نزدیک به یک ماه از هشدار فائو (سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد) درباره هجوم ملخ‌ها به ایران می‌گذرد، سرانجام از اوایل اسفند، ریزش ملخ‌ها در 9 استان جنوبی کشور از جمله خوزستان، بوشهر، فارس و کرمان برای چندمین بار در سال 98، شروع شد تا باقی مانده مزارعی که از سیل جان سالم به در بردند، با حمله ملخ‌ها دست و پنجه نرم کنند. از یک سو کشاورزان در این استان‌ها بعد از سپری کردن سال زراعی پرخسارت، نگران آسیب دوباره به باقی مانده محصولاتشان هستند و از سوی دیگر امنیت غذایی به دغدغه تازه‌ای برای مسوولان تبدیل شده است با این حال آنطور که مسوولان استانی می‌گویند، خوزستان حال و روز خوبی ندارد، حمله ملخ‌ها این استان را در آستانه اعلام وضعیت قرمز قرار داده و پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که در هفته‌های آینده میزان ریزش ملخ‌ها، روند صعودی خواهد داشت. این وضعیت درحالی است که بنابر اعلام فائو، حجم ملخ‌ها در این هجوم سه برابر میزان سال گذشته بوده که با توجه به اینکه در حال حاضر ملخ صحرایی مخرب‌ترین آفت در بخش کشاورزی است امنیت غذایی را به خطر می‌اندازد از همین رو این سازمان تقاضا کرده است که حداقل 138 میلیون دلار به صورت اضطراری برای کمک به کشورهایی که درگیر مبارزه با ملخ هستند، کمک کنند.
تهدید ملخ‌ها علیه مزارع خوزستان
از نخستین روزهای اسفند، حمله ملخ‌ها به مزارع جنوبی کشور آغاز شده اما حمله ملخ‌ها و احتمال خسارت به اراضی کشاورزی در میان هیاهوی اخبار سیل و مقابله با کرونا گم‌شده است. بنا بر گفته مسوولان خوزستانی ملخ‌ها در 8 شهرستان خوزستان دیده شده‌اند و حمله آنها به این استان در هفته‌های آتی روند صعودی به خود می‌گیرد تا جایی که براساس آخرین پایش‌های انجام‌شده در حال حاضر این آفت در مزارع شهرستان‌های آبادان، خرمشهر، ماهشهر، بهبهان، امیدیه، شوش، دزفول و هندیجان مشاهده شده و در شهرستان هندیجان وضعیت زرد اعلام شده است. آنطور که رییس جهادکشاورزی استان خوزستان می‌گوید، حمله امسال ملخ‌ها به مزارع خوزستان وسیع‌تر از گذشته شده است. کیخسرو چنگلوایی، درباره این موضوع بیان کرد: هم از نظر تعداد و سطح پوشش حمله ملخ‌ها به نظر می‌رسد گسترده باشد. مقابله با ملخ‌ها به صورت زمینی و هوایی آغاز شده است. حمله ملخ‌ها فعلا نگران‌کننده نیست اما اگر به موقع کنترل نشود خطرناک بوده چرا که خوزستان تأمین‌کننده بخش عمده‌ای از غذای کشور است و 200 هزار بهره‌بردار در این استان فعالیت می‌کنند.
در انتظار روزهای سخت
اظهارات چنگلوایی در حالی است که معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان وضعیت این استان با هجوم ملخ‌ها را زرد اعلام کرده و به «تعادل» گفت: با توجه به روند افزایشی که در مورد ریزش ملخ‌ها در مزارع استان وجود دارد، احتمالا وضعیت خوزستان در زمینه هجوم این آفت قرمز خواهد شد. محمد قاسمی‌نژاد افزود: بر اساس آخرین پایش‌های انجام‌شده در حال حاضر شاهد ریزش این آفت در مزارع شهرستان‌های آبادان، خرمشهر، ماهشهر، بهبهان، امیدیه، شوش، دزفول و هندیجان هستیم و این ریزش‌ها در ادامه به دیگر مزارع شهرستان‌های استان منتقل خواهد شد. روند ریزش ملخ‌ها در مزارع استان خوزستان در مقایسه با هفته گذشته افزایش چشمگیری داشته است و این روند صعودی در طول هفته‌های آینده نیز همچنان ادامه خواهد داشت و شاهد ریزش سنگین ملخ در مزارع استان خواهیم بود. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان بیان کرد: اکنون روند مبارزه با این آفت در مزارع شهرستان‌های استان در حال انجام است و همچنین گروه‌های پایش نیز در مناطق در حال پایش و بررسی هجوم این آفت به دیگر مناطق هستند.
