گروه جهان طلا تسلیمی
از انتخابات پارلمانی آلمان بیش از سه ماه گذشته است و آنگلا مرکل صدراعظم این کشور هنوز نتوانسته در راستای تشکیل دولت گام اساسی بردارد. این مساله بیش از هر کسی برای امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه ناراحت‌کننده است، چرا که او برای پیشبرد طرح اصلاحات در منطقه یورو روی مرکل و نفوذ قابل توجه آلمان در منطقه حساب کرده بود. چندی پیش توافق مرکل و ماکرون بر سر بسته اصلاحات در منطقه یورو در ماه مارس قطعی به‌نظر می‌رسید. اما اکنون نه تنها درباره احتمال تشکیل دولت در آلمان تا پیش از مارس شک‌و‌تردیدهای فراوانی وجود دارد، بلکه درباره سیاست‌های دولت جدید در ارتباط با اتحادیه اروپا نیز قطعیتی وجود ندارد.
به گزارش «فایننشال‌تایمز»، ماکرون در ماه سپتامبر از دیدگاهی جاه‌طلبانه برای آینده اتحادیه اروپا پرده برداشت و از همان زمان منتظر واکنش و در حقیقت حمایت آلمان است. فلج سیاسی در برلین نه تنها برای آلمان بلکه برای شرکای اروپایی این کشور خالی از نگرانی نیست و برخی بر این باورند که سکوت کنونی مخاطراتی در پی خواهد داشت. رینر هافمن رییس کنفدراسیون اتحادیه‌های تجاری آلمان در این باره گفت: «فرسایش و تحلیل اتحادیه اروپا یکی از بزرگ‌ترین مخاطرات پیش روی ما در 2018 به بعد است. اگر برای جلوگیری از این اتفاق کاری نکنیم بحران اطمینان اتحادیه اروپا می‌تواند به یک بحران جدی سیاسی تبدیل شود. » با این حال، هنوز مشخص نیست آلمان چه زمانی تشکیل دولت می‌دهد. مرکل به خوبی قابلیت مدیریت بحران اروپا را دارد، اما بیش از سه ماه از انتخابات نسبتا بی‌نتیجه ماه سپتامبر گذشته و مرکل هنوز موفق به تشکیل دولت نشده است. مرکل پس از شکست تلاش‌ها برای تشکیل ائتلاف با سبزها و دموکرات‌های آزاد در ماه نوامبر، اکنون بخت خود را با سوسیال دموکرات‌ها می‌سنجد. اما مذاکرات رسمی هنوز شروع نشده است و حتی اگر مذاکرات به‌خوبی پیش برود، آلمان دست‌کم تا اوایل بهار در سرگردانی خواهد بود. اگر هم گفت‌وگوهای تشکیل دولت خوب پیش نروند، آنگاه روی کار آمدن کابینه جدید احتمالا تا نیمه دوم سال 2018 طول خواهد کشید و این مساله به معنای بسته شدن پنجره فرصت برای ابتکارعمل‌های اتحادیه اروپاست؛ پنجره‌یی که همین حالا هم کاملا باز نیست.
موضع بی‌طرفی آلمان
امید بروکسل به این است که نظر رای‌دهندگان را در کمپین‌های انتخابات پارلمان اروپایی سال 2019 به چشم‌انداز جدید اروپا جلب کند؛ اما اگر دولت آلمان تا اواخر 2018 تشکیل نشود، چنین اتفاقی غیرمحتمل خواهد بود. همین مساله به بی‌تابی در بروکسل و دیگر پایتخت‌های منطقه منجر شده است. ژان کلود یونکر رییس کمیسیون اروپایی ماه پیش در این باره گفت: «این احساس فوریت بی‌مورد نیست. همه از نفوذ آلمان در اتحادیه اروپا اطلاع دارند. »
با این حال، برای برخی در آلمان بی‌ثباتی‌های کنونی یک وجهه مثبت نیز دارد. ژوزف ینینگ سیاستمدار آلمانی و از اعضای ارشد بخش روابط خارجی شورای اروپایی گفت: «افراد زیادی در برلین احتمالا این اتفاق را که هنوز دولت جدیدی نداریم، اتفاق خوبی می‌دانند. (نبود دولت جدید) به این معنی است که وقتی نوبت به اروپا می‌رسد، مجبور نیستیم موضع‌گیری کنیم.» توضیح اکراه آلمان به تعهد در این زمینه چندان دشوار نیست. اگرچه رای‌دهندگان آلمانی عمدتا حامی اتحادیه اروپا هستند اما اشتیاق چندانی به ایده‌های اخیر بروکسل و پاریس درباره یکپارچه‌سازی منطقه یورو ندارند. یک مقام ارشد آلمان در این باره گفت: «این احساس وجود دارد که هر اصلاحاتی که در اتحادیه اروپا صورت بگیرد، در نهایت هزینه آن را ما پرداخت خواهیم کرد. »
