گروه جهان|
«از زمان پایان اتحاد جماهیر شوروی تاکنون، هرگز این‌چنین با خطر رویارویی نظامی قدرت‌های بزرگ مواجه نبوده‌ایم.» این بخشی از سخنرانی آغازین ولفگانگ ایشینگر رییس کنفرانس امنیتی مونیخ است که جمعه در جنوب آلمان آغاز شد.
به گزارش رویترز، در جریان پنجاه‌وچهارمین کنفرانس سه روزه مونیخ تهدید هسته‌یی کره‌شمالی، جنگ سوریه، اختلافات کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، رابطه روسیه و غرب، منازعه شرق اوکراین و امنیت سایبری مطرح خواهد شد. در این کنفرانس که تا یک‌شنبه (فردا) ادامه دارد، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل، مایک پنس معاون رییس‌جمهوری امریکا و محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران، در کنار چندین مقام ارشد اتحادیه اروپا و ناتو و همچنین شماری دیگر از روسای‌جمهوری و وزیران خارجه کشورهای مختلف در این کنفرانس حضور دارند.
کنفرانس مونیخ در پنج دهه گذشته به یکی از گردهمایی‌های اصلی جهان برای جامعه استراتژیک بین‌المللی تبدیل شده است. این کنفرانس از زمان آغاز آن در سال 1963 تاکنون تلاش کرده نقش مهمی به‌عنوان یک مجمع مستقل بین‌المللی در زمینه ارتقای حل و فصل مسالمت‌آمیز مناقشه‌ها، همکاری و گفت‌وگوی بین‌المللی ایفا کند. ولفگانگ ایشینگر رییس کنفرانس، با اشاره به بحران‌ها و تنش‌های فعلی در جهان هشدار داده که دنیا در آستانه منازعه‌یی بزرگ قرار گرفته است.
رییس کنفرانس امنیتی مونیخ همچنین گفته است اعتماد بین رهبران نظامی مسکو و واشنگتن بسیار عمیق است و بدتر از این نمی‌تواند باشد. کنفرانس مونیخ در شرایطی آغاز به کار کرده که در روزهای گذشته حملات هوایی ائتلاف جهانی به رهبری امریکا به دیرالزور سوریه و کشته شدن شماری از نیروهای روسیه در این حملات خطر رویارویی این دو قدرت بزرگ را تشدید کرده است. روسیه اعلام کرده در این حملات تنها پنج نفر از نیروهای غیرنظامی روسیه کشته شده‌اند اما منابع غربی از کشته و زخمی شدن ۳۰۰ نفر از نیروهای نظامی روسیه خبر داده‌اند. ولفگانگ ایشینگر با اشاره تلویحی به تحولات یک هفته گذشته گفته: «نبود اعتماد رهبران نظامی دو کشور منجر به سوءتفاهمات و محاسبات غلطی می‌شود که می‌تواند به درگیری‌های نظامی ناخواسته منجر شود.»
وی همچنین در مورد سیاست‌های دونالد ترامپ گفته است: «یک سال پیش در کنفرانس مونیخ بزرگ‌ترین نگرانی از سیاست ترامپ بود اما اکنون نشانه‌هایی وجود دارد که همه چیز کمی آرام شده و نیروهای امریکایی که بر پیوستگی اصرار دارند دست بالا را در اختیار دارند.»
از گردهمایی لاگارد تا سخنرانی الجبیر
در روز اول کنفرانس امنیتی مونیخ، پس از سخنان آغازین ولفگانگ ایشینگر رییس کنفرانس، به ترتیب اورسولا فان در لاین وزیر دفاع آلمان، فلورانس پارلی وزیر دفاع فرانسه، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل، شیخ تمیم آل‌ثانی امیر قطر و ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو سخنرانی کردند. جمعه همچنین میزگردی با موضوع نظم جهانی اقتصادی و بازگشت حمایت‌گرایی با حضور افرادی چون کریستین لاگارد مدیر صندوق بین‌المللی پول و رابرت زلیک رییس سابق بانک جهانی، برگزار شد.
