گروه جهان|
در شرایطی که عربستان به فکر کندن خندقی در طول مرزهای خود با قطر و دفن پسماندهای هسته‌یی در این منطقه است، مایک پمپئو در نخستین سفر خود به ریاض در قامت وزیر خارجه امریکا حامل یک پیام صریح و روشن است: «دیگر بس است.»
نشریه نیویورک‌تایمز با اشاره به سفر مایک پمپئو به عربستان به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه امریکا نوشته، صبر واشنگتن از بحران فزاینده میان کشورهای شورای همکاری خلیجفارس به سر آمده و بر همین اساس پمپئو در ریاض به همتای عربستانی خود هشدار داده که این اختلافات باید هرچه سریع‌تر حل شود. عربستان‌سعودی به همراه امارات‌متحده عربی و 4 کشور عربی دیگر از ژوئن سال گذشته قطر را در محاصره قرار داده و این کشور را به حمایت مالی از تروریسم، نزدیکی به ایران و میزبانی از ناراضیان سیاسی دیگر کشورها متهم کردند. رکس تیلرسون وزیر خارجه پیشین امریکا، نیز پیش‌تر برای میانجی‌گری در این موضوع با حضور مصر و بحرین تلاش‌های زیادی انجام داده بود که موفق نبود. نیویورک‌تایمز نوشته، عربستان‌سعودی از رابطه نه‌چندان حسنه دونالد ترامپ و رکس تیلرسون اطلاع داشت برای همین کاملا آگاهانه وزیر خارجه وقت امریکا را نادیده می‌گرفت تا اینکه سرانجام در روزهای آخر وزارت تیلرسون، دونالد ترامپ آشکارا جانب ریاض را گرفت. اما پمپئو به ترامپ نزدیک‌تر است و ریاض احتمالا به راحتی نمی‌تواند درخواست صریح این حریف قدرتمند را به راحتی نادیده بگیرد. پمپئو که حالا جایگزین تیلرسون شده در نخستین دیدار خود با همتای سعودی‌اش، یک پیام روشن را به همراه خود دارد: «محاصره قطر را متوقف کنید.»
سیاست‌های قطر نیز در تحت فشار گذاشتن ریاض از سوی واشنگتن بی‌تاثیر نبوده است. در گزارش نیویورک‌تایمز آمده که دوحه در سفر اخیر شیخ تمیم بن حمد بن خلیفه آل‌ثانی به ایالات‌متحده میلیون‌ها دلار هزینه کرده است که درنهایت باعث شد تا ترامپ در کنفرانس خبری مشترک خود با این مقام قطری حمایت قاطع خود را از دوحه اعلام کند.
ایجاد جبهه واحد در برابر ایران، برقراری ثبات در عراق و سوریه و شکست دادند بازماندگان گروه تروریستی داعش از جمله اهدافی است که مایک پمپئو در دیدار با عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان‌سعودی، به‌عنوان دلایل لزوم رفع محاصره اقتصادی قطر و بهبود روابط دوحه-ریاض اعلام شده است. نیویورک تایمز نوشته: «پایان دادن به جنگ فاجعه‌باری که عربستان علیه یمن آغاز کرده، اولویت مهم‌تری است و نمی‌توان با آنها بدون پاسخ یکپارچه و قدرتمند کشورهای عربی مقابله کرد.»
امنیت عربستان اولویت واشنگتن
وزرای خارجه امریکا و عربستان یک‌شنبه در کنفرانس خبری تاکید کردند که محور گفت‌وگوهای‌شان ایران بوده است. به گزارش ایسنا، به نقل اسکای‌نیوز، پمپئو گفته است: «ما شراکت ویژه‌یی با عربستان داریم که این شراکت و همکاری در حال گسترش است. دیدارهای بسیار خوبی با همتای عربستانی خود و نیز پادشاه و دیگر مسوولان این کشور داشتم. رییس‌جمهور ترامپ بسیار خوشحال می‌شود میزبان پادشاه عربستان و مسوولان اقتصادی این کشور در کاخ سفید باشد. امنیت عربستان یک اولویت اصلی برای ایالات‌متحده است و ما با عربستان کار می‌کنیم تا امنیت در این کشور ارتقا یابد.» وزیر خارجه امریکا در بخش دیگری از سخنانش گفته: «سفر ترامپ به منطقه یک سفر تاریخی بود که در آن یک سازمان مبارزه با تروریسم تشکیل شد. ما متعهد به پیگیری اقدامات‌مان در این راستا هستیم البته خاورمیانه و شرکای‌مان نباید منتظر امریکا بمانند و اطمینان داریم که عربستان در مبارزه با تروریسم پیشقراول دیگر کشورها خواهد بود.»
پمپئو در پایان با ستایش از اقدامات اصلاحی ولیعهد عربستان، به چشم‌انداز 2030 این کشور اشاره کرده و گفته امریکا حامی برنامه‌های محمد بن سلمان ولیعهد عربستان‌سعودی، است و اصلاحات ایجاد شده در این کشور به‌ویژه در زمینه حقوق زنان را ستایش می‌کند. مایک پمپئو پس از عربستان‌سعودی به اسراییل و اردن خواهد رفت.
یک پیشنهاد بد!
همزمان با آغاز سفر منطقه‌یی پمپئو، شبکه قطری الجزیره به سیاست‌های منطقه‌یی امریکا پرداخته و توضیح داده که چرا پیشنهاد واشنگتن مبنی بر استقرار نیروهای عرب تحت امر عربستان در سوریه کارآمد نخواهد بود. الجزیره نوشته: «یمن تنها جنگ ناتمام عربستان در دهه کنونی نیست. پیش از مداخله نظامی محمد بن سلمان در یمن، شاهزاده بندر بن سلطان رییس اطلاعات وقت عربستان، در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴ یک جنگ نیابتی را علیه ایران در سوریه به راه انداخت. اکنون ترامپ به ریاض پیشنهاد بازگشت می‌دهد تا جبران خروج بالقوه نیروهای امریکایی از سوریه باشد. در همین حال جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید و مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا، گفت‌وگوها را برای تشکیل یک ائتلاف عربی هدایت می‌کنند تا از آن به عنوان یک نیروی ثبات‌ساز پس از شکست داعش در شمال‌شرق سوریه استفاده شود. کشورهای دخیل شامل مصر، بحرین، اردن، قطر، عربستان و امارات می‌شوند. امریکا این پیشنهاد را به ریاض می‌دهد که اگر آنها در کانون این تحولات نیروهای حافظ صلح و تامین مالی را برعهده بگیرند، جایگاه متحد اصلی غیرناتو را به عربستان اعطا کند. اما اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیجفارس هر دو اکنون ناکارآمد هستند. در این میان اعزام نیروهای اماراتی و قطری به سوریه بدون حل بحران درون شورای همکاری خلیجفارس نسخه ناکارآمدی عملیات است. مدل یمن نشان داد که چطور اماراتی‌ها و سعودی‌ها می‌توانند اهداف متضادی داشته باشند؛ تلاش برای کودتا در عدن در ژانویه گذشته تنها یک نمونه آن است. علاوه بر این، مصر به احتمال قوی نیرویی اعزام نمی‌کند تا حداقل روابطش با دمشق را به خطر نیندازد. از طرف دیگر دلیلی ندارد امان که همواره تاکید داشت سربازان اردن هرگز وارد مرزهای سوریه نمی‌شوند، به آنجا نیرو اعزام کند.»
