سال‌ها بود که کارشناسان سلامت، طرح تحول را نیازمند تغییرات اساسی می‌دانستند و از آن به عنوان چاه ویلی یاد می‌کردند، اما مسوولان وزارت بهداشت با پافشاری آن را یک دستاورد مهم معرفی می‌کردند.سال ۹۳ بود که حسن روحانی در جشن بیمه سلامت با اعلام خبر بیمه شدن ۹ میلیون نفر خبر از بیمه همه افراد کم‌درآمد در تحول سلامت داد و گفت: «با افتخار می‌گوییم که همه ایرانیان تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند و امروز به نقطه‌ای رسیدیم که به جرأت می‌توانیم بگوییم، تمام ایرانیان صاحب دفترچه بیمه همگانی شده‌اند.» حسن قاضی‌زاده‌هاشمی وزیر سابق بهداشت نیز با بیان اینکه بیمه سلامت تحول شگرف است آن را آرزوهای دیرین مردم و مسوولان کشور نامید و گفت: طی دو سال گذشته بیش از ۱۱ میلیون نفر بیمه شدند.البته این دور افتخار به همین‌جا ختم نشد و دولتی‌ها در میدان انتخابات نیز بارها از این بیمه ۱۱ میلیون نفری به عنوان یکی از دستاوردهای مهم دولت یاد کرده و آن را به عنوان برگ برنده انتخاباتی بارها رو کردند.در ادامه نیز قاضی‌زاده در جلسه رأی اعتماد در مرداد ۹۶ مجدد برای این اشتباه پافشاری کرد و گفت: ۱۱ میلیون ایرانی بیمه شده‌اند که نزدیک به ۸۵ درصدشان درآمد کمتر از یک میلیون داشته‌اند.
کسی به منتقدان توجه نکرد
کافی است در صفحات وب کلمه چاه ویل را جست‌وجو کنید، قطعاً به مصاحبه و مقالات و گزارش‌های متعددی خواهید رسید که همگی به ایرادات طرح تحول سلامت و مشکلات مالی که در آینده در پی خواهد داشت تاکید کرده‌اند. بارها تمامی دلسوزان و بزرگان نظام سلامت و کارشناسان اقتصادی مشکلات طرح تحول را به دولت و وزارت بهداشت تذکر داده بودند اما همه آنها با بی‌اعتنایی و بی‌توجهی مسوولان وزارت بهداشت و از طرفی پافشاری بر ادامه این مسیر روبرو شده بودند. پزشکیان نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی به عنوان کسی که حامی دولت بود بارها با عنوان این مطلب که طرح تحول سلامت قانون نیست، گفته بود: بارها گفته‌ام و اعلام کرده‌ام که اجرای این طرح، غیرقانونی است. دولت در طرح تحول نظام سلامت ورشکست شده است. گرفتار شدن دولت در این طرح از حرکت‌های خلاف قانون و عدم برنامه‌ریزی دقیق ناشی شد.
مصری نماینده مجلس نیز از جمله منتقدان طرح تحول سلامت بود؛ او در سال ۹۴ و در جلسه علنی مجلس با بیان اینکه طرح تحول سلامت ۱۰ هزار میلیارد تومان هزینه به تأمین اجتماعی تحمیل کرده است، خطاب به وزیر وقت تعاون گفت: حرف ما این است که مبنای قانونی طرح تحول سلامت کجاست و چرا قانون برنامه پنجم را اجرا نکرده‌اید و هزینه‌های درمان تأمین اجتماعی را ۲.۵ برابر افزایش داده‌اید؟ مصری تاکید کرد: این چاهی که شما کنده‌اید، ته ندارد؛ کمر کشور را با این طرح می‌شکنید.طریقت منفرد وزیر اسبق بهداشت نیز از جمله مهم‌ترین منتقدان طرح تحول سلامت و سیاست‌های قاضی‌زاده هاشمی در وزارت بهداشت بود. به گزارش مهر، وی بارها در مصاحبه‌ها و میزگردهای تخصصی، نبود نظام ارجاع و پزشک خانواده را از آفت‌های بزرگ طرح تحول سلامت بیان کرده بود، طریقت معتقد بود که بدون راه‌اندازی نظام ارجاع حتماً طرح سلامت با مشکل مواجه خواهد شد و مسوولان مجبور به برگشت به پزشک خانواده خواهند بود. دقیقاً تمامی پیش‌بینی‌های طریقت منفرد درباره عاقبت این طرح به واقعیت تبدیل شد و دولت در دوران پسا قاضی‌زاده مجبور به اصلاحات ساختاری و پذیرش و به کار بردن همین توصیه‌ها شد.
البته نظر قاضی‌زاده همیشه درباره منتقدان به یک شیوه ختم می‌شد. وی منتقدان را مخالف تزریق بودجه در نظام سلامت می‌دانست و آنها را متهم به سیاسی کاری می‌کرد. حال در انتها این بودجه چندین برابر شد اما به دلیل سیاست‌های غلط هرگز در مسیر درست قرار نگرفت.
