گروه جهان طلا تسلیمی
مقامات قطر تاکید کردند که قرارداد تسلیحاتی امضا شده میان این کشور و امریکا نشانه‌یی از روابط ریشهدار دو کشور است و از حمایت عمیق واشنگتن از دوحه حکایت دارد. این قرارداد 12میلیارد دلاری تسلیحاتی چهارشنبه در میانه سیاست‌های متناقض امریکا و ساعاتی پس از این امضا شد که دونالد ترامپ ادعاهای مربوط به «حمایت مالی قطر از تروریسم در بالاترین سطوح» را مجددا مطرح کرد. امریکا به موجب این قرارداد ده‌ها جت جنگنده اف15 را به این کشور عربی حاشیه خلیج‌فارس تحویل می‌دهد.
امضای این قرارداد جدیدترین تغییر رویکرد در دیپلماسی به‌شدت متناقض کاخ سفید در خصوص بحران قطر محسوب می‌شود؛ بحرانی که با اقدام عربستان‌سعودی و دیگر کشورهای هم‌پیمان آن و به نوعی با تحریک‌های ترامپ به تحریم این متحد پیشین انجامید.
به گزارش گاردین، بحران قطر عملا نخستین بحران بزرگ سیاست خارجی دولت جدید در کاخ سفید محسوب می‌شود؛ بحرانی که تا اندازه زیادی شخص ترامپ در سفر خود به عربستان‌سعودی به آن دامن زد. اکنون امضای این قرارداد تسلیحاتی که مورد استقبال قطر قرار گرفته، نشان می‌دهد دولت امریکا هیچ برنامه مشخص و سازمان‌یافته‌یی برای رسیدگی به این بحران ندارد. در پی اتهامات مطرح شده در خصوص تامین بودجه گروه‌های تروریستی توسط قطر، این کشور اکنون با تحریم‌های دیپلماتیک و اقتصادی عربستان‌سعودی و متحدان منطقه‌یی آن دست و پنجه نرم می‌کند. با وجود تلاش‌های جیمز ماتیس و رکس تیلرسون، وزرای دفاع و خارجه امریکا برای اتخاذ موضعی بی‌طرف در این درگیری‌ها، ترامپ بارها اتهامات علیه قطر را تکرار کرده است. وی روز جمعه با تشدید این اتهام‌زنی‌ها گفت: «متاسفانه کشور قطر پشتیبان مالی تروریسم، آن هم در سطوح بالا بوده و اکنون زمان آن رسیده است که به قطر بگوییم به این تامین بودجه‌ها پایان دهد.»
اما در میانه این اظهارات رییس‌جمهوری امریکا، مقامات وزارت خارجه و پنتاگون سعی کردند در راستای جلب اطمینان قطر بکوشند، چراکه بزرگ‌ترین پایگاه هوایی امریکا در خاورمیانه و مرکز فرماندهی عملیات نظامی امریکا در منطقه در قطر واقع است. تیلرسون هفته پیش گفت که دشمنی‌ها در میان کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس به مبارزات علیه داعش لطمه وارد می‌کند و ماتیس هم قرارداد از پیش تایید شده فروش هواپیماهای نظامی را به همراه خالد العطیه، همتای قطری خود به امضا رساند. پایگاه هوایی «العدیده» امریکا در قطر با بیش از ۱۰هزار نیروی نظامی برای انجام پروازها و بمباران مواضع داعش در عراق و سوریه استفاده می‌شود.
پنتاگون در بیانیه‌یی تاکید کرد که این جت‌ها همکاری‌های امنیتی میان امریکا و قطر را گسترش می‌دهند. همچنین طبق این بیانیه، ماتیس و العطیه در مورد عملیات کنونی علیه داعش و اهمیت از بین بردن تنش‌ها در منطقه گفت‌وگو کردند. یک مقام قطری هم در این باره گفت: «این به‌طور قطع مدرکی است دال بر اینکه نهادهای امریکایی همراه ما هستند، اگرچه ما هیچ‌گاه به این مساله شک نکردیم. نیروهای نظامی ما خیلی به یکدیگر نزدیکند. حمایت امریکا از قطر ریشهدار است و به آسانی تحت تاثیر تغییرات سیاسی قرار نمی‌گیرد.»
این قرارداد از نظر قانونی در اواخر دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما تصویب شده بود و در لحن آن به شد با اتهامات اخیر مطرح شده از سوی ترامپ در تناقض است. وزارت خارجه امریکا در این یادداشت‌تفاهم تنظیم شده در ماه نوامبر اعلام می‌دارد که فروش هواپیماهای نظامی مربوطه «سیاست خارجی و امنیت ملی امریکا را از طریق کمک به امنیت کشور دوست و همچنین تقویت روابط حایز اهمیت از نظر راهبردی ارتقا می‌بخشد.» در این یادداشت تفاهم قطر به عنوان «نیرویی مهم در ثبات سیاسی و پیشرفت اقتصادی در منطقه خلیج‌فارس» توصیف شده است.
بلومبرگ در گزارش خود در این رابطه نوشته، امریکا احتمالا در اجرای این قرارداد 36 جت جنگنده به قطر واگذار می‌کند. در این حال، یک دیپلمات اروپایی در منطقه خلیج‌فارس در این باره گفت که زمانبندی توافقنامه به نظر اتفاقی می‌آید: «فرض بر این است که امریکا حتی اگر می‌خواست، نمی‌توانست اجرای این توافق را به تعویق اندازد؛ اگرچه فکر نمی‌کنم ارتباط چندانی میان فروش تسلیحات و سیاست خارجی وجود داشته باشد.»
العطیه که برای امضای این قرارداد به واشنگتن سفر کرده است، تصریح کرد: «بر این باوریم که این توافق توانایی قطر را در تامین امنیت بالا می‌برد و همچنین در مبارزه با افراط‌گرایی بار سنگینی را از دوش امریکا برمی‌دارد.» اگرچه عربستان، مصر، امارات متحده عربی، بحرین و چند کشور دیگر قطر را به حمایت از تروریسم متهم و روابط خود با این کشور را قطع کرده و همچنین مرزهای زمینی، هوایی و دریایی خود را به روی آن بسته‌اند، اما قطر این اتهامات را رد می‌کند. قدرت‌های اروپایی، ایران و ترکیه حل دیپلماتیک تنش‌های پیش آمده را خواستارند. مولود چاوش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه از این قرارداد نظامی دفاع کرد و گفت: «همانند سایر کشورها از جمله عربستان سعودی، امارات، مصر و غیره برای قطر نیز طبیعی است که بخواهد هواپیما یا سایر تجهیزات مورد نیاز برای دفاع از خود را خریداری کند.»
در همین حال، سفیر امارات در واشنگتن از کاخ سفید خواست که از ابزار پایگاه نظامی در قطر برای تحت فشار گذاشتن دوحه استفاده کند. به گزارش نشریه هیل، یوسف العتیبه پایگاه هوایی امریکا در قطر را یک اهرم فشار خوب توصیف کرد و گفت: «شاید بهتر باشد یکی از قانونگذاران در کنگره تشکیل جلسه در این خصوص و بررسی امکان جابه‌جایی این پایگاه را خواستار شود.» وی همچنین تاکید کرد که امارات قصد حمله نظامی به قطر را ندارد و از این رو لازم نیست، امریکا نگرانی داشته باشد.
