ابلاغ تعرفه‌های خدمات تشخیصی و درمانی همیشه یکی از موضوعات بحث برانگیز حوزه بهداشت و درمان کشور بوده است. در یک سو پزشکانی قرار دارند که همواره به تعرفه‌های تعیین شده اعتراض داشته و معتقدند رقم تعیین شده با تورم همخوانی ندارد و مبلغی که آنها به عنوان ویزیت دریافت می‌کنند بسیار کمتر از خدماتی است که ارایه می‌دهند و در سوی دیگر مردمی قرار دارند که افزایش تعرفه‌ها، شرایط ادامه درمان را برایشان سخت می‌کند. در ساده‌ترین حالت هزینه تمام شده برای بیمار از ویزیت شروع و به نسخه و تهیه دارو ختم می‌شود. این درحالی است که بسیاری از بیماران برای دستیابی مجدد به سلامتی ناگزیر به دریافت برخی خدمات تشخیصی مانند آزمایشگاه و همچنین خدمات مداخله‌ای هستند، از این رو هزینه تمام شده برای بیمار با توجه به شرایط اقتصادی کشور، بسیار زیاد و پرداخت آن دشوارمی‌شود که در چنین وضعیتی بیمار به مرور از چرخه درمان حذف می‌شود چون توان پرداخت هزینه آن را ندارد. در چنین وضعیتی میزان واقعی تعرفه‌های خدمات تشخیصی و درمانی پزشکی بخش خصوصی تا دو هفته آینده تعیین و به عنوان مبنا برای تعرفه‌گذاری این خدمات در سال ۹۹ به شورای عالی بیمه و دولت ارسال می‌شود و رییس سازمان نظام پزشکی معتقد است این‌بار تعرفه‌ها باید واقعی تعیین شده تا مردم بدانند که پزشکان برای سلامت آنها یارانه می‌دهند.
یارانه پزشکان برای سلامت مردم
میزان فاصله تعرفه‌های مورد نظر سازمان نظام پزشکی با تعرفه‌های مصوب دولت هنوز معلوم نیست با این حال جامعه پزشکی معتقد است با توجه به تغییرات اقتصادی، این تعرفه‌ها نیاز به بروزرسانی دارند. محمدرضا ظفرقندی، رییس سازمان نظام پزشکی کشور درباره این موضوع روز گذشته گفت: تعیین تعرفه‌های خدمات پزشکی با همکاری کارشناسان اقتصادی و با فرمول‌های علمی در سازمان نظام پزشکی در حال انجام است و وقتی تعرفه‌های واقعی تعیین شود، به عنوان مبنا به شورای عالی بیمه و دولت ارایه می‌شود. این کار کارشناسی مراحل آخر را طی می‌کند و تا دو هفته آینده تمام می‌شود اما مساله‌ای که برای جامعه پزشکی مهم است این است که چقدر از این تعرفه‌های واقعی در دولت تصویب می‌شود. او افزود: گر چه در گذشته نیز کار کارشناسی برای تعیین نرخ واقعی خدمات پزشکی انجام شده است اما با توجه به تغییرات اقتصادی، این تعرفه‌ها نیاز به بروزرسانی دارند؛ به همین علت تیمی را برای این کار در سازمان نظام پزشکی تشکیل دادیم. وزارت بهداشت هم کاملا در جریان است که تعرفه‌ها و هزینه‌های واقعی استخراج شود، بر این اساس قاعدتا سرانه سلامت و سرانه بیمه‌ها و سهمی که بیمه‌ها باید برای سلامت پرداخت کنند و ویزیت واقعی یعنی تعرفه مطب واقعی و همه اینها استخراج می‌شود. رییس سازمان نظام پزشکی گفت: می‌دانیم که به علت محدودیت منابع سازمان‌های بیمه گر، تعرفه‌های مورد نظر سازمان نظام پزشکی در شورای عالی بیمه به‌طور کامل تصویب نمی‌شود اما با تعیین تعرفه‌های واقعی و قیمت تمام شده خدمات پزشکی دو هدف را دنبال می‌کنیم یکی اینکه وقتی تعرفه‌های واقعی وجود داشته باشد، دست شورای عالی بیمه و سازمان برنامه و بودجه باز است که به این سمت حرکت کند و در واقع مبنا ایجاد می‌شود، دوم اینکه در موارد زیادی با این مساله مواجه هستیم که رسانه‌ها و افکار عمومی تمایل دارند بدانند که چه فاصله‌ای بین تعرفه‌های واقعی خدمات پزشکی و قیمتی که اعمال می‌شود، وجود دارد و اگر این میزان شفاف نباشد و مردم مطلع نباشند مشکلاتی ایجاد می‌کند. ظفرقندی افزود: مشخص نبودن فاصله تعرفه‌های واقعی پزشکی با هزینه‌هایی که اعمال می‌شود، در سال‌های اخیر موجب هجمه‌هایی علیه جامعه پزشکی شده است و با تعیین قیمت واقعی این خدمات حداقل معلوم می‌شود که پزشکان برای سلامت مردم یارانه می‌پردازند. درست مثل قیمت بنزین که دولت اعلام می‌کند قیمت واقعی آن مثلا 5 هزار تومان است و الان هزار تومان از مردم گرفته می‌شود.
