ریحانه جاویدی|
روز گذشته در یک جلسه فوق‌العاده و فوری، هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی که با حضور علی‌اکبر ولایتی، رییس هیات امنای این دانشگاه تشکیل شد، با تصمیم اعضا، فرهاد رهبر از ریاست دانشگاه آزاد اسلامی برکنار و محمد مهدی طهرانچی، رییس دانشگاه‌های آزاد استان تهران و رییس کنونی دانشگاه آزاد واحد تهران‌مرکز که از سال ۹۱ تا ۹۵ریاست دانشگاه شهید بهشتی را هم بر عهده داشت، به عنوان سرپرست این دانشگاه انتخاب کرد.
فرهاد رهبر چگونه آمد و چگونه رفت؟
انتخاب فرهاد رهبر از همان نخستین روزهایی که زمزمه حضورش در کسوت ریاست دانشگاه آزاد اسلامی مطرح شد، با حاشیه‌هایی همراه بود. برکناری او از دانشگاه تهران که در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، ریاست دانشگاه تهران را بر عهده داشت، در رده نخستین تغییراتی بود که حسن روحانی بعد از انتخابات دولت یازدهم در بدنه آموزش عالی کشور انجام داد. مدیری که اسفند سال ٩١ محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور وقت، به دنبال برخی اختلافات، مدیریت او بر دانشگاه تهران را «سیاست‌زده و غیرعلمی یا احیانا امنیتی» توصیف کرده بود، ٢٥ تیرماه سال گذشته، با اتفاق آرای اعضای هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی، به عنوان رییس این دانشگاه انتخاب و به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی شد. این انتخاب در حالی اتفاق افتاد که بر اساس تبصره دوم ماده ١٣ اساسنامه دانشگاه آزاد، «پس از استعفا یا عزل رییس دانشگاه، هیات امنا موظف است ضمن تعیین سرپرست برای دانشگاه، طی یک مهلت سه‌ماهه نسبت به معرفی گزینه پیشنهادی برای احراز ریاست دانشگاه به شورای عالی انقلاب فرهنگی اقدام کنند». براین‌اساس، با توجه به برکناری حمید میرزاده، رییس پیشین دانشگاه آزاد، از سوی هیات امنای این دانشگاه در تاریخ سوم اردیبهشت ٩٦، هیات امنا تا سوم مرداد 96 فرصت داشت تا گزینه خود برای تصدی ریاست دانشگاه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی کند؛ اما در روزهای پایانی این موعد قانونی، فرهاد رهبر با حکمی که از علی اکبر ولایتی گرفت، به عنوان ریاست این دانشگاه انتخاب شد. مرور عملکرد یک‌ساله او حکایت از آن دارد که در این دوره موج انتصابات و تغییر و تحولات در دانشگاه آزاد شدت گرفت از جمله تغییر و تحولاتی که در این دوره یک‌ساله سر و صدای بسیاری را به همراه داشت، تحول در سه رسانه وابسته به این دانشگاه از جمله خبرگزاری آنا، ایسکانیوز و روزنامه فرهیختگان و اخراج مدیران و روزنامه‌نگاران این مجموعه‌های رسانه‌ای بود. اما تغییر و تحولات گسترده‌تر از رسانه‌های دانشگاه آزاد بود. بسیاری از مدیران و روسای دانشگاه‌ها و حتی معاونان واحدهای کوچک با حکم فرهاد رهبر تغییر کردند بطوریکه تقریبا هر روز خبر انتصابی جدید در دانشگاه آزاد، ازسوی روابط عمومی این دانشگاه اعلام می‌شد. حالا هم تغییر به خود او رسید. پیش از این، یک بار دیگر هم خبر استعفای فرهاد رهبر در اسفند سال گذشته، منتشر و بعد از آن تکذیب شد اما حالا روز گذشته او از سمت ریاست دانشگاه آزاد اسلامی عزل شد و جای خود را به محمدمهدی ظهرانچی داد. البته برخی خبرها هم حکایت از این دارد که به دلیل برخی اختلافات یا مسائل نامشخص، فرهاد رهبر استعفا کرده و هیات امنا نیز در جلسه فوق‌العاده دیروز با این استعفا موافقت کرده است.
