مرداد امسال بود که مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی گفت این سازمان 13 هزار میلیارد تومان به مراکز درمانی دولتی و خصوصی بدهکار است. از طرفی، حدود 9200 تا 9500 میلیارد تومان ماهیانه هزینه تامین اجتماعی است که 6500 میلیارد تومان مربوط به مستمری‌هاست.
اما اجرای بدون برنامه طرح تحول سلامت که این روزها هر روز بخشی از خدماتش کاهش پیدا می‌کند، یکی از دلایل افزایش این بدهی‌ها بوده است. طرح تحول سلامت بدون اجرای دو طرح پزشک خانواده و نسخه الکترونیک، بار سنگینی روی دوش تامین اجتماعی قرار داد و دولت را به بدهکار بزرگ این سازمان تبدیل کرد اما پرداخت نشدن طلب دولت از تامین اجتماعی، این سازمان را در وضعیت سختی قرار داد. علاوه بر مراکز درمانی، داروخانه‌ها هم با همین مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند . برخی از آنها بیش از چهار ماه طلب معوق از تامین اجتماعی دارند و بارها اعلام کرده‌اند که در صورت ادامه این شرایط، ممکن است مجبور به تعطیلی شوند.
حجم بدهی‌های این سازمان به مراکز طرف‌قرارداد به مرحله‌ای رسیده که حالا بیمارستان‌ها به خصوص مراکز درمانی خصوصی این سازمان را تهدید می‌کنند که اگر بدهی‌ها در زمان مقرر تامین نشود، به بیماران تحت پوشش این سازمان خدمات درمانی ارایه نمی‌کنند اما این میان مسوولان سازمان تامین‌اجتماعی هم بر این موضوع تاکید دارند که ۲۵ برابر بدهی‌های خود به مراکز درمانی، از دولت طلبکارند و وزارت بهداشت یا باید صبر کند تا این بدهی‌های واریز شده یا با تامین اجتماعی تهاتر کند.
این وضعیت در حالی است که ضریب پشتیبانی این سازمان در سال ۹۷ برای نخستین‌بار در ۱۰ سال گذشته، به زیر ۵رسید یعنی مصارف سازمان در حال پیشی گرفتن بر منابع یا همان ورودی‌های آن است؛ بدهی‌های پرداخت نشده دولت هم از مرز ۲۰۰ هزارمیلیارد تومان گذشته و آن‌طور که کارشناسان می‌گویند، هیچ چشم‌انداز روشنی برای پرداخت حتی بخشی از این بدهی در کوتاه‌مدت وجود ندارد و در نهایت، سازمان تامین اجتماعی ناگزیر شده است برای انجام تعهدات ماهانه خود از نظام بانکی کشور وام با بهره ۳۰ درصد بگیرد و لاجرم امروز این سازمان، نزدیک به ۴۰ هزار میلیارد تومان به بانک‌ها بدهکار است اما همان‌طور که برخی نمایندگان مجلس می‌گویند، دولت در لایحه بودجه سال آینده هیچ رقمی برای پرداخت بدهی‌های خود به این سازمان در نظر نگرفته و این شرایط در حالی است که در قانون بودجه ۹۸ فقط ۵۰ هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی دولت به تامین اجتماعی در نظر گرفته شد که با گذشت 10ماه از سال آن‌طور که مسوولان سازمان تامین اجتماعی می‌گویند، حتی یک ریال از آن به حساب تامین اجتماعی واریز نشده است.
سرنوشت بدهی دولت در لایحه ۹۹
همان‌طور که مدیرعامل تامین اجتماعی می‌گوید، بدهی این سازمان به مراکز درمانی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان است. این در حالی است که زمان پرداخت معوقات سازمان بعضا شاید به یک سال هم برسد.
