برنی سندرز خواستار مجازات عربستان و قطع صادرات سلاح به این کشور هستند. گفته شده، مقام‌های امریکایی درباره گزارش عربستان از قتل خاشقچی تردیدهای جدی دارند.
در همین حال نشست سه روزه مشهور به «داووس در صحرا» تحت تاثیر قتل جمال خاشقجی در ریاض در غیاب میهمان سرشناس زیادی آغاز به کار کرده است. این نشست که با ابتکار محمد بن‌سلمان برگزار شده قرار بود میزبان مهم‌ترین روسای شرکت‌های چندملیتی و مقامات سیاسی و اقتصادی کشوری غربی باشد اما قتل خاشقجی و فشار افکار عمومی در غرب بسیاری از مدعوین این نشست از جمله کریستین لاگارد رییس صندوق بین‌المللی پول، و وزرای اقتصادی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و هلند و آلمان را از سفر به عربستان منصرف کرد. شرکت‌های زیمنس، میتسوبیشی، گوگل غول فناوری جهان، و روسای شرکت‌های فورد و جی پی مورگان نیز اعلام کردند که حضور در کنفرانس عربستان را لغو کرده‌اند. سی‌ان‌ان و روزنامه‌های فایننشال تایمز، نیویورک‌تایمز، شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی، بلومبرگ و فاکس بیزینس نیز داووس در صحرا را تحریم کردند.
انجمن جهانی تجارت هم در واکنش به نشست سرمایه‌گذاری عربستان موسوم به داووس صحرا تاکید کرده تخصیص برچسب داووس برای نشست‌های غیر وابسته کاملا غیرقانونی و ممنوع است. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، هم تاکید کرده که تا روشن شدن جزئیات قتل خاشقجی، صادرات محموله سلاح از آلمان به عربستان متوقف خواهد شد. ریاض دومین خریدار بزرگ سلاح آلمانی است و سال جاری اجازه دارد تا 750 میلیون یورو سلاح از آلمان وارد کند. آلمان همچنین از دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواسته است فروش سلاح به عربستان را تا زمان رفع ابهامات پرونده خاشقجی به تعلیق درآورند.
جینا هسپل رئیس سازمان اطلاعات مرکزی سیا به آنکارا سفر کرده تا درباره قتل خاشقجی با مقامات ترکیه رایزنی کند و گفته شده ترکیه همه مدارک مربوط به قتل این روزنامه‌نگار را به او تحویل داده است. این در حالی بود که مخالفت مسئولان سعودی با تفتیش و بازرسی پلیس ترکیه از چاه داخل محوطه کنسولگری عربستان در استانبول خبرساز شد. منابع امنیتی ترکیه اعلام کردند که این تفتیش در راستای تحقیقات درباره پرونده مرگ جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن پست در حال انجام بود. بر همین اساس نیروهای امنیتی به دنبال تفتیش ساختمان کنسولگری و چاه محوطه کنسولگری بودند، اما مقامات عربستانی در ابتدا اجازه ندادند که نیروهای امنیتی باغچه کنسولگری و چاه موجود در این باغچه را بازرسی و تفتیش کنند. اما ساعاتی بعد خبرهای منتشر شده از رضایت سعودی‌ها با تفتیش کامل محوطه کنسولگری توسط بازرسان ترک حکایت داشتند.
