استفاده از پساب یکی از 27 راهکار مصوب ستاد احیای دریاچه ارومیه برای احیای این دریاچه است، در واقع پساب‌ها با سهم آب‌آورد 300 میلیون مترمکعبی در سال قرار بود به عنوان یک راه‌حل برای خروج دریاچه ارومیه از بحران باشند اما اکنون به دلیل کمبود بودجه دو طرح مهم در این راستا متوقف شده است. در حالی که قرار بود دو تصفیه‌خانه فاضلاب ارومیه و تبریز با هدف تامین بخشی از آب دریاچه ارومیه تا ابتدای سال آینده به بهره‌برداری برسد، مسوول واحد برنامه‌ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه از توقف این دو پروژه به علت عدم تخصیص بودجه خبرداد. این در حالی است که پیش از این مقرر شده بود تا سال ۱۴۰۰ حدود ۱۰۵ میلیون مترمکعب از پساب تصفیه شده به حوزه دریاچه ارومیه رهاسازی شود که حالا معلوم نیست با توقف این دو طرح راهکار بیست و هفتم نجات دریاچه ارومیه به چه سرنوشتی ختم شود. با این حال توقف فعالیت دو تصفیه‌خانه فاضلاب ارومیه و تبریز در شرایطی است که هنوز میان کارشناسان بر سر درست بودن ورود پساب به دریاچه اختلاف‌نظر وجود دارد، در حالی که عده‌ای این طرح را غیرمحیط‌زیستی می‌دانند گروهی دیگر معتقدند از نظر علمی و فنی ورود پساب به دریاچه ارومیه مانعی ندارد.
بهره‌برداری از دو طرح منوط به تخصیص بودجه
تیر امسال علی‌حاجی مرادی از تلاش دولت برای احداث تصفیه‌خانه تبریز و ارومیه خبر داده و گفته بود: بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه شمال غرب کشور که تا به حال احداث است، تصفیه خانه تبریز است که به‌تنهایی ۱۲۵ میلیون مکعب آب به دریاچه ارومیه منتقل می‌کند و سهم تصفیه‌خانه ارومیه از این کار ۵۳ میلیون متر مکعب است. یک تصفیه‌خانه در آذرماه سال جاری و دیگری اردیبهشت ماه سال آینده به بهره‌برداری برسد، اما حالا و با گذشت سه ماه حاجی مرادی از توقف احداث این دو تصفیه خانه به علت عدم تخصیص اعتبارات خبر داده است. او درباره این موضوع بیان کرد: شرکت آب و فاضلاب کشور برای بهره‌برداری به‌موقع از تصفیه‌خانه تبریز نیازمند تامین اعتبار حداقل ۷۰ میلیارد تومانی است. ۹ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان آن در قانون بودجه سنواتی شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجان شرقی دیده شده و ۶۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان آن نیز در اعتبارات ماده ۱۰ و ۱۲ احیای دریاچه ارومیه پیش‌بینی شد این در حالی است که تاکنون از مجموع این دو بودجه تنها یک میلیارد تومان به دستگاه‌های اجرایی مربوطه پرداخت شده است.
مسوول واحد برنامه‌ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره وضعیت تصفیه‌خانه ارومیه گفت: پیش‌بینی ما این بود که ۳۴میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعتبار برای افتتاح آن نیاز است که ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان آن از محل بودجه سنواتی در اختیار شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجان غربی قرار بگیرد و ۳۰ میلیارد تومان از منابع اعتباری ماده ۱۰ و ۱۲ مدیریت بحران کشور تامین شود اما تا بدین لحظه تنها ۳.۵ میلیارد تومان به شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجان غربی برای این پروژه تخصیص داده شده است.
وی تصریح کرد: با توجه به عدم تخصیص بودجه لازم هر دو پروژه از یک ماه گذشته تعطیل شده است.