برای فرانسه این مقاومت آلمان در برابر موضع‌گیری می‌تواند ناامیدکننده باشد، اما دست‌کم یک سناریو ناخوشایند حذف می‌شود. ماکرون بیش از هر اتفاقی نگران این مساله بود که سیاست‌های آلمان در زمینه اتحادیه اروپا توسط حزب لیبرال دموکرات‌های آزاد شکل بگیرد؛ حزبی که به‌شدت به ایده‌های رییس‌جمهوری فرانسه در زمینه منطقه یورو مشکوک است. اما مرکل اکنون در حال مذاکره با سوسیال دموکرات‌هاست؛ حزبی که رهبر آن مارتین شولتز حامی جدی اتحادیه اروپاست و می‌خواهد تا سال 2025 «ایالات متحده اروپا» بسازد. شولتز از طرح‌های پیشنهادی ماکرون در رابطه با بودجه اختصاصی منطقه یورو و تعیین یک وزیر دارایی حمایت می‌کند. رهبر حزب سوسیال دموکرات حتی حمایت از این ایده‌ها را سیاستی هوشمندانه در راضی کردن اعضای حزبش به «ائتلاف بزرگ» با مرکل در تشکیل دولت می‌داند. اعضای حزب سوسیال دموکرات به شدت با ائتلاف مخالف هستند و در کمپین‌های انتخاباتی هرگونه احتمال تشکیل دولت مشترک با حزب دموکرات مسیحی مرکل یا دیگر احزاب را رد کرده بودند. میشل مونتفرینگ یکی از قانونگذاران حزب سوسیال دموکرات در این باره گفت: «مشخصا هر حزبی به یک هدف بزرگ‌تر برای دنبال کردن نیاز دارد و مارتین اروپا را به عنوان هدف حزب ما در نظر گرفته است. »
مرکل نیز با برخی جنبه‌های دستورکار رییس‌جمهوری فرانسه موافق است. مرکل و ماکرون هر دو ایجاد هماهنگی میان نظام‌های مالیاتی آلمان و فرانسه و تاسیس صندوق پول اروپایی را خواستار هستند. اما صدراعظم آلمان در خصوص تغییرات ساختاری در منطقه یورو محافظه‌کارتر است. مرکل ماه پیش در بروکسل گفت: اتحادیه پولی حقیقی به معنای همگرایی بیشتر در «رقابت‌گرایی، اصلاحات، تحقیقات و دیجیتالی‌کردن» است و برای چنین اتفاقی به «تقارب» بیشتر میان اعضای اتحادیه اروپا نیاز است. اما دیگر اعضای حزب دموکرات مسیحی نظر خود را در این زمینه رک‌تر بیان می‌کنند. یکی از چهره‌های ارشد این حزب گفت: «رویکرد شولتز این است که به هر چیزی ماکرون می‌گوید، آری بگوید و این اشتباه است. لازم است در این زمینه شفاف عمل کنیم که همه ایده‌های او خوب نیستند. » اگرچه مقامات دموکرات مسیحی معتقدند، می‌توانند در زمینه‌های مهاجرت و دفاع و سرمایه‌گذاری‌ها در زمینه هوش مصنوعی همکاری‌های بیشتری با فرانسه داشته باشند، اما به بودجه منطقه یورو با شک‌و‌تردید می‌نگرند. در مقابل اعضای حزب سوسیال دموکرات با افزایش پرداخت‌های آلمان به اتحادیه اروپا مشکلی ندارند. زیگمار گابریل وزیر خارجه حزب سوسیال دموکرات معتقد است در زمینه اصلاحات در اتحادیه اروپا نباید به مسائل مالی اهمیت داده شود: «در این برهه زمانی نمی‌توانیم دولتی را در آلمان داشته باشیم که سیاست‌های اروپایی خود را با ماشین‌حساب جیبی محاسبه می‌کند. باید به جلو نگاه کنیم و نه به کیف پولمان. » همین اظهارنظر گابریل نشان می‌دهد که رویکردهای متفاوت دو حزب در قبال اصلاحات اتحادیه اروپا می‌تواند به مشکلی جدی در گفت‌وگوها تبدیل شود.