اظهارات مسوولان استان درحالی است که تابستان امسال هم حمله ملخ‌ها به خوزستان به 10 هزار هکتار از مزارع نیشکر آسیب وارد کرد. این درحالی است که سازمان خواروبار جهانی، فائو در گزارشی اعلام کرد: در حال حاضر ملخ صحرایی مخرب‌ترین آفت در بخش کشاورزی است که خسارت‌های زیادی به این بخش وارد می‌کند و امنیت غذایی را به خطر می‌اندازد چرا که یک گله از این ملخ‌ها در حدود یک کیلومترمربع بیش از 40 میلیون ملخ را شامل می‌شود که می‌تواند غذای 35 هزار نفر در روز را بخورد.
آرایش متفاوت حمله امسال
نسبت به سال‌های گذشته
علاوه بر خوزستان هجوم ملخ‌ها به استان بوشهر هم نسبت به سال قبل افزایش چندبرابری داشته است. دسته‌ها اکنون در ارتفاعات این استان مستقر شده‌اند که این وضعیت، مبارزه با آنها را سخت‌تر کرده است. محمدتقی منوچهری، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر درباره وضعیت هجوم ملخ‌ها به این استان بیان کرد: آرایش جدید استقرار ملخ‌ها مبارزه با آنها را مشکل کرده است. اکنون ملخ‌های صحرایی به ارتفاعات طلحه و درنگ شهرستان دشتستان، خاییز شهرستان تنگستان و ارتفاعات دشت زال و موند شهرستان دشتی پرواز کرده‌اند و با توجه به کوهستانی بودن این مناطق دسترسی به آنها دشوار است. او افزود: همه شهرستان‌های استان به غیر از دیلم درگیر ملخ‌ها هستند، مبارزه با ملخ‌های صحرایی از طریق زمین و هوا ادامه دارد و تاکنون ۹۰۰ هکتار اراضی استان بوشهر علیه این آفت سمپاشی شده است. یک فروند هواپیما سمپاش در فرودگاه بوشهر مستقر شده و یک فروند دیگر برای انتقال به بوشهر آماده است و همچنین امکانات و سم مورد نیاز برای انجام عملیات مقابله فراهم شده است اما معلوم نیست تا چه زمانی جوابگو باشد. اظهارات منوچهری درحالی است که سخنگوی سازمان حفظ نباتات کشور هم در اظهارنظر مشابیه معتقد است هجوم ملخ‌ها در این دوره با آرایش متفاوتی نسبت به دفعات قبل اتفاق افتاده است. محمدرضا میر بیان کرد: ریزش‌های امسال ملخ صحرایی نسبت به سال گذشته تفاوت دارد. امسال تعداد ریزش کانون ملخ‌ها کاهش داشته اما حجم سه‌برابری نسبت به سال گذشته را داریم. امسال شاهد ریزش ملخ‌های نابالغ هستیم که به دلیل تغذیه مدام درحال حرکت هستند که همین امر فرایند عملیات مبارزه با این آفت را دشوار کرده است.
وی یادآور شد: سال گذشته تعداد ریزش کانون ملخ‌های بالغ بالا بود به همین دلیل برای تخم‌ریزی جابه‌جایی کمتری داشتند و فرایند مبارزه آسان‌تر بود.
او افزود: اکنون در حال مبارزه با ملخ صحرایی هستیم و مشکلی دراین خصوص وجود ندارد اما برای ادامه این فرایند باید اعتبار لازم تامین شود. سازمان حفظ نباتات کشور امسال برای مبارزه با این آفت در سطح مذکور ۸۴ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که با تصویب سازمان برنامه و بودجه کشور، تاکنون ۲۰ میلیارد تومان آن تخصیص یافته که به استان‌ها ارسال شده است.
