با شروع ماه محرم، تمهیدات بهداشتی برای جلوگیری از بروز حواشی و مشکلات احتمالی از طرف وزارت بهداشت شدت می‌گیرد، ایستگاه‌های صلواتی حالا دیگر به روال سابق نمی‌توانند بدون رعایت مسائل بهداشتی و دریافت کارت بهداشت، هر گوشه از شهر قد علم کنند و همه چیز در داخل و بیرون مرز قرار است امسال با شدت بیشتری از نظر بهداشت کنترل شود به همین منظور وزارت بهداشت از دو هفته پیش آماده باش خود را برای این موضوع شروع کرده و چهار محور را برای برنامه‌های خود در نظر گرفته است. از طرفی نیروی انتظامی هم برای برقراری امنیت مراسم محرم، تمهیداتی از قبیل ارایه آموزش‌های لازم به برگزارکنندگان این مراسم‌ها را در برنامه‌های خود دارد تا از هر گونه ناامنی و هرج و مرج جلوگیری شود.
کنترل درون مرزی و برون مرزی
پیش از این معاون بهداشت وزارت بهداشت از تشدید نظارت‌های بهداشتی در ماه‌های محرم و صفر خبر داد و لیستی از مواردی که امسال وزارت بهداشت بر اساس آنها به برگزارکنندگان مراسم محرم اجازه فعالیت می‌دهد را اعلام کرد. بر اساس اظهارات علیرضا رییسی، تمام افراد درگیر در توزیع آب، چای و غذا باید دارای کارت بهداشت معتبر بوده و رعایت بهداشت فردی در هنگام ارایه خدمت ضروری است. مواد خام مصرفی باید سالم و بهداشتی بوده و دارای بسته‌بندی که مورد تایید وزارت بهداشت است، باشد.
از طرف دیگر فرآورده‌های خام دامی هم باید کشتار مجاز یا بسته‌بندی شده مورد تایید وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی باشند و احشام مورد استفاده برای ذبح و قربانی باید از مراکز مجاز مورد تایید دامپزشکی تهیه شود. به این ترتیب علاوه بر کارت بهداشت، رعایت استانداردهای سازمان غذا و دارو هم به لیست تمهیدات محرم اضافه شد. با وجود این روز گذشته، معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، ساز و کار فعالیت‌های این وزارتخانه در ایام محرم را تشریح کرد.
محسن فرهادی، درباره این اقدامات که در چهار محور اصلی اجرا می‌شود، گفت: « از حدود دو هفته گذشته ابلاغیه آماده‌باش از طرف معاونت بهداشت به تمام معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور ارسال شد. بر اساس این ابلاغیه دانشگاه‌های علوم پزشکی موظف به بسیج تیم‌های ثابت و سیار خودشان برای این ایام شدند. کل اقداماتی که وزارت بهداشت برای این ایام انجام می‌دهد، اقدامات درون مرزی و برون‌مرزی است. در اقدامات برون‌مرزی، تیم‌هایی برای کنترل موکب‌ها در مسیر پیاده روی زائرین، آب و غذا و نحوه اسکان زائرین از نجف تا کربلا مستقر خواهند شد. این کار در جهت جلوگیری از طغیان بیماری‌های ناشی از آب و غذا انجام می‌شود.
کارت بهداشت از واجبات محرم امسال
فرهادی درباره فعالیت‌های درون مرزی این وزارتخانه برای رعایت بهداشت مراسم محرم، گفت: «فعالیت‌های درون‌مرزی وسیع‌تر و در سراسر کشور خصوصا در استان‌های ایلام، اهواز، آبادان، کرمانشاه (در صورت راه‌اندازی مرز خسروی) انجام می‌شود. به دنبال این فعالیت‌ها، پایانه‌های مرزی، سرویس‌های بهداشتی، بهداشت مسکن، کنترل آب و غذا در مسیری که زائرین از این پایانه‌ها به سمت کربلا و نجف می‌روند، کنترل می‌شود.»
