گروه جهان
ساعتی پس از درگیری نیروهای دولتی عراق و پیشمرگه‌های کرد در منطقه «التون کوبرو» که در 50کیلومتری اربیل واقع شده، بغداد اعلام کرد آخرین بخش از استان کرکوک را در اختیار گرفته است.
خبرگزاری ایرنا با اشاره به این درگیری‌ها نوشته، در حالی که ارتش عراق در چارچوب تصمیم دولت فدرال قصد داشت تا در مناطق مورد منازعه‌یی که پیش از ظهور داعش در کنترل نیروهای دولت مرکزی بود، مستقر شود با حمله ناگهانی پیشمرگه‌های وابسته به حزب دموکرات مواجه شد. این در حالی است که بغداد بارها اعلام کرده مصمم است، کنترل خود را بر تمام مناطق مورد منازعه با اربیل که موضوع ماده 140قانون اساسی است، دوباره برقرار کند و به وضعیت پیش از حمله داعش بازگرداند. با این حال برخی فرماندهان پیشمرگه هشدار داده بودند که
بر‌اساس دستورات صادر شده از اربیل مانع از پیشروی نیروهای ارتش عراق خواهند شد.
یک مقام امنیتی به خبرگزاری فرانسه گفته در عملیات جمعه ارتش، پلیس و نیروهای ضدتروریستی عراق حضور داشتند و در حال حاضر پرچم عراق در بالای ساختمان شهرداری این منطقه نصب شده است. در هفته جاری ارتش عراق با حمایت‌های بین‌المللی از جمله امریکا نیروهای کرد را از کرکوک عقب راند تا چیرگی خود را بر این منطقه قطعی کند.
نیویورک‌تایمز با اشاره به تحولات اخیر عراق می‌نویسد: مقام‌های امریکایی از جمله شخص دونالد ترامپ تاکید می‌کنند در این نزاع بی‌طرف هستند اما تحلیلگران بر این باورند که امریکا اجازه داده تا عراق نقشه خود را برای ورود به مناطق تحت کنترل کردها عملی کند. واقعیت این است که امریکایی‌ها دل‌خوشی از کردها ندارند و نارضایتی خود را از اینکه کردها بی‌توجه به درخواست کاخ‌سفید همه‌پرسی برگزار کردند، این‌گونه نشان داده‌اند. دیوید ال فیلیپس یکی از مشاوران پیشین وزارت خارجه امریکا می‌گوید: «حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق بدون اطلاع امریکا هرگز حمله را آغاز نمی‌کرد. دست‌کم آن است که امریکا در جریان حمله بوده است.»
تمام این رویدادها از زمان برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان عراق به وجود آمد. نتیجه این همه‌پرسی به استقلال رسمی کردستان نینجامید اما این حرکت از همان آغاز با مخالفت قدرت‌های منطقه روبه‌رو شد. کرکوک ظرف دو روز سقوط کرد، سپهر سیاسی کردستان عراق و آسمان روابط دولت اقلیم با دولت مرکزی بغداد مه‌آلود شد و آینده رهبری مسعود بارزانی زیر سوال رفت. دنیس ناتالی کارشناس خاورمیانه در دانشگاه دفاع ملی واشنگتن می‌گوید: «بارزانی تا پیش از این اهرم‌های قدرت اندکی داشت، اما اکنون دیگر هیچ اهرمی ندارد. »
در همین حال رییس اقلیم کردستان عراق اعلام کرده دستور بازداشت معاون وی از سوی بغداد یک تصمیم سیاسی است و بغداد هرگز نخواهد توانست معاون وی را بازداشت کند. به گزارش اسکای‌نیوز، مسعود بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق در واکنش به حکم بازداشت کوسرت رسول علی، معاون رییس اقلیم و جانشین دبیرکل حزب اتحادیه میهنی کردستان گفته: «بگذارید مسوولان بغداد آزاد باشند و هر دستوری می‌خواهند، صادر کنند اما باید بدانند که هرگز نخواهند توانست کوسرت رسول، معاونم و مبارزان دیگر را بازداشت کنند. » گفته شده، دادگاه الرصافه بغداد پنج‌شنبه دستور بازداشت کوسرت رسول علی را صادر کرد. رسول علی نیروهای دولتی عراق در کرکوک را اشغالگر خوانده بود.