فارس و کرمان خط مقدم مبارزه با ملخ‌ها
هجوم ملخ صحرایی به فارس امسال زودتر و گسترده‌تر از سال قبل شروع شده است و جنوب کرمان هم در خط مقدم حمله ملخ‌ها از شبه جزیره عربستان، پاکستان، هندوستان، یمن و شرق دریای سرخ با ملخ‌ها مبارزه می‌کند. این وضعیت درحالی است که کارشناسان کشاورزی معتقدند نباید از تخم‌ریزی ملخ‌ها در سال گذشته غفلت کرد. محمدمهدی قاسمی، رییس سازمان جهادکشاورزی استان فارس درباره وضعیت حمله ملخ‌ها در این استان گفت: هجوم ملخ‌ها در این فصل، امکان وارد کردن خسارت بسیار زیادی به مزارع را همراه دارد. اکنون سه شهرستان مهر، لامرد و لارستان آلوده شدند اما مبارزه با ملخ‌ها شروع شده و به کشاورزان هم آموزش‌های لازم ارایه شده است.
او افزود: فرودگاه‌های سمپاش از سال گذشته آماده شده بود که در صورت امکان مبارزه هوایی انجام می‌شود اما ملخ‌ها غالباً در مناطق صعب العبور ریزش دارند که با استفاده از تراکتور و ماشین‌های شاسی بلند سمپاشی را انجام خواهیم داد.بیشترین پهپاد سم پاش در استان فارس وجود دارد که در صورت نیاز برای مبارزه با ملخ استفاده خواهد شد. رییس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس بیان کرد: به منظور مبارزه با ملخ هفت میلیارد تومان اعتبار برای سال پیشرو پیش بینی شده است که با توجه به ضرورت مبارزه با ملخ، از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تقاضا داریم این اعتبار تامین شود. از سوی دیگر سعید برخوری، رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان درباره وضعیت این استان بیان کرد: با توجه به گزارش فائو، شرایط آب و هوایی و سرسبزی منطقه جنوب کرمان و ملخ‌هایی که در هند و پاکستان وجود دارند و میزان تخم‌ریزی ملخ در سال گذشته احتمال مبارزه سنگینی را در جنوب کرمان داریم. طبق گزارش‌های فائو امسال سه برابر سال گذشته مبارزه با ملخ‌های صحرایی را پیش‌بینی می‌کنیم. برخوری افزود: امسال در بیش از ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی جنوب کرمان مبارزه با ملخ پیش‌بینی می‌شود. امسال ریزش ملخ با تراکم بیشتری همراه بوده و مناطق جدید درگیر این مساله می‌شوند و نباید فراموش کرد که رفتار ملخ‌ها قابل پیش‌بینی نیست. جازموریان کانون ریزش ملخ‌هاست و با توجه به شرایط پوششی مطلوب تالاب جازموریان، این منطقه جذب بیشتر ملخ‌ها را خواهد داشت و از طرفی با توجه به صعب‌العبور بودن این منطقه، مبارزه پرهزینه و بسیار سختی را در پیش خواهیم داشت.در مبارزه امسال با مشکل فرسودگی خودروها مواجه هستیم لذا نیازمند توجه ویژه به بخش ماشین‌آلات هستیم. وی بیان کرد: شرایط آب و هوایی همچون وزش باد می‌تواند ملخ‌ها را به جیرفت و مناطق دیگر بکشاند و امسال شرایط اقلیمی در تخم‌گذاری و تغییر مسیر ملخ‌ها تاثیر می‌گذارد لذا پیش‌بینی مبارزه‌ای سخت و دشوار با ملخ‌ها را در جنوب کرمان داریم. رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان با بیان اینکه هنوز بخشی از هزینه‌های مبارزه با ملخ در سال گذشته تامین نشده است، گفت: نیازمند توجه ویژه در بحث تخصیص اعتبارات مالی هستیم.از اعتبارات سال گذشته برای مبارزه با ملخ ۲ میلیارد تومان باقی مانده و در صورت تامین نشدن اعتبار لازم، مبارزه با مشکل مواجه می‌شود. ۱۵ هزار لیتر سم برای مبارزه با ملخ‌ها تهیه شده و در مرحله نخست با توجه به اعتبارات موجود، سم خریداری شده و دستگاه‌های سمپاش آماده مبارزه با ملخ‌ها هستند ولی در ادامه نیازمند اعتبار بیشتر برای خرید سم و هزینه‌های دیگر مبارزه هستیم. با توجه به پیش‌بینی‌ها، باید بگوییم که فقط یک‌سوم میزان سم مورد نیاز مبارزه با ملخ تامین شده است.