مصطفی سالاری مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، معتقد است تأخیر طولانی مدت این سازمان در پرداخت معوقات تأمین اجتماعی به مراکز درمانی دولتی و خصوصی، به این دلیل است که سازمان رقم کلانی از دولت طلبکار است. با این حال آن‌طور که سالاری می‌گوید، تامین اجتماعی در پنج ماه گذشته به اندازه هشت ماه از مطالبات معوق مراکز دانشگاهی و غیر دانشگاهی را پرداخت کرده است، او درباره این موضوع بیان کرد: مطالبات معوق نیمه دوم سال ۹۷ را تسویه کرده‌ایم، سازمان تأمین اجتماعی ۱۶ هزار میلیارد تومان بدهی داشت که درحال‌حاضر این رقم به حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. از طرف دیگر علاوه بر دولت، سازمان تأمین اجتماعی، حداقل ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان طلب از مردم دارد که شامل اشخاص حقیقی و حقوقی می‌شود، اما به خاطر شرایط اقتصادی کشور، سعی می‌کنیم به مردم فشار وارد نکنیم.
حالا مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی با اعلام جزییات پرداخت معوقات به بخش خصوصی طرف قرار داد گفت: بدهی امسال این مراکز را تا تیرماه پرداخت کرده‌ایم و از سال قبل نیز ۵ ماه بدهکاریم. شهرام غفاری در مورد پرداخت مطالبات داروخانه‌ها و بخش خصوصی گفت: در اکثر نقاط کشور، مطالبات تا تیرماه بخش خصوصی و داروخانه‌ها را پرداخت کرده‌ایم. به‌طوری که فروردین، اردیبهشت و خرداد به‌طور کامل و بخشی از تیر پرداخت شده است. به گفته مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی، تنها مشکلی که داریم در خصوص مطالبات بخش خصوصی در سال ۹۷ است که حدود هزار میلیارد تومان می‌شود که این بدهی شامل داروخانه‌ها نیست. چون حجم عملیات مالی آنها بالاست. غفاری به مهر گفت: بخش دیگری که مربوط به پزشکان، پا را کلینیک و بخشی از بیمارستان‌ها می‌شود، مطالباتشان از تأمین اجتماعی به هزار میلیارد تومان می‌رسد. او با اشاره به اینکه به برخی از داروخانه‌ها متأسفانه از مهر تا اسفند سال گذشته، بدهی داریم، گفت: قرار است بخشی از مطالبات را تهاتر کنیم چرا که مراکز درمانی و بیمارستان‌ها برای پرداخت حق بیمه نیروهای خود به ما بدهی دارند و ما می‌توانیم بر اساس تهاتر با آنها از محل پرداخت حق بیمه‌ها، بدهی‌هایمان را تسویه کنیم که دستورالعمل این آیین‌نامه صادر شده و افرادی که به ما بدهکار هستند، از طریق تهاتر می‌توانند نسبت به رفع بدهی خود اقدام کنند. مدیرکل درمان غیر مستقیم سازمان تأمین اجتماعی گفت: در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها و کارگاه‌ها به دلایل شرایط اقتصادی پیش آمده بیش از ۱۰ تا ۱۵ هزار میلیارد تومان، بدهی قطعی بیمه‌ای دارند که ما اصلاً به صلاح نمی‌دانیم در شرایط موجود به تولید‌کننده فشاری برای پرداخت بدهی‌هایشان آوریم. امیدواریم شرایط بهتر شود و آنها بتوانند بدهی‌های خود را پرداخت کنند.
غفاری اظهار کرد: در مجموع ۴ ماه از سال ۹۸ پرداخت شده و در سال ۹۷ نیز هزار میلیارد تومان به آنها بدهکاریم. ۵ تا ۶ ماه از سال ۹۷ به بخش خصوصی بدهی داریم که از طریق تهاتر می‌توانیم آنها را پرداخت کنیم. بدهی مراکز علوم پزشکی را نیز در حال پیگیری هستیم تا از طریق اوراق پرداخت کنیم.