خشم بغداد از قرارداد نفتی روسیه
علاوه بر درگیری نیروهای دولتی عراق و پیشمرگه در شمال غرب کرکوک در روز جمعه، آنچه خبرساز شد ورود روسیه به بازار نفت اقلیم کردستان بدون هماهنگی با دولت عراق بود، مساله‌یی که خشم بغداد را برانگیخت. رویترز گزارش داده که شرکت روس‌نفت قراردادی 400میلیون دلاری را با اقلیم کردستان برای استخراج و بهره‌برداری نفت در پنج حوزه نفتی کردستان عراق امضا کرده است. انتظار می‌رود با توسعه این خط لوله، ظرفیت انتقال نفت آن روزانه به ۹۵۰هزار بشکه افزایش یابد.
نکته مهم درباره قرارداد نفتی اخیر روسیه با اقلیم کردستان، زمان مطرح شدن این همکاری است. دولت مرکزی عراق چند روز پیش تهدید کرده بود که در صورت تداوم بحران بغداد ـ اربیل بر سر مساله اعلام استقلال یک‌طرفه این منطقه و در راستای اعمال فشار به رهبران اقلیم، انتقال نفت از طریق خط لوله قدیمی را پیگیری خواهد کرد؛ خط لوله‌یی که سال‌ها عملا مورد استفاده قرار نگرفته بود. آن هم در شرایطی که احداث خط لوله جدید توسط دولت اقلیم خودمختار کردستان برای انتقال نفت به بندر جیهان در ترکیه عملا استفاده از خط لوله قدیمی را از موضوعیت انداخته بود.
به همین دلیل وزیر نفت عراق اقدام روسیه در سرمایه‌گذاری کلان در صنایع نفت اقلیم کردستان بدون هماهنگی با بغداد را دخالت آشکار در امور داخلی کشورش توصیف کرده است. جبار العیبی با انتشار اطلاعیه‌یی گفته است: «امضا یا تلاش برای امضای توافقنامه‌های همکاری از سوی شرکت‌های نفتی خارجی با برخی گروه‌های عراقی بدون هماهنگی با دولت مرکزی عراق و وزارت نفت کشور دخالتی آشکار و دردناک در امور داخلی عراق است. این موضوع باعث تضعیف حاکمیت ملی عراق می‌شود. اقدامی که همچنین مغایر با اصول بین‌المللی است. توافقنامه‌هایی که درخصوص نفت و گاز طبیعی بدون حضور مسوولان دولت مرکزی عراق صورت می‌گیرد از نظر ما غیرقابل پذیرش است. در صورتی که درخواست‌های ما (بغداد) را جدی نگیرند، دولت و وزارت نفت عراق به مراجع قضایی داخلی و بین‌المللی مراجعه خواهند کرد. حکومت و وزارت نفت عراق در تمام نقاط کشور از جمله استان‌های شمالی زمینه سرمایه‌گذاری شرکت‌های نفتی خارجی را فراهم و برای حفاظت از آنها تلاش خواهد کرد. »
اما به نظر می‌رسد که واکنش عراق خللی در اراده روس‌نفت ایجاد نکرده است. مدیر اجرایی روس‌نفت گفته حل اختلافات اربیل و بغداد برعهده دوطرف مناقشه است و این موضوع ربطی به سرمایه‌گذاری‌های روسیه در منطقه ندارد. دویچه‌وله نوشته: مقام‌های روسی گفته‌اند که سهم روس‌نفت در خط لوله نفت اقلیم خودمختار کردستان بالغ بر ۶۰ درصد است و ۴۰درصد مابقی توسط گروه KAR تامین می‌شود و حجم سرمایه‌گذاری روس‌نفت در این پروژه بالغ بر یک‌میلیارد و ۸۰۰میلیون دلار می‌شود. گفته شده، روس‌نفت همچنین وامی معادل یک‌میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار در اختیار دولت خودمختار کردستان عراق قرار داده که بازپرداخت آن از محل صدور نفت تامین خواهد شد.
