گروه جهان| طلا تسلیمی|
روابط امریکا و ترکیه که شرکای دیرینه و متحدان ناتو محسوب می‌شوند دچار بحرانی بی‌سابقه شده است. رییس‌جمهوری ترکیه با اشاره به بحران اخیر در روابط با دولت امریکا اعلام کرده اقدامات یک‌جانبه واشنگتن علیه منافع آنکارا، او را به سمت متحدان و دوستان دیگر سوق می‌دهد. رییس‌جمهوری امریکا هم پیش‌تر در توئیتی از دو برابر شدن تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم از ترکیه خبر داده بود. در پی این تنش‌ها و برخی عوامل دیگر همچون خودداری دولت آنکارا از افزایش نرخ بهره، ارزش لیر در معاملات شنبه در برابر دلار بیش از 18درصد سقوط کرد. تشدید مناقشات واشنگتن و آنکارا همچنین بر بازارهای جهانی سایه انداخته و به خروج گسترده سرمایه از بازارهای نوظهور انجامیده است. این تنش‌ها بر معاملات سهام در بازارهای نوظهور، بازارهای اروپایی و وال‌استریت تاثیر منفی گذاشته و به‌ویژه سهام بانک‌های اروپایی در پی آسیب‌پذیری در برابر بحران اقتصادی ترکیه، دچار افت شدند.
به گزارش رویترز، سرمایه‌گذاران در پی نگرانی از سقوط بیشتر ارزش لیر و دیگر ارزهای نوظهور در برابر دلار به دارایی‌های ایمن همچون ین و اوراق قرضه دولت امریکا روی آوردند و همین مساله بازارهای سهام در اقتصادهای نوظهور و حتی اروپا و امریکا را دچار آشفتگی کرد. لیر جمعه وخیم‌ترین روز خود از زمان بحران مالی ترکیه در سال 2001 تاکنون را گذراند و بیش از 18درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داد. این سقوط ارزش لیر در پی تشدید مناقشات با ایالات متحده، نگرانی‌ها درباره اقتصاد ترکیه و خودداری سیاست‌گذاران از انجام اقدامات لازم نشأت گرفت.
پس از آنکه دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا، در توئیتی از افزایش دو برابری تعرفه‌های واردات فولاد و آلومینیوم ترکیه خبر داد، اردوغان به مردم کشورش گفت طلا و دلارهای خود را به لیر تبدیل کنند. رییس‌جمهوری ترکیه همچنین هشدار داد که تحریم‌های ایالات متحده و اعمال فشارها از سوی این کشور به روابط دو کشور متحد ناتو ضربه بیشتری می‌زند و ترکیه تعرفه‌های امریکا را تلافی خواهد کرد.
اردوغان در مقاله‌ای در نیویورک‌تایمز نوشت، در شش دهه گذشته ترکیه و امریکا شریک استراتژیک و متحد ناتو بودند و با همراهی یکدیگر در برابر چالش‌های مشترک ایستادند. اما امریکا بارها در درک و احترام به نگرانی‌های مردم ترکیه کوتاهی کرده است و اگر به حاکمیت ترکیه احترام نگذارد، شراکت دو کشور به خطر می‌افتد. اگر آنکارا شاهد احترام و اقدام متقابل واشنگتن در روابط نباشد، به‌دنبال دوستان و متحدان جدید خواهد گشت. اقدامات یک‌جانبه دولت ترامپ علیه ترکیه به ضرر منافع و امنیت ملی امریکا تمام خواهد شد.
در معاملات روز جمعه، سهام بانک‌ها در سراسر اروپا کاهش یافت و ارزش یورو هم به کمترین میزان از جولای 2017 تاکنون رسید. نشریه فایننشال‌تایمز به نقل از منابعی اعلام کرد بانک مرکزی اروپا نگران آسیب دیدن وام‌دهندگان اروپایی از بحران اقتصادی ترکیه هستند. ترکیه یکی از اعضای اتحادیه اروپا نیست، اما روابط اقتصادی عمیقی با بلوک دارد. به گزارش سی‌ان‌ان، آمارهای بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که حجم کلی وام‌های پرداختی از سوی بانک‌های منطقه یورو به ترکیه به 150 میلیارد دلار می‌رسد و در این میان بانک‌های اسپانیا، فرانسه و ایتالیا بیش از دیگر بانک‌ها در معرض خطر هستند. ارزش سهام برخی از بزرگ‌ترین بانک‌های اروپا روز جمعه به‌شدت کاهش یافت. ارزش سهام یونی‌کردیت ایتالیا 5.6 درصد، بانک اعتباری بی‌بی‌وی‌ای اسپانیا 5.5 درصد، بانک بی‌ان‌‌پی‌پریباس فرانسه 4.3 درصد و دویچه بانک آلمان 5.3 درصد افت داشت.
گرگان اندرسون استراتژیست اقتصاد کلان در شرکت بولتیک، می‌گوید ارزش دلار در واکنش به احتمال آسیب‌پذیری بانک‌های اروپایی در ارتباط با ترکیه افزایش یافت و این تاثیر دومینو وار اقدام سرمایه‌گذاران به بیرون کشیدن سرمایه‌هایشان از بانک‌ها و تبدیل آنها به دارایی‌های ایالات متحده بود. او می‌گوید: «تنش‌های فزاینده توجیه ماندن در اروپا را برای سرمایه‌گذاران جهانی دشوار کرده و دیدگاه آنها درباره بازارهای نوظهور کاملا منفی است.»
چارلی ویلسون مدیر سرمایه در بازارهای نوظهور در شرکت مدیریت سرمایه تورنبرگ در نیومکزیکو هم گفته: «اشتباهات در سیاست‌گذاری همچون تصمیم بانک مرکزی ترکیه به ثابت نگه داشتن نرخ بهره، شرایط کنونی را به وجود آورده است. لیر از مدت زمانی پیش تضعیف شده و در سرازیری افتاده است. تنها راه برای جبران این اشتباهات در سیاست‌گذاری این است که تغییرات جدی در زمینه مالی و پولی درنظر گرفته شود.»
ارزش شاخص سهام دکس آلمان دو درصد، ام‌اس‌سی‌ای 1.22 درصد، داو جونز 0.77 درصد، اس‌اند‌پی 0.71 درصد و نزدک 0.67 درصد افت داشتند. در مقابل، بهره‌وری اوراق قرضه آلمان به کمترین میزان در سه هفته اخیر و بهره‌وری اوراق قرضه ده ساله وزارت خزانه‌داری امریکا 2.87 درصد کاهش یافت که از افزایش ارزش این دارایی‌ها در واکنش به افزایش تقاضا حکایت داشت. ارزش ین هم در برابر دلار به بالاترین میزان خود در یک ماه اخیر رسید. ارزش شاخص سهام در بازارهای نوظهور 1.66 درصد سقوط کرد و پزو به عنوان نماینده ارزهای بازارهای نوظهور 1.29درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داد.
