ایران، بیشترین هزینه را برای مبارزه با مواد مخدر می‌دهد؛ از هزینه‌های مادی تا هزینه نیروی انسانی و شهدایی که در راه مبارزه با قاچاق مواد مخدر جانشان را از دست می‌دهند. در عین حال، تعداد معتادان در ایران نیز بالاتر از کشورهای دیگر است. مجاورت ایران با بزرگ‌ترین تولیدکننده مخدر جهان، یعنی افغانستان، ایران را در معرض بیشتری آسیب‌ها از مواد مخدر قرار داده است. هر سال تعداد زیادی از معتادان مواد مخدر جانشان را بر اثر سوءمصرف مواد از دست می‌دهند.
با وجود برنامه‌ریزی‌های متعدد برای کاهش قاچاق و کاهش تعداد معتادان، توجه به آمار و ارقام نشان می‌دهد که در طول ۱۲ماه سال ۹۶، سه هزار و ۱۲ نفر براساس گزارش پزشکی قانونی در ۳۱ استان براثر عوارض ناشی از مصرف مواد مخدر جان خود را از دست داده‌اند با این حال سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، معتقد است این عدد نسبت به مدت مشابه سال 95، ۵.۶ درصد کاهش داشته است. این امر در حالی است که در مقابل کاهش مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر، هنوز دو میلیون و ۸۰۸هزار مصرف‌کننده مستمر در کشور وجود دارد. پرویز افشار، روز گذشته در نشست خبری خود، درباره این موضوع گفت: «مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر، ۳۷۲ مرگ ناشی از مواد محرک بوده است. همچنین نزدیک به ۳۵۳ (بین ۱۰ تا ۱۱ درصد) از این تعداد مرگ و میر سهم زنان و ۲۶۵۹ مورد مرگ و میر سهم مردان بوده است. او با اشاره به مشارکت مردم و حضور سازمان‌های مردم‌نهاد بر توانمندسازی افراد بهبود یافته افزود: ۲۴۱۱ ان‌جی‌او در زمینه مواد مخدر فعال هستند که ۹۳۹ مورد از آنها در زمینه پیشگیری، ۱۳۸۰ مورد در زمینه درمان و کاهش آسیب و ۹۲ سازمان مردم نهاد نیز در زمینه صیانت، ایجاد اشتغال و توانمندسازی فعالند.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر از برگزاری ۴۰ جلسه استانی در سه ماه گذشته با حضور سازمان‌های مردم نهاد خبر داد و گفت: ۲۰ تفاهمنامه نیز در زمینه توسعه مشارکت با سایر دستگاه‌ها، ۱۰۰ همایش در حوزه صیانت و ۵ مورد حمایت از طرح‌های عمده اشتغال‌زایی نیز انجام شده است. همچنین ۸۰ جلسه آموزشی به همراه ۱۲۱ نشست تخصصی توانمندسازی به حرکت به سمت اشتغال مولد و دانش‌بنیان برگزار شده است.
افشار با اشاره به فعالیت ستاد مبارزه با موادمخدر در حوزه فرهنگی و پیشگیری از مصرف موادمخدر تصریح کرد: برای ۳۰۰هزار دانش آموز برنامه‌های آموزشی برگزار شده است. همچنین ۴۰۰ هزار نفر از والدین دانش‌آموزان نیز تحت پوشش برنامه‌های آموزشی قرار گرفتند. همچنین ۱۵۸ هزار مدیر، معلم، مربی و سایر دست اندرکاران مدارس نیز در طرح های توانمندسازی و آموزشی شرکت کرده‌اند.
وی در ادامه اظهار کرد: یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر افراد نیز از طریق سازمان بهزیستی و وزارت آموزش و پرورش تحت آموزش‌هایی نظیر نحوه تعامل با فرزندان و سایر مهارت‌های آموزشی قرار گرفتند. همچنین در سطح دانشگاهی ۲۰۰ هزار دانشجو در دانشگاه ها و خوابگاه ها از برنامه‌های آموزشی بهره‌مند شدند. ۳۵۰۰ نفر از اساتید نیز از طریق اداره کل مشاوره دانشگاه‌ها از آموزش‌های لازم بهره‌مند شدند.
سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر با اشاره به فعالیت‌های ستاد مبارزه با موادمخدر برای آموزش محیط‌های کارگری و صنعتی نیز گفت: در طرح کاج ۱۲۰۰ کارگاه که دارای ۵۰ تا ۱۰۰ پرسنل بودند، برگزار شده است همچنین ۷۶۰ هزار نفر از کارمندان دولت نیز تا پایان سه ماه نخست امسال تحت پوشش کارگاه‌های مهارت‌آموزی قرار گرفتند. همچنین ۸۵۰۰نفر از افراد در محیط‌های نظامی مانند سربازان، ۱۴۵۰ مسجد در محلات و ۸۰۰۰ نفر از مداحان و روحانیون از محتواهای آموزشی بهره‌مند شدند.
کاهش 70درصدی مواد پیش‌ساز
افشار در ادامه با اشاره به کاهش ۷۰درصدی ورود مواد پیش‌ساز به داخل کشور تصریح کرد: ستاد مبارزه با مواد مخدر سرسختی خاصی در قبال ورود این مواد به کشور دارد و مرزهای کشور در این زمینه تجهیز شده‌اند. به همین دلیل فضا برای ورود این نوع مواد به کشور ناامن شده و ریسک قاچاقچیان در این زمینه افزایش یافته. همچنین تغییر الگوی مصرف از شیشه به گل و مواد سنتی نیز مزید بر علت شده است.