حاجی‌مرادی در پایان درباره رایزنی‌های انجام شده برای تامین بودجه احداث تصفیه خانه‌های تبریز و ارومیه گفت: وزارت نیرو به عنوان یکی از اعضای کارگروه نجات دریاچه ارومیه در حال انجام وظایف خود در حوزه احداث تصفیه‌خانه‌های فاضلاب برای احیای این دریاچه است اما سازمان برنامه و بودجه به عنوان یکی دیگر از اعضای این کارگروه تامین بودجه این دو پروژه در حال خاتمه را با وجود گذشت هفت ماه از سال انجام نداده است.
انتقال پساب؛ آری یا خیر؟
انتقال پساب به دریاچه ارومیه از همان ابتدا مورد انتقاد گروهی از کارشناسان محیط‌زیست بود که بر این موضوع تاکید داشتند که فاضلاب از نظر محیط‌زیستی کیفیت آب دریاچه را تحت تاثیر قرار داده و بهداشتی نیست اما در مقابل مسوولان سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور بر این موضوع تاکید دارند که استفاده از پساب علمی بوده و آسیبی به دریاچه ارومیه نمی‌زد. مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق و سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره این موضوع بیان کرد: 99.9 درصد محتوای فاضلاب را آب تشکیل می‌دهد و تنها یک صدم (0.1) درصد آن مواد آلی است که اگر این میزان کم هم از آب جدا شود، همان آب باقی می‌ماند. بنابراین مصرف فاضلاب‌ها موضوع بدی نیست، ولی رعایت استانداردهای زیست محیطی و بهداشتی در این امر ضروری به نظر می‌رسد، به همین خاطر تاکید داریم که فاضلاب تصفیه شده و منطبق با استانداردها وارد دریاچه شود.
مسعود تجریشی افزود: قرار است 250 تا 300 میلیون مترمکعب پساب از استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی وارد دریاچه ارومیه شود که همه استانداردها در این خصوص رعایت خواهد شد. انتقال فاضلاب تصفیه شده شهری به دریاچه ارومیه هیچ مانع زیست محیطی، فنی و بهداشتی ندارد و ستاد احیا همه مسائل فنی و تخصصی را رعایت می‌کند.
با این حال اظهارات تجریشی در حالی است که مرداد امسال معاون نظارت و پایش مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی اعلام کرد، بالغ بر 30 درصد فاضلاب شهری ارومیه به صورت تصفیه نشده به دریاچه ارومیه می‌ریزد. سعید موسوی درباره ورود فاضلاب به دریاچه ارومیه گفت: بالغ بر 70 درصد فاضلاب شهری ارومیه به صورت تصفیه شده به دریاچه ارومیه منتقل می‌شود، پساب فاضلاب شهرک‌های صنعتی ارومیه عموما به صورت تصفیه شده به دریاچه ارومیه منتقل می‌شود اما حدود 20 الی 30 درصد فاضلاب شهری ارومیه به دلیل عدم پاسخگویی ظرفیت تصفیه خانه‌های ارومیه به صورت تصفیه نشده به دریاچه ارومیه منتقل می‌شود. او افزود: فاضلاب شهری و صنعتی ارومیه به سمت نهر «گُبی» هدایت می‌شوند و پس از مخلوط شدن و کاهش بار آلودگی فاضلاب تصفیه نشده شهری ارومیه از طریق مصب رودخانه روضه چای به دریاچه ارومیه منتقل می‌شود.
موسوی با بیان اینکه تکمیل شبکه تصفیه خانه شهری ارومیه جزو مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه است و اعتبار لازم نیز برای آن تخصیص یافته است، افزود: در صورت تکمیل این طرح‌ها فاضلاب شهری ارومیه بدون سرریز شدن به نهر«گبی» و از طریق کانال لوله کشی به مصب رودخانه روضه چای منتقل می‌شود تا آب فاضلاب تصفیه شده شهری ارومیه مستقیما به دریاچه بریزد.
