روزهای متلاطم در انتظار سوئد

گروه جهان     طلا تسلیمی

 آراء نزدیک چپ میانه و راست‌ میانه در انتخابات سراسری یک‌شنبه سوئد و عملکرد نسبتا خوب راست افراطی که هیچ حزبی حاضر به ائتلاف با آن نیست، سوئد را با چند هفته پرتلاطم مواجه کرده است. روز دوشنبه پس از شمارش بیشتر آرای انتخابات مشخص شد که احزاب سوسیال دموکرات (چپ میانه) و سبزها و حزب چپ که متحد پارلمانی این دو حزب محسوب می‌شود، 40.7 درصد از آراء را به دست آورده‌اند و اتحاد راست میانه هم 40.3 درصد از آرائ را به خود اختصاص داده است. دموکرات‌های سوئد که حزبی با ریشه‌های نژادپرستی است با کسب 17.6 درصد از آراء در جایگاه سوم قرار گرفته است.

روزنامه لیبرال «اکسپرسن» نوشته، بیشتر نظرسنجی‌ها پیش‌بینی کرده بودند که دموکرات‌های سوئد در موقعیت دومین حزب بزرگ این کشور ظاهر می‌شوند. اما فاجعه‌ای که پیش‌بینی شده بود، رخ نداد. مردم سوئد بایستی برای این اتفاق خوشحال باشند، چرا که کشور اکنون ثبات بیشتری نسبت به فاجعه پیش‌بینی شده، پیش رو خواهد داشت.

اکونومیست هم نوشته، رای‌دهندگان در به چالش‌کشیدن پیش‌بینی‌های انتخاباتی عادت جالبی پیدا کرده‌اند. انتخابات 9 سپتامبر در سوئد قرار بود نشانه نارضایتی از سیاست‌های مرتبط با پناهجویان در بحران مهاجرت سال 2015 باشد و به نشانه‌ای از تقویت پوپولیسم در اروپا تبدیل شود. قرار بود حزب مخالف مهاجرت دموکرات‌های سوئد، دومین حزب برتر در انتخابات شود و دولت سوسیال دموکرات قربانی نارضایتی‌های فزاینده جهانی از احزاب چپ میانه تبدیل گردد. و انتظار می‌رفت که میانه‌روها و بلوک راست میانه آنها موسوم به «ائتلاف» از چنین محبوبیتی برخوردار باشند که استفن لف‌ون را از نخست‌وزیری برکنار کنند. اما سوسیال دموکرات‌ها عملکرد خوبی داشتند و در حالی که نظرسنجی‌ها از محبوبیت 23 درصدی آنها خبر می‌دادند، موفق شدند 28.4 درصد از آراء را به دست آورند که افتی 2.8 درصدی نسبت به انتخابات چهار سال پیش را نشان می‌دهد. میانه‌روها هم با کسب 19.8 درصد از آراء عملکردی بهتر از نظرسنجی‌های اخیر داشتند. اما آنچه اهمیت داشت، سهم کلی بلوک چپ در انتخابات و برتری 0.4 درصدی آن در قیاس با ائتلاف راست میانه بود.

اگرچه کریسترسون نامزد نخست‌وزیری ائتلاف راست میانه وعده داده بود لف‌ون را از برکنار کند، اما تنها با ائتلاف با دموکرات‌های سوئد قادر به تشکیل دولت اکثریت خواهد بود که باتوجه به ریشه‌های نئونازی حزب در دهه 1980، احتمال آن بسیار اندک است. بدون حمایت دموکرات‌های سوئد، راست میانه برای تشکیل دولت اقلیت با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد. شرایط برای سوسیال دموکرات‌ها اندکی ساده‌تر است و بسیاری در حزب امیدوارند که بتوانند توجه حزب میانه و لیبرال‌ها را از ائتلاف راست، به سمت خودشان جلب کنند.

اگرچه حامیان احزاب اصلی تا اندازه‌ای از دستاوردهای نسبتا محدود گروه ملی‌گرا آسوده‌خاطر شده‌اند، اما انتخابات همچنان از چرخش به راست وسیعی در سوئد حکایت داشت. به نوشته رویترز، عملکرد خوب راست‌ها در انتخابات سوئد در پی افزایش محبوبیت دیگر احزاب راست افراطی در اروپا در میانه نگرانی‌های فزاینده درباره هویت ملی، تاثیرات جهانی‌شدن و نگرانی از افزایش مهاجرت به دلیل درگیری‌ها در خاورمیانه و شمال آفریقا صورت گرفت. سوئد سال‌ها خود را یک ابرقدرت «انسان‌دوست» می‌دانست، اما افزایش خشونت‌های گروهی در منطقه‌هایی که نرخ بیکاری بالاست، به افزایش حمایت از دموکرات‌های سوئد انجامید. پس از ورود 163 هزار پناهجو به سوئد در سال 2015 که بیشترین تعداد پناهجوی وارد شده به یک کشور اروپایی در قیاس با جمعیت کشور میزبان محسوب می‌شد، دولت چپ میانه مجبور شد برخی از سیاست‌های خود در ارتباط با پناهندگی لیبرال را به حالت تعلیق درآورد.

پس از اعلام نتایج موقت انتخابات سراسری اعلام شد که مقامات ارشد احزاب اصلی بعد از ظهر همان روز با یکدیگر دیدار می‌کنند تا یک استراتژی برای تشکیل دولت در نظر بگیرند. اما این روند می‌تواند چندین هفته طول بکشد و حتی احتمال شکست آن هم وجود دارد، چراکه دموکرات‌های سوئد اعلام کرده‌اند از تشکیل هر دولتی که به آنها اجازه اظهارنظر در سیاست‌گذاری‌ها را ندهد، ممانعت می‌کنند. اگر پارلمان پس از چهار مرتبه تلاش بر سر نخست‌وزیر به توافق نرسد، انتخابات جدیدی برگزار خواهد شد.

جیمی اکسون رهبر این حزب گفته: «ما در هفته‌ها، ماه‌ها و سال‌های آتی نفوذ فزاینده‌ای بر آنچه در سوئد روی می‌دهد، به دست خواهیم آورد.» اکسون امیدوار است حزب او که خروج سوئد از اتحادیه اروپا و متوقف شدن مهاجرت را خواستار است، بتواند نقشی مهم و تعیین‌کننده در مذاکرات بر سر تشکیل دولت ایفا کند. او از اولف کریسترسون نامزد ائتلاف راست میانه برای نخست‌وزیری خواسته است تا بین جلب حمایت دموکرات‌های سوئد برای تشکیل دولت ائتلافی یا پذیرش در قدرت ماندن استفن لُف‌و‌ِن نخست‌وزیر سوسیال دموکرات برای چهار سال دیگر، انتخاب کند. کریسترسون از لُف‌وِن خواسته استعفا کند، اما پیشنهاد اکسون را رد کرده است: «ما در سراسر انتخابات کاملا شفاف بودیم. ائتلاف راست میانه درباره چگونگی تشکیل دولت با دموکرات‌های سوئد مذاکره نمی‌کند و با آنها ائتلاف تشکیل نمی‌دهد.» این در حالی است که ارزش کرون سوئد در معاملات روزهای گذشته در برابر یورو افزایش یافت که علت آن عملکرد ضعیف راست افراطی نسبت به پیش‌بینی‌های قبل از انتخابات بود.