براساس اعلام وزارت بهداشت پس از گذشت ۲۶ روز از شیوع بیماری کووید ۱۹ در کشور تاکنون 12 هزار و 729 نفر به این بیماری مبتلا شده‌اند که از این تعداد ۶۱۱ نفر جان‌باخته‌اند و 4هزار و 339 نفر بهبود یافته و از مراکز درمانی ترخیص شده‌اند. این در حالی است که نگاهی به نقشه پراکندگی کرونا در استان‌های کشور نشان می‌دهد که در بیست و ششمین روز از شروع انتشار، 10 استان تهران، مازندران، اصفهان، قم، گیلان، مرکزی، البرز، خراسان رضوی، سمنان و قزوین با بالاترین میزان مبتلایان یعنی عددی بین هزار تا پنج هزار مبتلا در رده استان‌های با وضعیت قرمز قرار دارند و در مقابل استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری با کمترین میزان مبتلایان یعنی عددی بین یک تا 100 نفر در وضعیت زرد هستند درحالی که در روزهای نخست شیوع بیماری تنها دو استان تهران و قم وضعیت قرمز داشت و بعد از آن با سرعت کمی گیلان و مازندران هم به وضعیت قرمز درآمدند با این حال هنوز تصمیمی برای قرنطینه شهرها و ممنوعیت و محدودیت تردد به معنای واقعی گرفته نشده و تنها تاکید کادر پزشکی بر کاهش تردد و قرنطینه خانگی برای قطع چرخه ابتلا به کرونا مانند روزهای نخست ادامه دارد. این وضعیت درحالی است که به گفته ایرج حریرچی، نماینده ویژه وزیر بهداشت اگر مردم به ویژه در قم در خانه نمانند و نکات بهداشتی رعایت نشود شاهد اوج‌گیری بیماری خواهیم بود. تمام این اما و اگرها برای کاهش ترددهای غیرضروری، در شرایطی مطرح می‌شود که با وجود اختصاص خط تولید ویژه برای تولید ماسک و موادضد عفونی آنطور که رییس انجمن داروسازان ایران می‌گوید، هنوز هیچ برنامه‌ای برای توزیع ماسک و دستکش هم در داروخانه‌ها جهت عرضه به بازار وجود ندارد.
قرنطینه آری یا خیر؟
اما و اگرهای مردم و مسوولان درباره موضوع قرنطینه شهرها و همچنین تجربه کشورهای مختلف درباره این موضوع در زمان درگیری با کرونا درحالی است که هنوز اتفاق نظری میان مسوولان بر سر این موضوع صورت نگرفته است. درحالی که برخی این موضوع را مهم دانسته و معتقدند به کاهش زنجیره مبتلایان کمک می‌کند اما گروه دیگر معتقدند شرایط برای اجرای طرح فراهم نیست. روز گذشته حیدرعلی عابدی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی درباره این موضوع بیان کرد: حقیقت این است که سیستم سلامت جامعه‌مان ضعیف است. مثلا اگر خواستیم قرنطینه کنیم مفهومش این است که مرکز تلفن داشته باشیم و مردم به این مرکز تلفن زنگ بزنند و نیروها و تیم‌ها را برای اینکه به داخل منازل اعزام کنیم. سیستم بهداشت و درمان ما طوری طراحی شده که متاسفانه سیستم سلامت جامعه نداریم. مثلا پرستاران بهداشت جامعه باید یک مرکز داشته باشد و در این مرکز آماده بنشینند و به محض اینکه به آنها تلفن زدند تیم مورد نظر اعزام شود و به منازل بروند که اینها را نداریم. قرنطینه تعدادی ابزار می‌خواهد که ما آنها را نداریم. مثلا در نیروی انتظامی به اندازه کافی نیرو نداریم که اگر اعلام قرنطینه کردیم کسی از خانه بیرون نیاید و اگر کسی بیرون آمد جلوی او را بگیرند؟