همانطور که وی در سال ۹۴ و در اجلاس مدیران سازمان بیمه سلامت عنوان کرد: مقصر این وضعیت کسانی بودند که در سال‌های گذشته هر زمان افرادی درخواست افزایش بودجه‌های سلامت را می‌کردند، می‌گفتند، نظام سلامت چاه‌ویل است و هر چقدر پول در آن بریزیم باز هدر می‌رود.
نمکی: بیمه سلامت تبدیل به چاه‌ویل شده!
حالا بعد از رفتن قاضی‌زاده و روی کار آمدن نمکی، وزارت بهداشت روی خوشی به منتقدان نشان داده است و بسیاری از صحبت‌ها و انتقادات آنها را پذیرفته و حتی خود وزیر و مسوولان وزارتخانه نیز به این مشکلات اعتراف کرده‌اند.
تا آنجا که سعید نمکی وزیر بهداشت روز گذشته در سخنرانی خود در کنفرانس ملی بیمه سلامت با اشاره به اینکه طرح تحول سلامت به‌درستی اجرا نشده است، گفت: در سال‌هایی که در سازمان برنامه و بودجه بودم، دغدغه طرح تحول و بیمه سلامت را داشتم. امروز بیمه سلامت تبدیل به چاه ویلی شده که هر قدر پول در آن می‌ریزیم پر نمی‌شود. نمکی با تاکید بر اینکه در یک مقطعی بودجه بیمه سلامت صددرصد افزایش یافت، گفت: اما باز هم دولت مجبور شد ۸ هزار میلیارد تومان اوراق به فروش برساند و این موضوع نشان می‌دهد چاه ویل بیمه سلامت ناشی از درست اجرا نشدن طرح تحول سلامت است و در این راستا طرح‌هایی مانند پرونده الکترونیک، نظام ارجاع، پزشک خانواده و راهنمای بالینی را به‌درستی اجرا نکردیم به همین دلیل امروز به این مشکلات دچار شده‌ایم. او به عدم نظارت بر اجرای طرح تحول نیز اشاره کرد و اظهار داشت: در سال ۹۴، ۹۰ میلیارد تومان صرف نوشتن نسخه هورمونی شد که در بدن‌سازی اجرا می‌شود کجای دنیا چنین رقمی، توسط بیمه‌ها پرداخت می‌شود و ضعف نظارت در نظام سلامت باعث شده هر طبیبی به خود اجازه دهد هر تجویزی را داشته باشد.
نمکی با اشاره به اینکه با این شرایط بیمه سلامت پایان تلخ ورشکستگی را تجربه خواهد کرد افزود: برای اینکه به چنین سرنوشتی دچار نشویم باید به سمت رویکرد علمی و اقتصادی تغییر مسیر دهیم. البته نمکی در بهمن ماه سال گذشته نیز در همایش بیمه سلامت با بیان اینکه در تیر ماه سال ۹۴ در سازمان برنامه و بودجه شاهد اجرای طرح تحول نظام سلامت و بیمه همگانی بودیم، گفته بود: در آن زمان هم در نامه محرمانه به آقای نوبخت نوشتم که اگر در اجرای این طرح تدبیر نکنیم، می‌ترسم عاقبتش مانند مسکن مهر و غیره شود. بیمه سلامت در سال ۹۲، مبلغ ۲,۴۰۰ میلیارد اعتبار در منابع عمومی داشت که این میزان در سال ۹۴ به ۵, ۳۰۰ هزار میلیارد تومان رسید. در آن زمان با اوضاع سختی در کشور مواجه بودیم.
موضوع تولیت بیمه‌ها نیز یکی از چالش‌های بزرگ نظام سلامت در سال‌های گذشته بوده است. البته باعث اختلافات شدیدی بین وزیر بهداشت و وزیر رفاه وقت هم بود. وزیر بهداشت معتقد بود که باید ساختار بیمه از وزارت رفاه جدا شود و در زیر مجموعه وزارت بهداشت فعالیت کند تا مشکلات مالی و وضعیت پرداخت‌های این حوزه برطرف شود. اما وزیر کنونی بهداشت دقیقاً نظری عکس قاضی‌زاده دارد و معتقد است: من از روز اول معتقد نبودم که خریدار، ارایه‌دهنده و‌گیرنده خدمت در یک ساختار باشند. اما آن قدر بین دو وزیر دولت در این زمینه بحث بود و عمدتاً هم بحث‌ها به اتاق من می‌رسید، خسته شدم و گفتم بگذارید این بحث را قیچی کنیم. بنابراین هنوز هم معتقد نیستم که مدیرعامل سازمان بیمه سلامت کارمند من است. بیمه سلامت شرکتی مستقل است و نمی‌توانم برایش تعیین تکلیف کنم. این سازمان مستقل بوده و باید بطور مستقل هم پاسخگو باشد. باید چانه‌زنی کند و با بیمارستان‌ها درگیر باشد.
