افزایش نرخ ارز و گرانی‌های اخیر هزینه‌های بستری در بیمارستان‌ها را هم بی نصیب نگذاشته است، اگرچه پیش از این هم تعرفه هتلینگ بیمارستانی بیش از آنکه به سود بیمار باشد بر رنج او از درمان اضافه می‌کرد، با این حال افزایش نرخ اقامت در بیمارستان‌ها در شرایط فعلی به گونه‌ای است که 40 درصد ظرفیت تخت‌های بیمارستان‌های خصوصی کشور به دلیل بالا بودن قیمت‌ها خالی است و از طرف دیگر فشار چنین وضعیتی بر بیمارستان‌های دولتی وارد شده که هزینه منصفانه‌تری را دریافت می‌کنند. با این حال فعالان حوزه پزشکی و بیمارستانی معتقدند باید در راستای معادل‌سازی قیمت‌ها، هزینه هتلینگ بیمارستانی باز هم بیشتر شود البته آنها بر این نکته هم تاکید می‌کنند که این افزایش متوجه هزینه‌های پرداختی از جیب مردم نیست بلکه دولت باید در راستای جبران افزایش هزینه‌های بیمارستان‌ها چنین اقدامی انجام دهد تا ادامه فعالیت بیمارستان‌ها دچار اختلال نشود، با این حال راه حل سرپرست وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای بهبود این وضع همان جمله معروف «پیشگیری بهتر از درمان» است. او بر این نکته تاکید دارد که با توجه به افزایش هزینه های نظام سلامت در آینده، باید از امروز بر برنامه‌های پیشگیری تاکید شود.
جبران هزینه با افزایش تعرفه
زمزمه‌های افزایش تعرفه بیمارستان‌های خصوصی از شهریور امسال مطرح شد که برخی اعضای سازمان نظام پزشکی کشور و نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواستار بالا رفتن نرخ تعرفه هتلینگ بیمارستانی به میزان 5 درصد شدند، استدلال آنها بر این بود که با توجه به افزایش هزینه‌های جاری در بخش های مختلف مانند افزایش قیمت غذای بیمارستانی، تاسیسات و خدمات مراکز درمانگاهی برای هماهنگ‌سازی اقدامات این بیمارستان‌ها دولت باید تعرفه را بالا ببرد. محمد جهانگیری، معاون فناوری و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور آن زمان درباره این موضوع اظهار کرد: »پیشنهاد افزایش 5 درصدی برای قسمت هایی مانند هتلینگ، غذای بیماران، دارو، تجهیزات پزشکی و ملزومات مصرفی در بیمارستان ها و مراکز درمانی است که اخیرا افزایش قیمت داشتند. باید به طریقی این رشد قیمت ها جبران شود تا بتوانیم همان هزینه ها را به روز گرفته تا کارهای جانبی خوبی را انجام دهیم.» اظهارات جهانگیری در حالی بود که بعد از آن هم برخی نمایندگان مجلس بر این موضوع تاکید کرده و خواستار افزایش تعرفه هتلینگ بیمارستانی شدند. از جمله آنها علی نوبخت، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بود که درباره این موضوع بیان کرد: » واقعیت این است که هتلینگ بیمارستان پدیده ای وابسته به صدها اقلام و کالای قابل خریداری از سوی مرکز درمانی است، با توجه به اینکه قیمت هر کالایی روزانه در حال افزایش است؛ باید برای مراکز درمانی خصوصی با هدف جلوگیری از هرگونه مشکلی اقدام کرد، یا باید به بیمارستان های خصوصی سوبسید پرداخت شود؛ یا اینکه میزان تعرفه ها برای آنها افزایش پیدا کند.» او افزود: «تعطیلی بیمارستان‌های خصوصی به دلیل تعرفه پایین به هیچ عنوان به صلاح نبوده و منطقی نیست، باید تعرفه هتلینگ در بیمارستان خصوصی افزایش پیدا کند به طور قطع برای رهایی از برخی مشکلات پیش رو چاره ای جز افزایش تعرفه هتلینگ مطابق با نرخ روز وجود ندارد. افراد دارای تمکن مالی به مراکز درمانی خصوصی مراجعه می‌کنند، از آنجایی که بخش عمده ای از هزینه‌های بیمارستان‌های خصوصی توسط اعتبارات خود این مراکز تقبل می‌شود، پس باید حداقل تعرفه ها به ویژه دربخش هتلینگ به میزانی افزایش پیدا کند که این افزایش ها بخشی از اعتبارات مورد نیاز آنها را تامین کند.» این سخنان در حالی مطرح شد که بنابر اظهارات سخنگوی وزارت بهداشت، در شرایط فعلی هم بخش قابل توجهی از تخت‌های بیمارستان‌های خصوصی به دلیل بالا بودن هزینه بستری، خالی است. ایرج حریرچی درباره این موضوع اظهار کرد: «بیمارستان های خصوصی بخش عمده ای از خدمات حوزه سلامت را ارائه می دهند، اما در بخش بستری، سهم بالایی ندارند. 40 درصد از تخت‌های بیمارستانی بخش خصوصی، خالی است و دلیل اصلی آن، ناتوانی مردم برای هزینه های مربوطه است، در حالی که تخت‌های بیمارستانی بخش خصوصی، سرمایه کشور هستند و باید از آنها استفاده بهینه شود.» اگرچه دود افزایش قیمت‌ها به چشم مردم می‌رود اما کارشناسان معتقدند رسیدگی به وضعیت هتلینگ بیمارستانی با وجود آنکه از نظر مردم موضوع مهمی است، اولویت نظام درمانی کشور نیست. حسام الدین شریف نیا، عضو هیات مدیره انجمن اقتصاد و مدیریت داروی ایران درباره این موضوع به تعادل گفت: «در بیمارستان‌های دولتی موضوع هتلینگ به دلیل تعدد شرایط و سرفصل‌ها در اولویت چندم قرار دارد. در حال حاضر بسیاری از بیمارستان‌های کشور در زمینه تامین دارو و ارائه خدمات عادی به مردم دچار مشکل هستند، در حالی که موضوع هتلینگ باید پس از این عناوین مورد توجه قرار بگیرد.»