او افزود: واژه قرنطینه خیلی ساده است اما اجرایش بسیار سخت است. نتیجه چه می‌شود؟ (هدف از قرنطینه جلوگیری از انتشار بیماری است که باید برای دستیابی به این هدف) آموزش دهیم و روی توانمندسازی مردم و جامعه کار کنیم؛ فقط قرنطینه‌سازی مشکل ما را حل نمی‌کند. هیچ انسان عاقلی نمی‌گوید قرنطینه بد است ولی قابل اجرا نیست. باید برای تکلیفی که گفته می‌شود بررسی کنیم که آیا این تکلیف قابل اجراست؟ توانش وجود دارد و امکاناتش فراهم است؟
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خاطرنشان کرد: مثلا نمی‌توانیم قرنطینه کنیم و مدام شروع به انتقاد کنیم، درست نیست یا مثلا توجیهات علمی بیاوریم و بگوییم قرنطینه لازم نیست و مربوط به گذشته است، خیر؛ ما اگر بتوانیم قرنطینه کنیم (خوب است) ولی توانایی‌اش را نداریم، نه‌تنها ما بلکه در چین هم باور نکنید که توانسته باشند شهر را قرنطینه کنند. در چین هم یک بازی سیاسی راه انداختند و شهر ووهان را بر سر زبان‌ها انداختند و بقیه کشورشان را آزاد کردند. مثلا ما هم اگر شهری را قرنطینه اعلام می‌کردیم تردد بقیه شهرهایمان به سایر نقاط راحت‌تر بود. بارها در صحبت‌هایم گفتم کشور ایران نه قابل تحریم است، نه قابل محاصره و نه قابل قرنطینه‌سازی؛ چراکه مرزهای بسیار متعددی در اطراف کشور و همسایه‌های زیادی داریم و روش‌ها و راه‌های مختلفی برای تعامل و تردد با دنیا داریم. خیلی سخت است بتوانند مرزها را کنترل کنند، اینها همه‌اش شعار است.
وی ادامه داد: ما مشکلات زیادی داریم و باید چیزی بخواهیم که عملا امکان‌پذیر باشد. اینکه خودمراقبتی را انجام دهیم بسیار عملی‌تر است. مهم‌ترین موضوع حتی در ووهان و دیگر جاها تیم‌های مراقبت سلامتی است که در شهرها مستقر هستند و در مواردی که قرنطینه می‌شوند تیم‌ها به منازل اعزام می‌شوند و افراد بیمار را در خانه مورد بررسی و معاینه قرار می‌دهند که ما این تیم‌ها را نداریم.
اظهارات عابدی درحالی است که روز گذشته ایرج حریرچی، نماینده ویژه وزیر بهداشت بعد از بازدید از شهر قم اعلام کرد اگر قم قرنطینه نشود کرونا دوباره اوج می‌گیرد. او درباره این موضوع گفت: میزان بستری بیماران در مراکز درمانی قم اندکی کاهش یافته است اما با شلوغی که در قم دیدیم ممکن است شاهد اوج‌گیری بیماری باشیم. اگر مردم رعایت کنند بیماری کاهش می‌یابد ولی اگر مردم رعایت نکنند شاهد اوج‌گیری بیماری در قم و دیگر شهرها خواهیم بود.
او همچنین با اشاره به مشکلات در زمینه کمبود ماسک و دیگر تجهیزات، گفت: مصرف ۲۰ برابر شده است و بسیاری از کارخانه‌ها خط تولید را تغییر داده و از خارج کشور واردات صورت گرفته است ولی تلاش می‌کنیم پرسنل در معرض کمترین آسیب باشند.
این اظهارنظرها درحالی است که دکتر زالی، رییس ستاد فرماندهی عملیات مدیریت بیماری کرونا در تهران با بیان اینکه قرنطینه شهر (فاز 4) اکنون نه مبنای علمی دارد و نه مناسب است درباره این موضوع گفت: قرنطینه‌سازی مطلق شهر جواب نمی‌دهد، چرا که شهرها و استان‌های زیادی درگیر آن شده‌اند و اگر هم انجام شود تاثیری ندارد.
او افزود: اگر فاز سه اجرا نشود هر فردی که کرونا دارد، می‌تواند دو تا 20 نفر را مبتلا کند و در واقع اگر فرد مبتلا برای خرید به مغازه برود دو نفر و اگر در داخل مترو حضور پیدا کند می‌تواند 20 نفر را آلوده کند.