مردم توان پرداخت هزینه بیشتر را ندارند
اظهارات ظفرقندی درباره واقعی شدن تعرفه‌های درمان در حالی است که نمایندگان مجلس معتقدند مردم توان پرداخت هزینه بیشتر را ندارند. حسن لطفی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره این موضوع بیان کرد: پزشکان توقع تعرفه‌های دلاری را نداشته باشند و با دلار زندگی نکنند، باید توجه داشته باشند که در کشور ما فعلاً چنین زیرساخت‌های افزایش تعرفه‌ها فراهم نیست. میزان تعرفه‌های خدمات درمانی با درآمدهای مردم همخوانی ندارد، میزان تعرفه‌های خدمات درمانی باید کنترل شود و افزایش تعرفه‌ها باید متناسب با وضعیت اقتصادی کشور و مردم باشد. در حال حاضر شاهد یک ناهمخوانی شدیدی بین درآمد و هزینه‌های مردم هستیم. از سوی دیگر عبدالرضا عزیزی رییس کمیسیون اجتماعی هم در خصوص واقعی نبودن تعرفه‌های پزشکی و بالا بودن هزینه‌های درمان برای مردم، گفت: هیچ چیز واقعی نیست و شرایط به گونه‌ای است که نه مردم توان پرداخت ویزیت بالا را دارند و نه پزشکان می‌توانند با این تعرفه‌ها امورات مطب و مراکز درمانی خود را بگذرانند اما جامعه پزشکی همواره کنار مردم بوده و با همین شرایط به ارایه خدمات می‌پردازند. او افزود: برای ایجاد تعادل بین هزینه‌های خدماتی که در حوزه بهداشت و درمان کشور ارایه می‌شود، نیازمند پیاده‌سازی درست طرح پزشک خانواده و سیستم ارجاع هستیم تا از هزینه‌های اضافی کاسته شده و مردم نیز تحت فشار نباشند.
راه‌حل چیست؟
نارضایتی پزشکان از تعرفه‌های تعیین شده از یک سو و مشکلات اقتصادی مردم از سوی دیگر ضرورت یافتن راه‌حلی که افزایش تعرفه‌ها را با تورم منطبق کند احساس می‌شود. این میان برخی بر مداخله‌گری بیمه‌ها تاکید داشته و برخی دیگر معتقدند تسریع در روند اجرای پرونده الکترونیک می‌تواند این وضعیت را سر و سامان دهد. رییس جامعه جراحان ایران معتقد است شرایط فعلی ناشی از ناکارآمدی بیمه‌هاست. او درباره این موضوع گفت: در نسبت بین خدمات پزشکی و تعرفه‌ها، عدالت باید رعایت شود. طبق قانون، تعرفه‌ها باید عادلانه باشد اما نبوده است. چون مکانیسم تعریف تعرفه‌ها درست نیست، ضمن اینکه ناتوانی بیمه‌ها در این موضوع تاثیرگذار است. ایرج فاضل افزود: یکی از راه‌های حل این مشکل، اصلاح ترکیب شورای عالی بیمه است. یکی از مشکلات نظام سلامت کشور، بیمه‌ها هستند که نتوانسته‌اند رضایت بیمار و پزشک را جلب کنند. اظهارات فاضل در حالی است که محمدرضا ظفرقندی، پیش از این بر موضوع بیمه‌ها به عنوان یکی از راه‌حل‌های ساماندهی به وضع تعرفه‌ها تاکید کرده و گفته بود: در حال حاضر تعرفه‌های مصوب با تعرفه‌های واقعی فاصله بسیار زیادی دارد که به اعتقاد ما، بیمه‌ها باید این مابه التفاوت را متقبل شوند.