شنبه (امروز) نیز ژان کلود یونکر رییس کمیسیون اروپا، نخست‌وزیران بریتانیا، فرانسه، لهستان و ترکیه و همچنین وزیر خارجه آلمان، صدراعظم اتریش و وزیر خارجه روسیه سخنرانی می‌کنند. بعدازظهر شنبه نیز میزگردهای مختلفی درباره موضوعاتی چون چالش‌های امنیتی منطقه ساحل و اروپای مرکزی و شرقی و نیز موضوعات مرتبط با کنترل تسلیحات هسته‌یی و تروریسم برگزار خواهد شد. حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق نیز عصر شنبه سخنرانی خواهد کرد.
کنفرانس امنیتی مونیخ یک‌شنبه (فردا) با حضور چند نفر از اعضای کنگره امریکا درباره سیاست خارجی این کشور ادامه می‌یابد و سپس تنش‌ها در منطقه خلیج‌فارس بررسی خواهد شد. گفته شده، عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان‌سعودی و نماینده ایران در این اجلاس در این باره سخنرانی خواهند کرد. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل نیز در این کنفرانس سخنرانی خواهد کرد. ایرنا نوشته، انتظار می‌رود افرادی چون جیمز متیس وزیر دفاع امریکا نیز در این کنفرانس سخنرانی داشته باشند که در برنامه اعلام شده در پایگاه اطلاع‌رسانی کنفرانس مونیخ ذکر نشده است.
غفلت بزرگ کنفرانس
بلومبرگ در گزارشی با عنوان «کنفرانس مونیخ؛ به روسیه و چین استراحت بدهید» نوشته است: همه دوست دارند درباره جنگ صحبت کنند اما مبارزه با آلودگی نیز برای بشریت بسیار مهم است. در این گزارش آمده، در سال‌های اخیر نگرانی‌ها درباره خیزش دوباره روسیه مهم‌ترین نگرانی در گفتمان نهادها و سازمان‌های امنیتی غربی بوده است. در برنامه‌های کنفرانس مونیخ امسال نیز موضوعات رفته‌رفته بر چین متمرکز می‌شود اما بهتر است غرب کمی بیشتر به تهدیدهای داخلی توجه کند. در سال 2016 موضوع اصلی کنفرانس روسیه بود که دلیلش آغاز حضور نظامی مسکو در سوریه بود. سال 2017 هم به لطف درگیری‌های فاجعه‌بار سیاست داخلی امریکا موضوع اصلی روسیه و دستگاه تبلیغاتی کرملین بود. امسال به نظر می‌رسد که دست‌اندرکاران کنفرانس مونیخ از موضوع روسیه دلزده شده‌اند. گرچه هنوز هم به مسکو و احتمال رویارویی‌اش با غرب اشاره‌های فراوانی می‌شود اما گویی دست‌اندرکاران کنفرانس مونیخ به این نتیجه رسیده‌اند که روسیه با اقتصادی به اندازه اقتصاد اسپانیا نمی‌تواند تا ابد موضوع تمام گردهمایی و نشست‌ها باشد؛ بلکه حالا این چین است که با اقتصاد و نیروی نظامی روبه پیشرفت نگرانی جدی‌تری به‌شمار می‌رود. اما مسائل مهم‌تری هم هست: مشکلات زیست محیطی؛ آلودگی‌های زیست محیطی 15برابر بیشتر از درگیری‌های نظامی و جنگ‌ها قربانی داشته است. همچنین در آفریقا هر ساله 20میلیون نفر به سن اشتغال می‌رسند در حالی که هیچ شغلی برای آنان وجود ندارد. مطمئنا این موضوعات به نسبت تقابل نظامی قدرت‌های بزرگ در کنفرانس مونیخ مورد توجه کارشناسان و رسانه‌ها قرار نخواهد گرفت. برای تغییر دستور کار کنفرانس مونیخ امسال دیر است اما امیدواریم که در سال 2019 موضوعاتی چون مهاجرت، تغییرات زیست‌محیطی و مشکلات قاره آفریقا بیش از پیش مورد توجه گیرد.