بیشتر فوتی‌های کرونا در تهران
بیماری زمینه‌ای نداشتند
در همین حال زالی، رییس ستاد فرماندهی عملیات مدیریت بیماری کرونا در شهر تهران با تاکید بر اینکه کرونا یک ویروس کاملا سیاسی است و نباید در این موضوع شک داشت درباره ابعاد تازه این بیماری در نشست روز گذشته خود با هنرمندان گفت: هم‌اکنون بخش زیادی از ظرفیت بیمارستانی ما درگیر مقابله با این بیماری است و با تداوم این روند اگر همه ظرفیت بیمارستانی را نیز درگیر کنیم باز جوابگو نخواهد بود. اکنون ما به دنبال این هستیم که ببینیم آیا ما در ایران و ایتالیا با یک ویروس وحشی نسبت به چین و سایر اروپا مواجه هستیم؟ بسیاری از افرادی که در ایران بر اثر این بیماری فوت کرده‌اند، بیماری زمینه‌ای نداشتند. بیشترین میزان مبتلایان در تهران کسانی هستند که به ترتیب از البرز، قم، کاشان و مازندران آمده‌اند. بنابراین باید سیاست‌های ما در بحث کنترل در مبادی ورودی و خروجی در محدوده غرب و شرق تهران شدیدتر باشد.
وی افزود: از فردا در مبادی ورودی و خروجی شهر تهران دستگاه‌های حرارت‌سنج مستقر خواهد شد که قادرند 100 خودرو را در لحظه از طریق دوربین‌های حرارتی سنجش کنند.در صورتی که فردی علائم تب داشته باشد از ورود یا خروج وی جلوگیری می‌شود و باید به خانه و شهر خود برگردد.
رییس ستاد فرماندهی عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران درباره به‌کارگیری سوله‌های مدیریت بحران شهرداری برای استفاده بیماریان کرونایی نیز گفت: این سوله‌های شهرداری برای استفاده بیماران بعد از بهبودی و طی کردن دوران نقاهت است تا این دوره را به مدت 9 روز در آنجا سپری کنند.این کار برای جلوگیری از گسترش ویروس بسیار موثر است و اینگونه نیست که ظرفیت بیمارستانی مان پایین است یا ظرفیت کم داریم و از این سوله‌ها به عنوان بیمارستان استفاده می‌کنیم.
تاخیر در جواب آزمایش افراد مشکوک،
عامل آلودگی دیگران
موضوعی که مورد انتقاد کادر پزشکی و درمان کشور است، تاخیر در اعلام نتیجه آزمایش کرونای افراد مشکوک است که سبب می‌شود فرد اگر ناقل ویروس باشد سایر افراد را هم آلوده کند تا جایی که عضو هیات علمی انستیتو پاستور اعلام کرد تاخیر در اعلام نتایج تست کرونای افراد مشکوک، ممکن است، باعث ابتلای سایر افراد شود. احمدرضا بهره‌مند درباره این موضوع بیان کرد: نتایج تست‌های کرونا که از افراد مشکوک گرفته می‌شود، ۳ الی ۴ روز زمان می‌برد تا اعلام شود. البته نتایج به بیمار اعلام نمی‌شود و در اختیار وزارت بهداشت قرار می‌گیرد و این در حالی است که این فرد در این مدت با خانواده، همکاران و دیگر افراد نیز سر و کار دارد و ممکن است، باعث ابتلای سایر افراد نیز شود.
وی ادمه داد: موضوع دیگری که وجود دارد این است که گفته می‌شود، درصدی از پاسخ تست‌های برخی افراد بیمار که دارای علائم کرونا هستند و پزشک نیز این علائم را برای بیماری کرونا تشخیص داده است، منفی است؛ یعنی با وجود اینکه بیمار علائم بیماری کرونا را دارد و پزشک نیز تشخیص داده است، اما پاسخ تست کرونای بیمار مبتلا منفی است و معلوم نیست این مشکل از کجا نشات می‌گیرد و مشخص نیست که آیا این مشکل از نمونه‌گیری، روش تست یا چیز دیگری است در حالی که اسکن ریه کاملا نشان می‌دهد که ریه درگیر این بیماری است یا نه. اسکن ریه یکی از بهترین راه‌های تشخیص کرونا است.
