ائتلاف، راه نجات صندوق‌های بازنشستگی

یک مدرس دانشگاه و کارشناس رفاه و تامین اجتماعی ضمن مروری بر وضعیت بیمه‌پردازی کشورهای مختلف، به بیان چالش‌های پیش روی صندوق‌های بازنشستگی پرداخت و راهکارهایی به منظور توسعه و افزایش سودآوری سرمایه‌گذاری‌ها ارایه کرد.

عباس اورنگ با بیان اینکه صندوق‌های بازنشستگی یا صندوق‌های احتیاط با هدف توزیع درآمد و بازپرداخت اندوخته‌های افراد برای تامین هزینه معیشت در دوره پیری، بازنشستگی و ازکارافتادگی که افراد کم‌درآمد یا فاقد درآمد شده‌اند، ایجاد شده‌اند اظهار کرد: صندوق‌های بازنشستگی عمدتاً بر اساس یکی از دو طرح مشارکت تعریف‌شده (Defined Contribution) یا طرح مزایای تعریف‌شده (Defined Benfit) یا ترکیبی از این دو طرح، طراحی شده‌اند.

این مدرس دانشگاه و کارشناس رفاه و تامین اجتماعی یکی از مشکلات عمده صندوق‌های بازنشستگی را میزان سهم مالی این صندوق‌ها به نسبت سایر سرمایه‌گذاران دانست و گفت: به دلیل سهم مالی نسبتاً قابل توجه و اثر آن بر روی شاخص‌های کل و عملکرد کل بازار سرمایه، برخی اوقات تغییر یا اصلاح ترکیب سرمایه‌گذاری کار ساده‌ای نیست و برخی اوقات اقدام به خروج از یک صنعت توسط صندوق‌های بازنشستگی با مخالفت‌های جدی مدیران ارشد بورس یا حتی دولت‌ها مواجه می‌شود.

   کسری منابع صندوق‌های بازنشستگی

در بلندمدت

وی با اشاره به اینکه در یک رخداد غیرقابل اجتناب لاجرم صندوق‌های بازنشستگی در بلندمدت با کسری منابع مواجه خواهند شد گفت: لذا صندوق‌های بازنشستگی و همچنین نهادهای حاکمیتی به عنوان ناظر بر مدیریت طرح‌های بیمه و بازنشستگی ملزم به بررسی و اتخاذ تدابیر لازم جهت تعویق بحران‌های مالی و ایجاد تعادل منابع و مصارف و جلوگیری از کسری منابع در این صندوق‌ها هستند.

این مدرس دانشگاه و کارشناس رفاه و تامین اجتماعی ادامه داد: از جمله مواردی که توسط نهادها و دستگاه‌های حاکمیتی از جمله وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌تواند در تقویت فضای سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی موثر باشد، ایجاد هماهنگی بین صندوق‌های مذکور است. یکی از مسائلی که در حوزه سرمایه‌گذاری بسیار حائز اهمیت بوده ایجاد هماهنگی یا ائتلاف دو یا چند سرمایه‌گذار به منظور مدیریت و حفظ سهم بازار است. اورنگ افزود: ائتلاف سرمایه‌گذاران عمده، دارای فواید متعددی است که جلوگیری از رقابت‌های ناسالم به‌منظور جلوگیری از سوءاستفاده سایر رقبا، استفاده از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در صنایع مرتبط و زنجیره‌ای، ایجاد امکان مشارکت در سرمایه‌گذاری به‌منظور ائتلاف در راه‌اندازی پروژه‌های کلان از این جمله است. وی با بیان اینکه نکته حائز اهمیت دیگری که وزارت کار و رفاه اجتماعی در حوزه سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی باید به آن توجه داشته باشد جلوگیری از رقابت ناسالم حوزه‌های سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها در بازار سرمایه است، به ایسنا گفت: با توجه به اینکه در حال حاضر سازمان تامین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر و همچنین صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد در مجموع قریب به ۸۰ درصد منابع صندوق‌های بازنشستگی را در اختیار داشته و به همین خاطر با دارا بودن شرکت‌های سرمایه‌گذاری متعدد و متنوع جزو بزرگ‌ترین مجموعه سرمایه‌گذاران بازار سرمایه کشور هستند، بدیهی است رقابت ناسالم شرکت‌های سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی علاوه بر آنکه می‌تواند منجر به خسارات برای صندوق‌های مذکور شود، آسیب‌پذیری منابع مالی بخش نظام رفاه و تامین اجتماعی را در پی خواهد داشت. مضافاً وقوع هرگونه بحران به‌واسطه گستردگی و حجم بالای سرمایه‌گذاری صندوق‌های مذکور در بازار سرمایه می‌تواند منجر به چالش‌های اساسی برای نظام سیاسی-اجتماعی کشور شود.