به‌طور کلی باید این نکته کلیدی را همواره رعایت کرد که در هنگام وقع زلزله اگر در داخل ساختمان باشیم، به مکان امن ساختمان (منزل، اداره و...) که از قبل شناسایی و تعیین شده، رفته و تا اتمام لرزش ساختمان در آنجا پناه بگیریم. پس از اتمام لرزش، باید با رعایت احتیاط و به همراه اعضای خانوده و با برداشتن کیف زلزله (که آنهم از قبل باید آماده باشد)، از ساختمان بیرون و به فضای باز و امن تغییر محل دهیم.
زلزله‌هایی که توسط انسان حس می‌شود همه از نوع مخرب و ویرانگر نیستند. اگر ارتعاش خفیف یا متوسطی هم حس شد، باز در این حالت نیز، مهم‌ترین اقدام پس از زلزله، خروج از منازل و ساختمان‌هاست چرا که گاه اتفاق افتاده این ارتعاش و لرزش‌ها ناشی از پیش لرزه‌ها بوده و احتمال آن دارد که زلزله بزرگ‌تری در راه باشد، بنابراین عاقلانه است که از ساختمانی که اطلاع دقیقی از وضعیت استحکامی آن نداریم خارج شویم، مگر آنکه به استحکام ساختمان اطمینان کافی داشته باشیم.
در زلزله حالتی هم قابل تصور است که در اثر تخریب ساختمان در میان آوار گیر افتاده باشیم. در این حالت نیز باید خونسردی کامل خود را حفظ کرده و طبق دستورات و آموزش‌هایی که پیشتر دیده‌ایم، عمل کنیم. لازم است بعد از زلزله، از مسیری امن خانه را ترک کرد. موبایل و رادیو و مواردی از این قبیل را در صورتی که قطع نشده باشند جهت کسب اطلاعات دقیق‌تر و عمل به توصیه کارشناسان در دسترس قرار داد.
یکی از اقدامات مهم بعد وقوع زلزله توجه و حساسیت کافی به نشتی گاز و سالم بودن لوله کشی گاز اعم از علمک یا در لوله کشی داخل ساختمان است. دقت به بوی گاز و احتمال آتش‌سوزی یکی از اقدامات مهم پس از زلزله است. تجربه زلزله کوبه نشان داده که بی‌توجهی به احتمال نشتی گاز و روشن نمودن برق منازل مسکونی دلیل اصلی آتش‌سوزی‌های گسترده پس از زلزله کوبه بود.
لازم است حتما پس از زلزله تاثیرگذار، برق و آب و گاز ساختمان را قطع کنیم. این یک توصیه مهم و ضروری است که همگان باید آن را رعایت کنند. بهمین ترتیب استفاده از کبریت و فندک نیز بدلیل احتمال آتش‌سوزی اکیدا ممنوع است.
هنگام خروج از منزل و ساختمان بصورت دسته جمعی خارج شدن اشتباه بزرگی است. باید به ترتیب و با مکث چند ثانیه پشت سر هم از خانه بیرون رفت. در خروج گروهی احتمال تلفات و خسارت‌های جانی بمراتب بیشتر است. توصیه شده است که سرپرست خانواده در جلو و بقیه اعضای خانواده بدنبال وی از منزل خارج شوند.
از برگشت زودهنگام به منزل خودداری کنید چرا که پس از وقوع زلزله اصلی، رخداد پس لرزه‌ها قطعی است. وقوع زلزله بزرگ اگر ساختمان را فرونریزد ممکن است آن را نرم و آسیب پذیر کرده باشد. با رخداد پس لرزه‌های بعدی که ممکن است بزرگ هم باشند، احتمال فروریزش ساختمان وجود دارد. تجربه‌های متعددی این امر را تایید کرده است. ساختمان با زلزله بزرگ و اصلی فرونریخته ولی متعاقبا با وقوع پس لرزه‌های کوچک‌تر ریزش کرده است.
اگر در جایی لابلای آوار محبوس بشویم، نباید حرکت اضافی و زایدی انجام داد. نباید تلاش کرد تا با کنار زدن خاک و آوار از زیرآوار خارج شد، علاوه بر اینکه امکان ریزش وجود دارد انرژی بدن نیز سریع تراز دست می‌رود و اکسیژن محیط زودتر مصرف می‌شود. در این شرایط با تلفن همراه برای تماس یا متن برای کمک باید استفاده کرد یا روی یک لوله یا دیوار ضربه زد یا سوت یا فریاد کشید تا تیم‌های امداد و نجات صدا را بشنوند.
مهم‌ترین اقدامات پس از زلزله مراقبت از سالمندان و کودکان است. برداشتن داروهای مورد نیاز و ضروری و حفظ آرامش روانی بچه‌ها و سالمندان و دادن روحیه به آنها از جمله مهم‌ترین اقداماتی است که همواره باید پس از زلزله مورد توجه قرار داد.
با اطمینان از سلامتی اعضای خانواده و اطلاع به نزدیکان، از اقدامات مهم پس از زلزله، کمک به آسیب دیدگان و نجات همسایگان و نزدیکان است. این کار حتما باید با دیدن آموزش‌های اولیه امداد و نجات صورت پذیرد. رعایت اصول کمک‌های اولیه و اصول نجات زیر آوار ماندگان اصل مهمی در کمک به نجات مصدومان است. باید مراقب بود که هنگام کشیدن مجروحان و زیر آوارماندگان آسیب جدی‌تر دیگری به آنها وارد نشود.
تجربه زلزله‌هایی مانند بم نشان داده که درصدی از تلفات زلزله‌ها در اثر خفگی ناشی از گرد و غبار بوده است. برای این منظور بهتر است تا لباس یا پارچه دم دست را جلوی مجاری تنفسی گذاشته و به آرامی و شمرده نفس کشد و از تکان و حرکت‌های شدید که منجر به ایجاد گرد و غبار می‌شود نیز پرهیز نمود. در زیر آوار باید بیشتر گوش داد و کمتر سر و صدا کرد و تا صدایی از بیرون شنیده نشود از سرو صدای بی‌مورد خودداری کرد، بدن انسان حداقل تا سه روز تشنگی و هفت روز غذا نخوردن را با هوشیاری تحمل می‌کند.