اگرچه دلیل اصلی و قطعی این تغییر مشخص نیست اما به نظر می‌رسد بی‌ربط با همان دلیلی که اسفند 96 برای خبر استعفای او مطرح شد، نباشد. آن زمان اعتماد آنلاین درباره این موضوع نوشت: «یک منبع آگاه اعلام کرد که فرهاد رهبر، رییس دانشگاه آزاد اسلامی نسبت به دخالت‌های علی‌اکبر ولایتی، رییس هیات امنا و رییس هیات موسس دانشگاه آزاد اسلامی در امور مختلف این دانشگاه معترض است و بر همین اساس تصمیم گرفته که از سمتش استعفا بدهد ولی تاکنون ولایتی با استعفای او موافقت نکرده است. هر چند ولایتی با این درخواست رهبر موافقت نکرده اما چانه‌زنی‌هایی برای انتصاب یک فرد جدید برای ریاست دانشگاه آزاد را در دستور کار خود قرار داده است و گزینه‌هایی هم برای این پست مطرح شده‌اند.»
فرهاد رهبر خواهان حفظ وضع موجود بود
در همین حال به گزارش سایت فراررو، حمیدرضا مقدم‌فر مشاور علی اکبر ولایتی و رییس دفتر نظارت بر امور فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی دیروز در گفت‌وگو با روزنامه فرهیختگان از دلایل نارضایتی ولایتی از عملکرد رهبر سخن گفته است. او گفت: «دکتر ولایتی در یک‌سال گذشته با بسیاری از این موج‌ها مواجهه کرده‌اند، اما همین نگاه طرفدار حفظ وضع موجود مانع از تحقق انتظارات و دغدغه‌های ایشان شده است.» مقدم فر با بیان مثالی در این زمینه با اشاره به موضوع جذب هیأت‌علمی انقلابی و جوان گفت: «درخصوص به‌کارگیری نیرو‌های جوان و انقلابی با وجود تذکرات مکرر هیأت امنا و به‌خصوص نمایندگی محترم، ولی فقیه در دانشگاه‌ها، بی‌توجهی شده است.» مقدم‌فر ادامه داد: «یا در موضوع برخورد با اقلیتی که به‌لحاظ اعتقادی، سیاسی و فرهنگی حاشیه‌سازی می‌کنند یک نوع کندی و محافظه‌کاری وجود دارد یا درخصوص به‌کارگیری ظرفیت عظیم در دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه‌های علمی، پژوهشی، صنعتی و کشاورزی در حل مشکلات کشور غفلت می‌شود، این در حالی است که دانشگاه آزاد اسلامی توان این را دارد تا باری از دوش انقلاب اسلامی بردارد، درواقع سیاست حفظ وضع موجود مغایر با نگاه اکثریت هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی است.» مشاور فرهنگی رییس هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های هیأت امنا کاهش شهریه مناطق محروم بود، گفت: «براساس بودجه مصوب هیأت امنا شهریه تحصیل در مناطق محروم مورد توجه قرار گرفت، اما هنوز که هنوز است وضعیت کمافی‌السابق بوده تغییری رخ نداده است. » مقدم‌فر در ادامه با اشاره به خمودگی در به‌کارگیری اعضای هیأت علمی مومن جوان و انقلابی گفت: «نشانه‌هایی وجود دارد مبنی‌بر اینکه کسانی که در فتنه ۸۸ اقدامات مشکوکی انجام داده‌اند و حتی در قوه قضاییه پرونده‌هایی دارند در حال بازگشت به دانشگاه آزاد اسلامی هستند و به‌نظر می‌رسد متاسفانه کسانی به‌دنبال اعاده حیثیت از افرادی هستند که دانشگاه آزاد اسلامی را ارث خانوادگی خود می‌دانستند و حتی اتاق‌ها و سایت‌های آنان در نیاوران را تاکنون حفظ کرده‌اند.» او با اشاره به بی‌تفاوتی به برخی ناهنجاری‌ها و حفظ وضع موجود و از سوی دیگر ادامه کار برخی افراد که ضدیت آنها با اسلام و انقلاب اثبات شده است، از این وضع انتقاد کرد و گفت: «این عدم اهتمام به جذب نیرو‌های جوان مشهود است، بالاخره هیأت امنای دانشگاه به‌دنبال احیای مدرک دانشگاه آزاد اسلامی بودند، اما در حدود یک‌سال گذشته اقدامی جدی در این خصوص صورت نگرفته است.» مشاور فرهنگی رییس هیأت‌موسس و هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه یکی از موضوعاتی که افراد را به‌سمت محافظه‌کاری پیش می‌برد، ترس از جریان‌سازی‌ها و مخالفت‌هاست، گفت: «دکتر ولایتی در یک‌سال گذشته با بسیاری از این موج‌ها مواجهه کرده‌اند، اما همین نگاه طرفدار حفظ وضع موجود مانع از تحقق انتظارات و دغدغه‌های ایشان شده است.»