سازمان نظام پزشکی در حوزه پزشکی معتقد است که محاسبه هزینه تمام شده خدمات برای تعیین تعرفه‌ها ضروری است و طبق برنامه ششم، مردم کمتر از ۳۰ درصد این هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند و مابقی توسط بیمه‌ها و دولت باید تامین شود. علاوه بر حمایت بیمه‌ها از مردم تعیین تکلیف پرونده الکترونیک سلامت هم از موضوعاتی است که فعالان این حوزه به آن اشاره می‌کنند. محمد جهانگیری، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی درباره این موضوع بیان کرد: موضوع اصلی قیمت تمام شده خدمات است. در تعرفه حداقل ۳۵درصد زیر قیمت واقعی پول می‌گیریم و این را مردم باید بدانند که براساس آن قضاوت کنند و پزشکان را زیر سوال نبرند. اولین اقدام در حوزه ویزیت است. مبنای محاسبات ویزیت پزشک عمومی است. باید قیمت تمام شده آن را داشته باشیم و براساس آن متخصصین را مشخص کنیم. او افزود: جداسازی جزو حرفه‌ای از جزو فنی از موارد مهم دیگر است که باید انجام گیرد. موضوع ویزیت از موضوع‌های دیگر است. با توجه به اینکه وزارت بهداشت موضوع پرونده الکترونیک سلامت و نسخه الکترونیک را در دستور کار دارد، این متد می‌تواند با شرایط الکترونیک انجام شود. با ویزیت استاتیک نمی‌توانیم شرایط نظام ارجاع مناسب داشته باشیم. باید روش‌های سطوح مختلف مشخص باشد و انگیزه ایجاد کند. در بحث ویزیت همه ویزیت‌ها را با یک رقم می‌بینیم که این باید اصلاح شود که این هم در کتاب هست. بحث جزو فنی ۲ قسم داریم که خدمات و هتلینگ است و بررسی‌های لازم را کردیم که براساس قیمت واقعی خدمت باید حرکت کنیم. استارت آن خورده است و با چندین بیمارستان کار می‌کنیم. استراتژی اصلی ما این است که قیمت واقعی خدمات احصا و به شورای عالی بیمه اعلام شود و برای اجرای آن پیگیری شود.
تعرفه‌های سال 98 چقدر بود؟
مطابق قانون نرخ تعرفه‌های پزشکی باید قبل از شروع هر سال با تایید شورای عالی بیمه و مصوبه هیات دولت اعلام شود. هیات وزیران ۲۰ فروردین امسال به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های بهداشت و رفاه و سازمان برنامه و بودجه کشور و همچنین تایید شورای عالی بیمه سلامت، تعرفه‌های خدمات تشخیصی و درمانی را برای سال ۱۳۹۸ با 8 درصد رشد برای ویزیت پزشکان بخش دولتی و خصوصی و ۱۵ درصد رشد تعرفه‌های خدمات هتلینگ بیمارستانی در بخش دولتی و ۲۵ درصد افزایش تعرفه‌های هتلینگ در بیمارستان‌های خصوصی ابلاغ کرد. بر اساس مصوبه هیات وزیران برای بخش خصوصی تعرفه ویزیت پزشکان، دندانپزشکان عمومی و دکتری تخصصی در علوم پایه (PHD) پروانه‌دار ۲۷۰ هزار ریال (۲۷ هزار تومان)، تعرفه ویزیت پزشکان، دندانپزشکان متخصص و پزشکان عمومی دارای مدرک دکتری تخصصی در علوم پایه ۴۱۰ هزار ریال (۴۱ هزار تومان)، تعرفه ویزیت پزشکان فوق‌تخصص، دوره تکمیلی تخصصی (فلوشیپ) و متخصص روانپزشکی ۵۲۰ هزار ریال (۵۲ هزار تومان) تعیین شد. تعرفه پزشکان فوق‌تخصص روانپزشکی و دوره تکمیلی تخصصی (فلوشیپ) روانپزشکی ۵۹۰ هزار ریال (۵۹ هزار تومان)، تعرفه کارشناس ارشد پروانه‌دار ۲۲۰ هزار ریال (۲۲هزار تومان) و تعرفه خدمات ویزیت کارشناس پروانه‌دار ۱۹۰ هزار ریال (۱۹ هزار تومان) تعیین شده است.