وی افزود: «مابقی اقدامات در سطح شهرها در سراسر کشور نیز انجام می‌شود. این مراسم خودجوش است و مردم مراسم خود را در مساجد، تکایا، حسینیه‌ها، هیئت‌ها و منازل برپا می‌کنند. همکاران ما عمدتا در چهار محور اصلی اقدام به کنترل‌های بهداشتی می‌کنند که اصل آن جنبه مشاوره و راهنمایی دارد. برای هیئت‌ها و مساجد برخورد قهری و قضایی نظیر پلمب کردن را نداریم، اما در مواردی مجبور به اجرای قوه قهریه نیز داریم، بطور مثال معدوم سازی‌های مواد غذایی.» فرهادی درباره محورهای کنترل بهداشتی در ایام محرم و صفر گفت: «محور اول کنترل، صدور کارت بهداشت است که امسال با سرعت بیشتر توسط همکاران ما این کارت‌ها صادر می‌شود. البته این کار در مکان‌هایی که به پیشخوان دولت واگذار شده، توسط دفاتر پیشخوان دولت انجام می‌شود و در مابقی اماکن که واگذار نشده‌اند توسط همکاران ما انجام می‌شود. توصیه ما به مردم در امور آشپزی این مراسم، استفاده از آشپزان حرفه‌ای است؛ چرا که این افراد کارت بهداشت دارند و آموزش‌های لازم را جهت رعایت تمهیدات بهداشتی دریافت کردند.» او افزود: « در گام دوم بهداشت فردی کنترل می‌شود. در این راستا شست‌وشوی دست‌ها، لباس مناسب برای پخت و پز لازم است. در محور سوم بهداشت مواد اولیه غذایی در طبخ است مانند گوشت و مرغ و نمک و ... که تمام این موارد نیز کنترل می‌شوند. کنترل بعدی در راستای ظروف و ابزاری است که استفاده می‌شود مانند ظروف پخت و پز و ظروف یک بار مصرف. ترجیح این است اگر امکان شست‌شو و گندزدایی وجود دارد، از ظروف یک بار مصرف به دلایل زیست محیطی و آلودگی‌هایی که در بهداشت محیط ایجاد می‌کنند، کمتر استفاده شود. وی با بین اینکه محور آخری که همکاران ما در این زمینه کنترل می‌کنند و مشاوره می‌دهند، بهداشت اماکن و سازه‌ای است که در آن کار انجام می‌شود، گفت: «در بسیاری از موارد کارها در منازل انجام می‌شود، اما در مواردی هم از مساجد، تکایا و هیئت‌ها استفاده می‌شود، که همکاران ما می‌توانند این امکان را از نظر سازه، وضعیت آب و فاضلاب و دفع پسماند، ارزیابی کنند و مشاوره‌های لازم را ارایه دهند. همکاران ما از ابتدای محرم تا پایان صفر به نظارت‌ها و کنترل‌های خود ادامه می‌دهند. اوج این فعالیت‌ها در روزهای قبل تاسوعا و عاشورا و مراسم اربعین و 28 صفر خواهدبود. تیم‌های ثابت سیار ما نیز با حداکثر توان بسیج شده‌اند. در عین حال سامانه بهداشت با شماره 190 به صورت 24 ساعته در اختیار مردم است.»
آموزش برای تامین امنیت
علاوه بر تمهیدات بهداشتی که امسال برای برگزاری مراسم محرم شدت گرفته است، نیروی انتظامی هم برای جلوگیری از بروز ناامنی و هرج و مرج، آموزش به برگزارکنندگان را در دستور کار خود گذاشته است. حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران بزرگ، درباره این موضوع بیان کرد: «در ایام محرم هماهنگی‌های لازم برای تامین امنیت شهروندان و عزاداران حسینی در تکایا، هیات‌ها، مساجد و ... پیش بینی شده و پلیس در این زمینه از آمادگی کامل برخوردار است.»
وی اضافه کرد: همچنین به کلانتری‌ها نیز ماموریت داده شده تا با شناسایی هیات‌ها و تکایای مذهبی موارد لازم را به مسوولان آن آموزش داده و خوشبختانه هماهنگی خوبی در این زمینه وجود دارد.
به گفته رحیمی، در حوزه ترافیکی هماهنگی‌ها و اقدامات لازم انجام شده و موارد مربوطه به مسوولان هیات‌ها، تکایا و مساجد گفته شده است.
