زبان، همان پل ارتباطی میان انسان‌هاست، اما برای ناشنوایان کلمات و آواها قرار نیست راهی برای ارتباط با دنیای بیرونشان باشد؛ آنها دست‌هایشان را پلی می‌کنند برای انتقال مفاهیم، خواسته‌ها، نیازها و حتی احساساتشان این درحالی است که پیوند زدن «زبان اشاره» با دنیای مملو از اصوات و آواها کار آسانی نیست و به همین دلیل هم صدای آنها و مشکلاتشان به راحتی شنیده نمی‌شود.
ناشنوایی یکی از گروه‌های معلولیت است که از منظر سازمان بهداشت جهانی از سخت‌ترین انواع معلولیت نیز به شمار می‌آید. معلولیتی که شاید به دلیل آنکه در اولین نگاه در ظاهر افراد نمود ندارد، کمتر هم جدی گرفته می‌شود، اما همین موضوع هم سرآغاز داستان مشکلات آنهاست.
یک روز در سال، با هدف ارتقای فرهنگ ارتباط با ناشنوایان، نحوه ارتباط آنها با دنیای بیرون از طریق زبان اشاره و آگاهی مسوولان از مشکلات این افراد روز جهانی «ناشنوایان» نامیده شده است. اکرم سلیمی، مدیرعامل انجمن خانواده ناشنوایان ایران به بررسی مشکلات و نیازهای ناشنوایان پرداخت و گفت: ناشنوایان به دنبال مشکلی که دارند، زبان و به تبع آن فرهنگشان هم تغییر می‌کنند. این مشکل مختص ناشنوایان ایران نیست و تمام ناشنوایان دنیا با این موضوع رو به رو هستند.
او افزود: درواقع هر فرد به سبب محیطی که در آن قرار دارد دارای فرهنگ خاصی است، پس بین ناشنوایان هم فرهنگ خاصی وجود دارد. برای مثال آنها از برخی موضوعات برداشت‌های خاصی دارند یا از الگوهای ویژه‌ای پیروی می‌کنند. ما به عنوان مسوول تصمیم‌گیری برای شهروندان در هر ارگان و سازمانی که هستیم، باید این را بپذیریم که شهروند ناشنوا با توجه به نوع معلولیتش نیازهای خاصی دارد که باید مهیا شود تا بتواند به شکل مستقل در جامعه حضور پیدا کند.
وی افزود: تا زمانی‌که این را نپذیریم و به ناشنوایی به عنوان یک معلولیت نگاه نکنیم و بخواهیم این نقص را تنها با دادن سمعک یا گفتاردرمانی و کاشت حلزون و .... حل کنیم و نیازهایشان را کنار بگذاریم، تبعیض بین این افراد باقی می‌ماند.
نگاه تبعیض‌آمیز بین انواع معلولیت‌ها
او با انتقاد از رواج نگاه تبعیض آمیز بین انواع معلولیت گفت: کجای قانون حمایت از حقوق معلولان، اسمی از حقوق ناشنوایان آمده است؟. ناشنوایی هم یکی از گروه‌های معلولیت حسی است، اما چرا نام گروهی از معلولان مانند نابینایان، خواسته‌ها، نیازها و حتی اشتغالشان در قانون آمده است، اما در مورد ناشنوایی -که براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی یکی از سخت‌ترین معلولیت‌هاست- اسمی نیامده است؟ مدیرعامل انجمن خانواده ناشنوایان ایران به ایسنا گفت: نتیجه اینکه یک عده شنوا پشت میز بنشینند و برای ناشنوایان تصمیم بگیرند همان قانونی می‌شود که در سال ۹۶ تصویب شد و با وجود درخواست‌هایی که داشتیم، ناشنوایی نادیده گرفته شد. باید پرسید که در مورد این قانون چرا صرفا از افراد نابینا کمک گرفته شده است؟ چرا نباید از تمام گروه‌های معلولان کمک گرفته شود؟ هر فرد معلول از نگاه معلولیت خودش به نیازهای معلولان نگاه می‌کند اما نکات‌ریزی وجود دارد که درک آنها فقط توسط خود فرد معلول امکان‌پذیر است.
سلیمی با تاکید بر اینکه فشاری که به گروه‌های ناشنوا وارد می‌شود به سایر گروه‌های معلولان وارد نمی‌شود، اظهار کرد: فرد ناشنوا چون نمی‌تواند صحبت کند و احساسات و نیازهایش را اعلام کند، فشار زیادی را تحمل می‌کند. این فشار از کودکی و زمانی‌که فرد در خانواده است، شروع می‌شود و تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند. برای مثال به این افراد اطلاع‌رسانی کمی می‌شود. حتی در خانواده اغلب، تمرکز والدین روی فرزندانی است که شنوا هستند. حتی اعضای خانواده به دلیل ماهیت زبان، تعامل بیشتری با یکدیگر دارند و آخرین نفری که از موضوعات مطلع می‌شود، فرد ناشنواست. او اظهار کرد: این موضوع در مدرسه، دانشگاه و حتی محیط کار هم ادامه دارد. این افراد در محل کار همواره از موضوعاتی که برای کارمندان اطلاع‌رسانی می‌شود بی‌خبر هستند.
انتقاد به تاکید پزشکان برای درمان ناشنوایی
مدیرعامل انجمن خانواده ناشنوایان ایران با انتقاد از نوعی نگاه پزشکی به ناشنوایی و تاکید پزشکان به قابلیت درمان این معلولیت نیز توضیح داد: این نگاه معتقد است که ناشنوایی یک بیماری است و ما هم راه‌های درمان آن را داریم و می‌توانیم فرد ناشنوا را درمان کنیم و به جامعه شنوایان بیاوریم. در صورتی‌که فرد چه با سمعک و چه با کاشت حلزون هیچ‌وقت نمی‌تواند در گروه افراد شنوا قرار بگیرد، چرا که ذاتا ناشنواست و ما باید به فرهنگش احترام بگذاریم و زبان اشاره او را بپذیریم. در قانون هم باید این زبان به رسمیت شناخته می‌شد.
سلیمی ادامه داد: زبان اشاره درکنوانسیون حقوق معلولان آمده است و خواسته شده که تمام کشورهای عضو زبان اشاره در کشورشان به رسمیت بشناسند، ولی در کشور ما این اتفاق نیفتاده است. ناشنوایان از مظلوم‌ترین گروه‌های معلول در کشور هستند.