خبری از توزیع ماسک نیست
رییس انجمن داروسازان ایران با بیان اینکه هنوز هیچ برنامه‌ای برای توزیع ماسک و دستکش در داروخانه‌ها جهت عرضه به بازار وجود ندارد، گفت: در این شرایط که حجم تقاضا برای داروهای ضدویروسی افزایش یافته، این داروها از طریق داروخانه‌های منتخب و دولتی عرضه می‌شود. محمد باقر ضیا بیان کرد: مواد ضدعفونی‌کننده و بهداشتی مانند الکل و ژل‌های ضدعفونی‌کننده، به جز ماسک و دستکش به تدریج از تولید، در داروخانه‌ها توزیع و توسط این واحدها با جدیت و مراقبت عرضه می‌شوند. این در حالی است که هنوز هیچ اقدامی در راستای توزیع ماسک و دستکش در داروخانه‌ها انجام نشده و هیچ ماسک و دستکشی هم به داروخانه‌ها تحویل داده نشده است.
او افزود: می‌بینیم که ماسک و دستکش به راحتی در ابزار فروشی‌ها و سوپر مارکت‌ها و بسیاری از مراکزی که شناسنامه‌دار نیستند، با قیمت‌های گزاف به فروش می‌رسد، اما از آنجایی که شرکت‌های توزیع رسمی ماسک و دستکش ندارند که به داروخانه‌ها ارایه دهند و از طرفی داروخانه‌ها هم مجاز به خرید از جای دیگر نیستند، در نتیجه ماسک و دستکشی برای توزیع ندارند. مگر اینکه اجازه دهند که داروخانه‌ها با فاکتور از مراکزی که ماسک دارند، تهیه کنند.متاسفانه هنوز هیچ برنامه‌ای برای توزیع ماسک و دستکش به داروخانه‌ها برای عرضه این اقلام به مردم ارایه نشده است، در حالی که با کمال تاسف این اقلام در بازار آزاد عرضه می‌شوند و در ویترین مغازه‌ها زده‌اند که ماسک و دستکش داریم. ضیا درباره وضعیت داروهای ضد ویروس مانند تامیفلو که در درمان کرونا نیز به‌کار گرفته می‌شوند، گفت: از آنجایی که فشار مصرف بالا رفته است، طبیعتا این داروها از دسترسی کامل خارج شده و از طریق داروخانه‌های منتخب و دولتی توزیع و عرضه می‌شوند. امیدوارم که دست اندکاران بتوانند به زودی عرضه را با تقاضا مطابقت دهند.
وی تاکید کرد: البته این قسمت از مساله به تقاضا بازمی‌گردد. تامین و تولید داروها در شرایط عادی برای نیازهای روتین بود، اما اکنون حجم تقاضا بسیار بالا رفته و تا زمانیکه تامین و تولید بتواند خودش را با این تقاضا تطابق دهد، زمانبر خواهد بود. تصور می‌کنم که باید سطح تولید افزایش یابد تا بتوانیم نیاز را پوشش دهیم. به هر حال این کمبود در حال حاضر متاسفانه در برخی از این داروها وجود دارد و توزیع آن هم به سمت داروخانه‌های منتخب و مراکز دولتی رفته است.
با این حال اظهارات ضیا درباره داروی تامیفلو و کمبود آن در داروخانه‌ها درحالی است که روز گذشته کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت، اعلام کرد این دارو از پروتکل درمان کرونا حذف شده است. او در صفحه توئیتر خود نوشت: «تامیفلو یا Oseltamivir مهارکننده رقابتی آنزیم نورآمینیداز ویروسی است و مطابق بررسی‌های انجام شده، در پیشگیری یا درمان کرونا تاثیری ندارد. موضوع در کمیته‌های علمی، بررسی و در کمیته درمان ستاد ملی مقابله با کرونا نیز مطرح شد، حسب آخرین اطلاع، از پروتکل درمان -19 COVID حذف گردید.»
اما به نظر می‌رسید میان مسوولان بر سر توزیع دارو هم اتفاق نظر وجود ندارد چرا که کریم همتی سرپرست جمعیت هلال احمر روز گذشته اعلام کرد: حدود ۲ میلیون کپسول «تامی فلو» تا هفته آینده وارد کشور شده و در چرخه توزیع قرار خواهد گرفت.