سایه روشن طهرانچی
با تصمیم اعضای هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی در یک جلسه فوری و فوق‌العاده و بعد از برکناری فرهاد رهبر، محمدمهدی طهرانچی به عنوان سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب شد. طهرانچی که 20 تیرماه 1396، همراه با فرهاد رهبر به عنوان عضو جدید هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب شد، مرداد سال گذشته و با حکم فرهاد رهبر، رییس دانشگاه آزاد اسلامی، به عنوان رییس دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان تهران و رییس واحد تهران‌مرکز این دانشگاه انتخاب شد. او پیش از این انتخاب، از سال 1391 تا 1395، ریاست دانشگاه شهید بهشتی را بر عهده داشت. دوران مدیریت او برای دانشجویان این دانشگاه، روزهای پر اعتراضی بود. در سال 1394، با تصمیم طهرانچی قرار شد که دانشجویان شهرستانی و ساکنان شرق و جنوب تهران که در رشته مهندسی برق دانشگاه شهید بهشتی پذیرفته شده‌اند، برای تحصیل باید به پردیس عباسپور این دانشگاه بروند در حالی که در آخرین اصلاحیه دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری ۹۴، محل تحصیل تمام ورودی‌های برق در پردیس اصلی دانشگاه قید شده بود. این جابه‌جایی بعد از ادغام پرحاشیه دانشگاه شهید بهشتی با دانشگاه شهید عباسپور در سال 1393، اعتراض‌های بسیاری را از سوی دانشجویان نسبت به عملکرد مدیریتی دانشگاه شهید بهشتی، در پی داشت. از طرف دیگر یکی از مسائلی که در دوران پنج ساله مدیریت او در دانشگاه شهید بهشتی، بارها زمینه اعتراض دانشجویان این دانشگاه را فراهم کرده بود، سختگیری در روند کار انجمن‌های اسلامی و دانشجویی بود، بطوری که 14 اردیبهشت 1393، دانشجویان عضو انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی با تجمع در مقابل دفتر رییس این دانشگاه نسبت به آنچه اقدامات غیرقانونی هیات نظارت در مسائل داخلی این تشکل دانشجویی می‌دانستند، اعتراض کردند. این دانشجویان معتقد بودند در چهار دانشکده حقوق، معماری، روانشناسی و علوم پایه این دانشگاه، از حضور دانشجویان اصلاح‌طلب در روند انتخابات و کاندیداتوری آنها جلوگیری شده است و سهم برابر از هر جریان فکری در این انتخابات رعایت نشده است در حالی که محمد مهدی طهرانچی، رییس این دانشگاه، پیش از برگزاری انتخابات، قول برگزاری یک انتخابات آزادانه و برابر را به دانشجویان داده بود. دانشجویان این دانشگاه در مدت پنج سال ریاست طهرانچی، بارها در اعتراض به وضعیت آموزشی این دانشگاه اقدام به تجمع اعتراضی کرده بودند و از افت وضعیت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز شکایت داشتند. اعتراض‌های منتقدان عملکرد طهرانچی تنها به وضعیت آموزشی مربوط نمی‌شد. بالا رفتن هزینه‌ها و شهریه‌های این دانشگاه، پولی بودن امکانات آموزشی که برخلاف قانون اساسی بود، کیفیت نامطلوب غذایی، عدم حمایت از همه تشکل‌های سیاسی، مسائل مربوط به سنوات دانشجویان، مجوز ندادن به شورای صنفی دانشجویی و... از دیگر مواردی است که موجب اعتراض دانشجویان این دانشگاه شده بود.
این استادتمام دانشگاه شهید بهشتی که از سال 1385 تاکنون به عنوان استاد فیزیک در این دانشگاه مشغول به کار است و علاوه بر آن معاونت علمی آستان قدس رضوی، معاونت پژوهش‌های علم و فناوری مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، ریاست مرکز نشر دانشگاهی را هم بر عهده دارد، به عنوان سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب شد، حال آنکه با استناد به قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 22 اردیبهشت ماه سال 1395، انتصاب افراد به صورت حقیقی یا حقوقی به صورت همزمان در بیش از یک شرکت که تمام یا بخشی از سرمایه آن متعلق به دولت یا نهادها یا موسسات عمومی غیردولتی است به سمت مدیرعامل یا عضو هیات‌مدیره، غیرقانونی است و همه دستگاه‌های مشمول موظفند مفاد قانون مذکور را رعایت کنند.
