بیست و هفتم آذر، آتش به جان کلاس درس کوچکی در زاهدان افتاد و از این پس شب یلدا دیگر برای همکلاسی‌ها و خانواده‌های «یکتا»، «مریم»، «مونا» و «صبا» شیرین و پرخاطره نخواهد بود.
التهاب و درد سوختن در آتش را چند سال پیش دخترهای شین‌آباد با تمام وجود لمس کردند؛ التهابی که هنوز آرام نشده و زخم‌های سوختگی روح و جانشان با بی‌مهری‌هایی که گویی تمامی ندارد همچنان تازه است.
سه‌شنبه گذشته آتش‌سوزی در یک مدرسه به دلیل عدم وجود سیستم گرمایشی استاندارد و ضعف نظارتی دوباره و بعد از شش سال تکرار شد؛ پیام‌های تسلیت در پی فوت چهار دختر دبستانی یکی پس از دیگری بر صفحات سایت‌های خبری نشستند و امروز وزیر آموزش و پرورش برای دلجویی و دیدار با خانواده‌های داغدار و بررسی میدانی این حادثه به زاهدان سفر کرده است.
زینی‌وند، رییس سازمان مدارس غیردولتی و خرم مشاور و نماینده ویژه وزیر در این حادثه، از همان ساعات ابتدایی به زاهدان رفتند و قرار است فردا گزارش نهایی نماینده ویژه وزیر در این باره منتشر شود. هرچند با اعلام دادستان عمومی و انقلاب زاهدان قصور مدیر و مربی آموزشی این مدرسه غیردولتی محرز و دستور بازداشت آنها صادر شد، مدرسه را پلمب کردند و مدیر آموزش و پرورش این ناحیه استعفا داد، اما بررسی‌ها هنوز ادامه دارد و سوالاتی در افکار عمومی مطرح است که باید به آنها پاسخ داد و شاید مهم‌ترین آنها روند کند جایگزینی سیستم‌های گرمایشی استاندارد در 40 درصد مدارس کشور و ادامه فعالیت این مدرسه در ساختمانی بدون تاییدیه‌های سازمان نوسازی مدارس باشد.
البته وزیر آموزش و پرورش اخیرا در مصاحبه‌ای، حیاتی‌ترین موضوع در آموزش و پرورش را فضاهای آموزشی و دستگاه‌های گرمایشی غیرایمن دانست و گفت: “ما از مجلس می‌خواهیم اگر منابعی وجود دارد آن را طی مدت یکی، دو ساله تخصیص دهد تا بتوانیم یک‌بار برای همیشه این مشکل نگران‌کننده را از محیط‌های آموزشی برطرف کنیم و بخاری و وسایل غیرایمن از مدرسه بیرون رود. موضوع حذف بخاری‌ها همیشه در دستورکار ما است ولی با توجه به اعتباری که دولت و آموزش و پرورش دارد حذف بخاری از مدارس تا هفت، هشت سال دیگر ممکن نیست. “
اعتماد عمومی خدشه دارشده است
حجت‌الله بنیادی، پژوهشگر و کارشناس مسائل آموزش و پرورش، حادثه آتش سوزی زاهدان را از منظر متفاوتی بررسی و ضعف عملکردی در حوزه مدارس غیردولتی را عامل بروز اتفاقاتی ناخوشایند از این دست دانسته و در این باره اظهار کرد: مدارس غیردولتی به دلیل تأمین منابع مالی خود از شهریه دانش‌آموزان، قاعدتاً باید از استانداردها و خدمات بالاتری نسبت به مدار.س دولتی برخوردار باشند.
