وزیر آموزش و پرورش باز هم از آموزش و پرورش انتقاد کرد. او در عین حال که بر اجرای سیاست‌های کلان آموزشی تاکید می‌کند و می‌گوید سند تحول بنیادین آموزش که شکل غیرعلمی‌تری از سیاست‌های سال‌های گذشته آموزش و پرورش است باید اجرا شود، اما از طرفی، خروجی آموزش و پرورش را مورد پسند سیاست‌گذران نمی‌داند.
محمد بطحایی اظهار کرد: در چهل سال اخیر بعد از پیروزی انقلاب تلاش‌های زیادی انجام شده تا تحول مورد انتظار را در آموزش و پرورش ایجاد کند. این تلاش‌ها دستاوردها و آثار مثبتی داشته اما هنوز نتوانسته آن توقع و مطلوبیت نظام آموزش و پرورش را برای جامعه رقم بزند. هنوز خروجی‌های آموزش و پرورش مورد پسند سیاست‌گذاران کشور قرار نگرفته است. همچنان انتقادهایی بر خروجی‌های آموزش و پرورش و توانمندی‌های دانش‌آموزان ما وجود دارد. نمی‌خواهم بگویم نقایصی که در خروجی‌های آموزش قرار دارد همه‌اش به نقایص نظام آموزشی برمی‌گردد، خیر؛ عوامل متعددی بر تعلیم و تربیت افراد اثر گذار است که بسیاری از آنها از مدیریت نظام آموزشی ما خارج است، اما نکته‌ای که باید صادقانه بپذیریم این است که بخشی از این نقص به عهده نظام آموزش و
پرورش است.
بعد فارغ‌التحصیلی دانش‌آموزان آنچه انتظار داریم را در آنها نمی‌بینم. دانش‌آموزان باید به عنوان عضو موثر و مفید بتوانند در جامعه نقش ایفا کنند اما در این ایفای نقش و پذیرفتن مسوولیت و... نقایصی می‌بینیم که بخشی از آنها به نام آموزش و پرورش برمی‌گردد.
او با بیان اینکه «در نظام آموزش و پرورشمان به ویژه در دو دهه اخیر ناخواسته به انحرافی در برنامه‌ریزی آموزشی و پرورشی اعم از رسمی و غیر رسمی مبتلا شدیم»، عنوان کرد: این انحراف و خطا باعث شده سهم اهداف پرورشی و تربیتی نسبت به اهداف شناختی به‌شدت کاهش یابد. سبد یادگیری صرفا مملو از اهداف شناختی و به ویژه حافظه محوری شده است. محفوظات بچه‌های ما خیلی تقویت شده و در سطح دانش، خوب مطالب را حفظ می‌کنند.دانش‌آموزان ما می‌توانند حلال و حرام، جوانمردی و... را در دو خط به زیبایی تعریف می‌کنند اما آنجا که باید حلال و حرام را مواظبت کند، جوانمردی نشان دهند و... مهارت ندارد.
تسلط زیاد دانش‌آموزان در سطحی‌ترین لایه شناخت
وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه «دانش‌آموزان ما در سطحی‌ترین لایه شناخت یعنی حافظه کوتاه‌مدت خیلی مسلط شده‌اند»، افزود: این انحراف یعنی کاهش سهم اهداف تربیتی و پرورشی و توسعه مهارت آموزی در دوره مدرسه‌ای به نفع اهداف شناختی به ویژه در 20 سال اخیر صورت گرفته است. این موضوع در دو دهه اخیر در متوسطه دوم به ویژه در سال‌های پایانی متوسطه آغاز شد و کم کم این مصیبت در نظام آموزش پرورش ما به تدریج سایر پایه‌های پایین‌تر را فرا گرفت حتی امروز شاهد هستیم در دوره ابتدایی هم این فضا حاکم شده است.در تبلیغات تلویزیونی شاهدیم که حتی در دوره پیش دبستانی هم این موضوع فراگیر شده است. بطحایی یادآور شد: کنکور یکی از مهم‌ترین عوامل این موضوع بود که امیدواریم با تلاش‌هایی که انجام می‌شود سهم این عامل کاهش یابد و بتوانیم در مدارس در فرآیندهای یادگیری دانش‌آموزان سهم بیشتری به ترویج اهداف تربیتی اختصاص دهیم. این کار سخت و دشوار است؛ به خاطر عادتی که جامعه به این موضوع داشته است. رفتارهایی مانند کنکور باعث شد تمام تمرکز ما در مدرسه صرفا صرف مفاهیم شناختی شود و معلم مجالی برای پرداختن به مهارت شناختی پیدا نکند. دانش‌آموزان هم صرفا از معلم می‌خواهند صرفا فرمولات و نحوه حفظ کردن را بیاموزند. آنها کاری ندارند این مطالب در کجای زندگی به‌کار می‌آید.او افزود: به تدریج باید عواملی که باعث ایجاد این انحراف شده از سیستم آموزشی و پرورش حذف شوند، بطور مثال باید به سرعت به سمتی برویم که سهم کنکور را کاهش دهیم. فعلا از حذف آن نمی‌توانیم صحبت کنیم چون فرآیند پیچیده‌ای دارد، اما می‌توان سهم آن را کاهش داد و این عطش کاذب را کم کرد.وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: بیست سال پیش که از هر ۱۲ نفر متقاضی دانشگاه یک نفر پذیرفته می‌شدند، کنکور برگزار می‌کردیم، در حال حاضر هم که ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه نیازی به کنکور ندارد و افراد می‌توانند بر اساس سوابق تحصیلی جایابی شوند، کنکور برگزار می‌کنیم. بطحایی با بیان اینکه « ما تلاش می‌کنیم این عوامل که باعث شده اهداف پرورشی کنار بروند و اهداف شناختی مدنظر قرار بگیرند کاهش یابد»، تصریح کرد: در دوره ابتدایی تلاش خوبی شروع شد و امیدواریم حداقل در این دوره ما به نحوی پیش ببریم که این آزمون‌های مخرب و بی‌فایده که تحت عناوین مختلف پیشرفت تحصیلی، آزمون سنجش هوش و....را ممنوع کردیم و مصرانه به دنبال اجرای آن هستیم. هرجا که خلافی انجام شود برخورد خواهیم کرد.کتاب‌های کمک درسی را در ابتدایی منع کردیم که حداقل در دوره ابتدایی این آفت را کنترل کنیم. البته در سایر دوره‌های تحصیلی هم تصمیماتی گرفتیم که به تدریج این خمیدگی و کجی که در مسیر تعلیم و تربیت صحیح ما ایجاد شده اصلاح شود.