وی در ادامه با اشاره به رشد سه درصدی توقیف خودروهای حمل موادمخدر در سه ماه امسال افزود: همچنین سلاح‌های مکشوفه از قاچاقچیان نیز با رشد ۸۰ درصدی روبه‌رو بوده است. این به معنای همراهی عرصه‌های مبارزه با حمل موادمخدر، جرایم سازمان یافته، جرایم خشن و حمل سلاح است و نشان می‌دهد که بیشتر عملیات‌های انجام شده مبتنی بر اطلاعات بوده‌اند تا از این طریق میزان تلفات افراد مسلح و قاچاقچیان افزایش یابد.
رفع ابهام از پیش‌نویس قانون جدید مبارزه با موادمخدر
افشار در ادامه ضمن تشریح جزئیات بازنگری در قانون مبارزه با موادمخدر اظهار کرد: تغییرات قانون باید به‌گونه‌یی باشد که در صورت تغییر در یک جزء تمام بدنه قانون نیز متناسب با آن تغییر کند. در یک سال گذشته کارگروه‌های جامعی با حضور دستگاه‌های مختلف مقابله‌یی و دستگاه قضایی در مورد بازنگری قانون مبارزه با موادمخدر برگزار شده. پیش نویس قانون جدید و اصلاحات آن آماده شده و تقدیم مجمع تشخیص مصلحت نظام شده است. این قانون ممکن است مانند گذشته از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام بازنگری شود و یا اختیارات آن به مجلس شورای اسلامی سپرده شود.
به گزارش ایسنا، سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان اینکه در قانون جدید تکالیف دستگاه‌های مختلف پیش‌بینی شده و ضمانت اجرایی مصوبات ستاد و انسجام یکپارچگی در قانون مورد توجه قرار گرفته است، افزود: در اصلاح قانون بر کاهش آسیب و مراقبت‌های بعد از درمان تاکید شده است همچنین تلاش شده است تا در مورد برخی از مصوبات آن رفع ابهام شود. به طوری که بتوانیم در صورت ورود مواد جدید به لیست موادمخدر در سریع‌ترین زمان نسبت به آن واکنش نشان دهیم و همچنین محکومانی که ملزم به پرداخت جرایم نقدی هستند و این مبلغ را پرداخت نمی‌کنند، نیز تعیین تکلیف شود.
وی در ادامه اظهار کرد: در قانون مبارزه با موادمخدر بر پیشگیری و صیانت تاکید جدی شده است همچنین در زمینه شناسایی و مصادره اموال قاچاقچیان نیز بررسی‌هایی برای تعیین تکلیف آن انجام شده است چراکه اگر می‌خواهیم کمر قاچاقچیان را بشکنیم باید ضبط و مصادره اموال و دارایی‌های آنان را مورد توجه قراردهیم. این حق معتادان است که دارایی‌های نابجا و کلان قاچاقچیان از آنها ضبط شود و در مسیرمبارزه با موادمخدر قرار بگیرد.
درصد تراکنش مالی قاچاقچیان
افشار با اشاره به سه اقدام اساسی که باید در زمینه مبارزه با موادمخدر انجام شود، گفت: نخستین اقدام تمرکز بر ضربه زنی به سرشاخه‌های قاچاق موادمخدر از طریق کارهای اطلاعاتی است، چرا که حتی در صورت دستگیری خرده‌فروشان این قاچاقچیان دانه درشت همچنان حضور دارند و از طریق افراد جدید این مواد را عرضه می‌کنند. حدود ۷۵درصد از کشفیات اخیر ستاد مبارزه با موادمخدر مبتنی بر اطلاعات بوده است.
وی با اشاره به دومین اقدام اساسی در این زمینه توضیح داد: مجازات جایگزین متناسب با اعدام از دیگر نکاتی است که باید مدنظر قرار گیرد. باید مکانیسم دقیقی برای رصد تراکنش‌های مالی قاچاقچیان و بستگان آنها وجود داشته باشد و قانون در زمینه ضعف و مصادره اموال آنها اصلاح شود.سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر در ادامه اظهار کرد: در برنامه ششم توسعه و سیاست‌های کلان مقام معظم رهبری در کاهش ۲۵درصدی این آسیب‌ها تاکید شده است یا با پرداختن به این سیاست‌های کلان و یا مدیریت مصرف و قطع رابطه بین معتادان و قاچاقچیان باید اقداماتی صورت گیرد. افشار در پایان ضمن تشریح برنامه‌های ستاد به مناسبت سالروز جهانی مبارزه با موادمخدر اظهار کرد: امسال حضور مردم و سمن‌ها در برنامه‌ها پررنگ‌تر خواهد بود و برنامه امحای موادمخدر در پنج استان کشور برگزار می‌شود. یکی از این برنامه‌ها امحای همزمان با برنامه تهران برگزار می‌شود. همچنین از خانواده شهدا و جانبازانی که در سال گذشته جانشان را در این راه به خطر انداخته‌اند، تجلیل می‌شود. وی در ادامه اظهار کرد: برخی از سازمان‌های مردم‌نهاد و مراکز پیشگیری نیز خدمات تخفیف‌دار و خدمات رایگانی را در مراکز سرپایی دراختیار متقاضیان قرار می‌دهند. همچنین صدا و سیما، مساجد و مدارس نیز برنامه‌هایی نظیر برگزاری جشنواره‌ها، کمپین‌ها، زنجیره‌های انسانی، تئاتر خیابانی و پیاده‌روی‌های خانوادگی را برگزار می‌کند.