او افزود: «هتلینگ بیمارستان ها در حال حاضر در وضعیت چندان مناسبی قرار ندارد، تورم و افزایش هزینه های کشور در سال های اخیر بیمارستان ها را حتی در تامین هزینه‌های غذای بیمارستان به چالش کشیده، این در حالی است که هزینه های هتلینگ بیمارستان ها از دو طریق بیمه ها و بودجه های وزارت بهداشت تامین می شوند که شاهد آن هستیم وزارت بهداشت برای اجرای طرح‌های اساسی خود با کمبود بودجه مواجه است و بیمه‌ها هم امروز بزرگترین بدهکاران به نظام درمانی کشور هستند. بنابراین بیمارستان‌ها به فکر تامین هزینه هتلینگ خود از طریق افزایش تعرفه‌ها هستند.»
شریف‌نیا اظهار کرد: «در حالت کلی اکثر مشکلات موجود در بخش هتلینگ بیمارستان ها ریشه در کمبود و یا نبود بودجه های مالی دارند. اکثر بیمه ها در تعهد خود نسبت به بیمارستان ها دچار مشکل هستند و از طرف دیگر حدود ۶ تا ۱۰ درصد از هزینه های پرستاری در بخش هتلینگ مورد ارزیابی قرار می گیرد. در حالی که بیمارستان هزینه‌های خود را در مبلغی کلی از بیمه ها می گیرد. در چنین وضعیتی بیمارستان‌ها یا باید تعرفه‌ها را افزایش دهند و یا کیفیت خدمات خود را پایین بیاورند و یا اینکه دولت فکری منطقی به حال این موضوع کند که کمترین آسیب به مردم وارد آید.»
پیشگیری؛ رمز ساماندهی
اظهارات کارشناسان در حالی است که بنابر اظهارات سرپرست وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، هزینه بستری در تمام دنیا بالاست و از این رو بسیاری از کشورهای دنیا به سمت سیاست‌های پزشکی مبتنی بر پیشگیری حرکت می‌کنند. سعید نمکی، روز گذشته درباره این موضوع بیان کرد: با توجه به اینکه به سمت شیوع بیماری های غیرواگیر می رویم و بیماری هایی مثل بیماری های قلبی و عروقی، فشار خون، سرطان ها، دیابت و غیره در حال افزایش است، باید سبک زندگی مردم تغییر کند و بیشتر از همیشه به موضوع پیشگیری بپردازیم.
او افزود: 28 سال قبل با 5 دلار کودکان را علیه 6 بیماری مهلک مسری قابل پیشگیری واکسینه می کردیم، اما در حال حاضر هزینه یک بیمار در یک دوره شیمی درمانی بیش از هزینه واکسیناسیون یک روستای بزرگ یا شهرک است و اکنون هزینه یک شب بیمار در ICU یا CCU به علت بیماری های قلبی و عروقی یا سکته های مغزی در ارزان ترین کشورها حدود هزار دلار هزینه دارد.
سرپرست وزارت بهداشت اظهار کرد: باید توجه داشته باشیم که اگر بیماری های غیرواگیر گریبان ما را بگیرد و به موقع پیشگیری نکنیم، هزینه های نظام سلامت در آینده به شکل وحشتناکی افزایش می یابد. زیرا همواره پیشگیری مقدم بر درمان است و سرمایه گذاری در زمینه بهداشت می تواند هزینه ها را در حوزه درمان و به خصوص در بخش بستری کاهش بدهد.
پیشگیری از بیماری های غیرواگیر مانند بیماری‌های واگیر نیست که فقط وزارت بهداشت بتواند این موضوع را کنترل کند و این موضوع نیازمند همکاری بین بخشی و کمک سایر دستگاه ها است تا بتوان در سبک زندگی مردم تغییراتی ایجاد کرد.
وی اظهار کرد: طرح تحول سلامت نیز با شدت ادامه پیدا می کند و در این طرح نیز بسته هایی مانند کاهش پرداخت از جیب بیمار، کاهش هزینه های کمرشکن بستری، ماندگاری پزشک متخصص در نقاط محروم و غیره مورد نظر است.
