گروه جهان| طلا تسلیمی|
از هفته گذشته بانک‌های مرکزی در مرکز توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته‌اند. مقامات فدرال رزرو امریکا و بانک مرکزی اروپا این هفته جلساتی رده بالا را برگزار می‌کنند که می‌تواند سرنوشت سیاست‌های پولی و به ویژه بازارهای نوظهور را رقم بزند. انتظار می‌رود هر دو درباره کاهش ترازنامه مالی (فروش اوراق قرضه تلنبار شده از زمان بحران مالی جهانی تاکنون) و همچنین افزایش نرخ بهره تصمیم‌گیری کنند. این در حالی است که بالا رفتن ارزش دلار همزمان با آشفتگی‌های سیاسی شرایط سختی را برای بسیاری از کشورها در بازارهای نوظهور ایجاد کرده است. تا حدی که برخی از این کشورها از آغاز سال 2018 میلادی تاکنون که دلار روندی صعودی داشته، 22 مرتبه سیاست‌های پولی را تشدید کرده‌اند.
سایه سنگین بدهی‌ها
در چند هفته اخیر ترکیه شاهد سقوط شدید ارزش لیر بود تا جایی که مجبور شد، افزایش نرخ بهره را در نظر بگیرد. شرایط برای پزوی آرژانتین نیز به اندازه‌یی وخیم شد که این کشور را به درخواست کمک مالی از صندوق بین‌المللی پول وادار کرد. اکنون برزیل جای ترکیه را در صف نوظهورهایی که ارز آنها در پی افزایش ارزش دلار آسیب دیده، گرفته است. به گزارش فایننشال‌تایمز، این مساله همزمان با بی‌ثباتی‌های سیاسی در برزیل سبب شد، ارزش پول این کشور به پایین‌ترین سطوح (4 ریال در برابر هر دلار امریکا) برسد. هند، پاکستان و فیلیپین نیز در هفته‌های گذشته در پی تجربه مشابه نرخ رسمی بهره را افزایش دادند. در همین حال فدرال رزرو سعی دارد به تدریج از سیاست‌های آسان پولی که از زمان بحران مالی جهانی به اجرا گذاشته شده بودند، روی برگرداند و انتظار می‌رود این مساله به تقویت دلار بینجامد.
بازارهای توسعه‌یافته فرصتی را برای استراحت به بازارهای نوظهور نمی‌دهند. السا لیگونز از شرکت مدیریت سرمایه «آر‌بی‌سی» گفت: «با وجود نگرانی‌ها درباره اینکه داستان‌های جداگانه نوظهورها در حال تبدیل شدن به یک مشکل بزرگ‌تر است، اما در حال حاضر انتظار نمی‌رود بانک‌های مرکزی کشورهای توسعه‌یافته واکنشی به این مساله نشان دهند. انتظار می‌رود، فدرال رزرو امریکا و بانک مرکزی اروپا در جلسات آتی خود به سمت سیاست‌های سخت‌گیرانه پولی گام بر‌دارند. این مساله بانک‌های مرکزی اقتصادهای نوظهور را به خط اصلی دفاع تبدیل می‌کند.» هرچه دلار عملکرد قوی‌تری داشته باشد، فشار بر نوظهورها شدیدتر خواهد بود. این کشورها بدهی‌های سنگینی دارند و این مساله ذخایر ارزی آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حقیقت نقطه اشتراک همه نوظهورهای آسیب دیده در چند هفته اخیر از جمله برزیل، هند، اندونزی، ترکیه و آفریقای‌جنوبی کسری حساب جاری آنهاست. تصمیم بانک مرکزی امریکا درباره کاهش ترازنامه مالی و رساندن نرخ بهره به نزدیک به دو درصد به این معنا خواهد بود که سرمایه‌گذاران که از مدت‌ها پیش در انتظار بهره‌وری بالاتر در بازارهای امریکا بودند، گزینه‌یی امن‌تر از سرمایه‌گذاری‌های پرخطر در بازارهای نوظهور پیش‌رو دارند. اتفاقی که در ماه‌های اخیر رخ داد و هنوز ادامه دارد، این است که پول از بازارهای داغ و پرمنفعت، اما پرخطر نوظهور خارج می‌شود و سرمایه‌گذاری‌ها به سمت دارایی‌های ایمن‌تری همچون اوراق قرضه امریکا پیش می‌رود.
زنگ پایان تسهیل کمی به صدا در می‌آید؟
پس از 43ماه فروش اوراق قرضه به ارزش کلی 2.4 تریلیون دلار، اکنون سوال این است که آیا اقتصاد منطقه یورو به اندازه‌یی قدرتمند شده و رشد داشته که بزرگترین برنامه محرک مالی آن خاتمه یابد؟ این سوال موضوع اصلی نشست روز پنج‌شنبه قانونگذاران بانک مرکزی اروپاست. تقریبا 6سال از زمانی که ماریو دراگی رییس این بانک وعده داد هر کاری لازم باشد برای ایجاد ثبات در بلوک اروپایی انجام می‌دهد، گذشته است و بانک مرکزی اکنون به بازگشت به شرایط عادی‌تر پولی می‌اندیشد. برخلاف دیگر بانک‌های مرکزی جهان، بانک مرکزی اروپا در طول اجرای برنامه تسهیل کمی، اوراق قرضه شرکت‌ها و دولت‌ها را همزمان خریداری کرد و نرخ بهره را تا سطوح منفی پایین آورد. خرید اوراق قرضه سبب شد 22درصد از بدهی‌های دولت‌های منطقه یورو به بانک مرکزی اروپا باشد. بانک مرکزی اروپا همچنین از زمان تصمیم‌گیری به خرید اوراق قرضه شرکتی در سال 2016 برابر با 157میلیارد دلار از دارایی‌های شرکتی را خریداری کرده که حدود 20 درصد از اوراق قرضه قابل فروش آنها محسوب می‌شود. طرح فروش گسترده اوراق قرضه تاثیرات قابل توجهی بر بازار اوراق قرضه داشته است. این برنامه که قرار است در ماه سپتامبر اجرایی شود، سبب شده میزهای تجاری خود را برای از دست دادن بزرگترین خریدار اوراق قرضه (بانک مرکزی اروپا) آماده کنند. یکی از افرادی که در میز بازارهای سرمایه اوراق قرضه در لندن مشغول به کار است، در این باره گفت: «یک گوریل 350کیلویی هست که قرار است هموزن یک کک شود. ناگزیر آسیب‌هایی را شاهد خواهیم بود.»