او افزود: حوادث چندماه اخیر مدارس غیر دولتی از مدرسه شمال غرب تهران تا حادثه تلخ آتش سوزی مدرسه زاهدان نشانگر آن است که این مدارس، هم در زمینه نیروی انسانی شایسته و توانمند و هم در زمینه فضا و تجهیزات، فاقد حداقل‌های لازم هستند. آموزش و پرورش برای موفقیت در تعلیم و تربیت دانش‌آموزان ایران اسلامی، قبل از هراقدام دیگر باید اعتماد و مشارکت اولیای دانش‌آموزان را در کنار خود داشته باشد. وی با بیان اینکه در حوادث و رویدادهای چند ماه اخیر، اولین مساله مهمی که نیاز است بیش از پیش مورد توجه مسوولان قرار گیرد، خدشه دارشدن و آسیب دیدن اعتماد دانش‌آموزان و اولیای آنان نسبت به آموزش و پرورش، مدرسه، مدیران مدارس و معلمان صادق، زحمت کش و دلسوز کشور است به ایسنا گفت: ضعف مدیریت و نظارت آموزش و پرورش بر مدارس غیردولتی و نواقص و کاستی‌های قانون مدارس غیردولتی (باز تصویب سال 1395) دلایل عمده رویدادهایی همچون زاهدان هستند.
او ادامه داد: در مدارس غیر دولتی که منابع مالی آنها از طریق شهریه تأمین می‌شود؛ دلیل کمبود منابع مالی برای نداشتن حداقل‌های لازم و اجرا نکردن برنامه‌های تحولی بی‌معنی است. با وجود شهریه‌های سنگین این مدارس و حمایت‌های مختلف دولتی از این مدارس؛ رویکرد و برنامه‌ریزی شان به شکلی است که کیفیت و تحول چندانی در اکثر این مدارس دیده نمی‌شود.
وی با طرح این پرسش که « اگر مسوولان آموزش و پرورش دلایل عدم اجرای سند تحول را کمبود اعتبارات بیان می‌کنند، در مدارس غیر دولتی که چنین تنگنایی وجود ندارد چرا سند تحول اجرا نمی‌شود؟» اظهار کرد: آیا الزامات حداقلی زیرنظام فضا و تجهیزات در این مدارس رعایت شده است؟ در قانون مذکور شرایط ذکر شده برای متقاضیان تأسیس مدرسه در ماده (8) قانون مدارس غیر دولتی به گونه‌ای است که فرآیندهای تأسیس و راه‌اندازی یک مدرسه غیردولتی به مراتب سهل‌تر از تأسیس یک دفتر پیشخوان خدمات دولت است.او افزود: عملکرد دولت و فرآیندهای نظارتی مجلس شورای اسلامی از ابتدای قانون برنامه ششم به چه میزان در راستای تقویت و ارتقای آموزش و پرورش و تولید سرمایه اجتماعی و انسانی بوده است؟ رویدادهای یکسال اخیر در مدارس کشور، دلالت بر تنزل سرمایه اجتماعی آموزش و پرورش دارد که بزرگ‌ترین تهدید برای آینده کشور به نظر می‌رسد. کم توجهی مدیران آموزش و پرورش به مسائل مهم و اساسی، سکوت نهادهای نظارتی و «استیضاح بازی» برخی از نمایندگان مجلس در مواجهه با این وضعیت، بر تلخی حوادث مدارس کردستان و زاهدان می‌افزاید.
برای استیضاح وزیر آموزش و پرورش که قبل از آغاز سال تحصیلی تاکنون مطرح است، دلایل متعددی در بیش از 10 محور ذکر شده بود؛ سوال این است که در این چند ماه و چند روز؛ چه تعداد از این مسائل که دلایل استیضاح ذکر شدند، مرتفع شدند؟ زوایای مبهم و تاریکی که در استیضاح وزرای آموزش و پرورش و پس گرفتن امضاها وجود دارد، یکی از مهم‌ترین دلایل وضعیت نامناسب کنونی آموزش و پرورش کشور است. لذا به نظر می‌رسد برای برون رفت از وضعیت نامناسب آموزش و پرورش و ممانعت از تعاملات ناصحیح برخی نمایندگان با مهم‌ترین نهاد سرمایه اجتماعی و انسانی کشور، ضرورت دارد کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نسبت به تدوین شاخص‌های سنجش عملکرد و ارزیابی متناسب این وزارتخانه اقدام کنند تا مجلس شورای اسلامی بتواند با شفافیت و قاطعیت نسبت به انجام وظایف نظارتی خود اقدام کند.
